The Social Network, bộ phim được quảng bá mạnh mẽ và được giới chuyên môn đánh giá cao, nói về việc thành lập mạng lưới Facebook, trong nhiều tuần qua được cho là bộ phim có hi vọng cao nhất cho giải phim điện ảnh xuất sắc tại Giải thưởng Hàn Lâm 2011. Thế nhưng, bộ phim đã không đạt được doanh thu như mong đợi ở phòng vé trong tuần chiếu phim đầu tiên, và điều này đã chuyển đổi vị thế của cuộc tranh tài - bây giờ, có thể cuộc tranh tài sẽ càng thêm quyết liệt.

Trong phút chốc, bỗng dưng bộ phim không còn có vẻ bất khả chiến bại như trước nữa, và nhiều khả năng khác - có khi ngay cả phim hoạt hình Toy Story 3 - sẽ có cơ hội lèo lái đến giải thưởng.

Những chuyên viên dự đoán giải Oscar tại các trang web như Thewrap.com và Incontention.com cho rằng The Social Network do David Fincher đạo diễn và Aaron Sorkin viết kịch bản cùng The King's Speech, một phim cổ trang Anh tiêu biểu do Tom Hooper đạo diễn với sự tham gia của nam diễn viên của Colin Firth, ra mắt vào ngày 26/11 do Weinstein Company phát hành, sẽ là hai phim đáng chú ý tại cuộc tranh tài lần này.

Thế nhưng một vài ứng cử viên bất ngờ, được tạo cơ hội nhờ việc ban tổ chức tăng số phim được đề cử lên thành 10 phim thay vì 5 phim như năm trước, cũng như tận dụng cơ hội khi The Social Network không thành công như mong đợi ở phòng vé, có thể sẽ thay đổi toàn bộ chiến dịch tranh giải này.

Toy Story 3

Càng ngạc nhiên hơn, có lẽ là khi công ty Walt Disney quyết định đẩy Toy Story 3 vào chiến dịch tranh giải với hết khả năng của họ. Từ trước đến nay phim hoạt hình chưa bao giờ thắng ở hạng mục phim điện ảnh xuất sắc nhất này, và chỉ có hai phim, Beauty and the Beast và Up là được đề cử - và có thể Disney, với quyết định đã lên đến Robert A. Iger, tổng giám đốc của hãng phim khổng lồ này, cho rằng Toy Story 3 sẽ là phim làm được chiến tích đó.

Ngoài những lời bình luận khen ngợi hết mình và doanh thu 1,1 tỷ đô trong doanh thu quốc tế, Toy Story 3 còn được ủng hộ bởi lời giải thích "đã đến lúc [của Toy Story] rồi." Pixar, được Disney mua lại vào năm 2006, đã cho ra mắt 11 bộ phim thành công cả về thương mại lẫn chuyên môn chưa từng có một cách ngạc nhiên. Kế hoạch này trước đó đã thành công. Khi The Lord of the Rings: The Return of the King đoạt giải phim điện ảnh xuất sắc tại giải Oscar 2003, nhiều người cho rằng đó là vì trước đó giải đã bỏ qua hai phim Lord of the Rings trước.

Nói chung, Disney đang chuẩn bị cho một trong những kế hoạch đầy tham vọng - và kinh phí cao - để đoạt giải Oscar trong lịch sử của hãng, đẩy Alice in Wonderland, bộ phim sắp ra mắt Tron: Legacy, phim hoạt hình mới Tangled và Secretariat với Diane Lane, vào nhiều giải thưởng Oscar khác nhau.

Rich Ross, chủ tịch Walt Disney Studios, đặt ra câu hỏi, "Diane Lane có phải là Sandra Bullock của năm nay chăng?" trong một buổi phỏng vấn tháng trước về những kế hoạch rộng hơn của mình. Sau đó ông trả lời, "Tôi không biết, có thể chứ."

Năm ngoái phim khoa học giả tưởng bom tấn Avatar của James Cameron, ra mắt vào giữa tháng 12, biến cuộc tranh giải thành cuộc chạy đua giữa bộ phim mang phong cách văn hóa phổ biến của Cameron với doanh thu thượng thặng của nó và phim chiến tranh độc lập The Hurt Locker. Bộ phim thứ hai, do vợ cũ của Cameron, Katheryn Bigelow, đạo diễn, cuối cùng đã chiến thắng, tuy rằng phim này có ít khán giả hơn nhiều.

Lần này, có vẻ như phim hành động bom tấn của làng điện ảnh là Inception do Chris Nolan đạo diễn. Tuy vậy, do phim được Warner phát hành vào tháng 7, phim không thể gây ra ngạc nhiên lớn như một bộ phim chiếu trễ gần thời điểm trao giải có thể mang lại.

Sự tranh đua còn có thể khắc nghiệt hơn giữa những phim sắp được trình chiếu, phụ thuộc rất nhiều vào các diễn viên và cũng sẽ cố gắng thu hút sự chú ý của những thành viên là diễn viên trong ban giám khảo - chiếm đa số các thành viên trong ban giám khảo.

Những phim này bao gồm, Black Swan, với Natalie Portman, Mila Kunis và Winona Ryder; 127 Hours, với James Franco; The Fighter, với Mark Wahlberg và Christian Bale; True Grit, với Jeff Bridges và Matt Damon; và How Do You Know, với Jack Nicholson, Reese Witherspoon, Paul Rudd và Owen Wilson.

Gần như vắng mặt trong cuộc tranh tài năm nay là thế hệ những nhà làm phim lớn tuổi hơn, những người thường xuyên tham gia vào cuộc đối thoại.

Hereafter của Clint Eastwood, Robin Hood của Ridley Scott, và Shutter Island của Martin Scorsese đều có thể được chọn cho năm nay, nhưng những lời đánh giá khen chê lẫn lộn cùng doanh thu vừa phải ở phòng bán vé gần như đã khiến họ mất nhiều hi vọng, tuy cả ba đều đã có phim đoạt giải phim điện ảnh xuất sắc nhất tại Oscar. Cũng tương tự, Ron Howard, Steven Spielberg, và James Cameron đều đang ở vạch lề đường đua.

Thay vào đó, những đạo diễn trẻ hơn - như Darren Aronofsky với Black Swan, Joel và Ethan Coen với True Grit, David O. Russell với The Fighter, Ben Affleck với The Town và dĩ nhiên David Fincher - sẽ tranh tài vào những tuần sắp tới.

Không có ai sẽ cố gắng như Fincher. Như Jason Reitman với Up in the Air, tham dự vào mùa tranh giải tháng 9 năm ngoái nhưng cuối cùng không nhận được giải Oscar nào, Fincher sẽ phải đối mặt lâu dài với những phim chưa được xem nhiều, ví dụ như The King's Speech.

Kristopher Tapler, chủ sở hữu và biên tập viên của Incontention.com, nói rằng bộ phim The Social Network "đang đốt cháy nhiên liệu quá nhanh" vì phim đã ra mắt ở 3000 rạp chiếu bóng và được sự chú ý của truyền thông trải dài trong nhiều tháng của mùa tranh giải.

Jesse Eisenberg trong phim The Social Network của Columbia Pictures

David Gross của trang web Moviereviewintelligence.com cho biết, "Những đánh giá về The Social Network rất tuyệt vời, có những đánh giá khen hết lời nhất mà tôi từng được đọc. Thế nhưng lại có nhiều ý kiến tranh luận không biết doanh thu ở phòng vé như vậy đã được chưa." - anh nói thêm về cuộc tranh luận giữa những người theo dõi giải Oscar. The Social Network đứng đầu phòng vé nhưng chỉ đem về 22,4 triệu đô ở Bắc Mỹ.

Tuy thế, sự chú ý dành cho The Social Network không có vẻ sẽ giảm đi vì đội ngũ quảng bá cho phim khá chắc chắn, bao gồm Terry Press, chịu trách nhiệm quảng bá cho Dreamgirls của DreamWorks, Emily Bear, từng làm việc tại Miramax, và Cynthia Swartz, từng làm việc cho Weinstein, người đang đóng vai trò chủ chốt quảng bá cho The Social Network tranh giải với tư cách là cộng tác viên của tập đoàn 42West.

Và những câu hỏi xoay quanh độ chính xác của phim trong việc phản ánh Facebook cùng người sáng lập ra mạng lưới này Mark Zuckerberg, do Jesse Eisenberg thủ vai, chỉ giúp Fincher có tiếng vang hơn.

Tuần này, Stephen Ujlaki, hiệu trưởng trường Loyola Marymount khoa điện ảnh và truyền hình, nói rằng ông dự tính sẽ có một buổi thảo luận về sự thật trong những phim dựa vào những điều có thật, xoay quanh phim The Social Network, và hi vọng rằng nhiều thành viên trong ban giám khảo Oscar như nhà viết kịch bản Nicholas Kazan sẽ tham gia.

Ông Ujlaki, khó chịu bởi những phê bình của khán giả, nói, "Lẽ ra đây phải là một bộ phim về người thật việc thật. Thế nhưng đứa con 18 tuổi của tôi cho rằng nó hoàn toàn không đúng sự thật."

Với một phim tranh giải Oscar, sự tranh cãi như thế có thể là một điều thuận lợi.