Năm nay, con số kỷ lục 27 phim hoạt hình dự cuộc đua Oscar danh hiệu phim hoạt hình xuất sắc, kết quả là, các anh tài của hãng phim lớn có thể gặp phải sự cạnh tranh thẳng mặt từ những phim độc lập đầy khí chất.

Không ai coi thường sự áp đảo của các ‘bé bự’: Finding Dory của Pixar hiện là phim hoạt hình có doanh thu phòng vé cao nhất năm nay, với 1,025 tỉ đôla toàn cầu, bám sát nút là Zootopia của Disney Animation (1,024 tỉ) và The Secret Life of Pets của Illumination (873 triệu). Nhưng nói đến việc đảm bảo có được đề cử từ phân ban hoạt hình của Viện Hàn lâm, thì không phải cứ lớn hơn là hay hơn. Năm ngoái, mặc dù Inside Out của Pixar là người thắng cuộc, phim của các hãng lớn như The Good Dinosaur, cũng của Pixar, và The Peanuts Movie của Fox/Blue Sky không được đề cử, thay vào đó là hoạt hình stop-motion Shaun the Sheep Movie và Anomalisa, cùng hai phim vẽ tay, Boy and the World của Bazil và When Marnie Was There của Nhật, cả hai phim đều do GKIDS – nhà phát hành độc lập trụ sở ở New York – phát hành.

Có nhiều lý do cho sự cạnh tranh gia tăng này. Frank Gladstone, giám đốc điều hành của Hiệp hội phim hoạt hình quốc tế, chủ quản Annie Awards – giải thưởng vinh danh phim hoạt hình – nói rằng công nghệ đã dân chủ hóa truyền thông. Và, ông nói thêm, phim độc lập có khả năng "xử lý những đề tài mà phim lớn không làm được nếu muốn thu hút khán giả đại trà. Phim độc lập có thể kể những câu chuyện ngách, vì chúng ít tốn kém."

Thử xét một ví dụ như thế: My Life as a Zucchini của GKIDS (ảnh trên) — cũng là ứng viên dự tranh cuộc đua Oscar phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc của Thụy Sĩ. Câu chuyện về một cậu bé học cách thích nghi với cuộc sống trong cô nhi viện sau khi mẹ cậu qua đời đột ngột, xuất phẩm đồng sản xuất Pháp-Thụy Sĩ, phim hoạt hình stop-motion này làm ra chưa đến 8 triệu đôla, đã thắng những danh hiệu gồm giải thưởng lớn và giải bình chọn của khán giả tại Liên hoan phim hoạt hình quốc tế Annecy.

"Một phim đẹp và thuyết phục đề cập đến một đề tài khó khăn theo cách chân thực với những gì trẻ em trải nghiệm trong thế giới này," chủ tịch GKIDS Eric Beckman nói. "Hoạt hình là một loại hình nghệ thuật, và chúng ta chỉ mới qua loa trên bề mặt."

Gladstone đề cập đến một nhân tố có lợi cho phim độc lập nữa đó là nhiều phim hoặc là vẽ tay hoặc là stop-motion, đối trọng với hoạt hình CG mà các hãng lớn ưa chuộng, và điều đó hấp dẫn những người theo chủ nghĩa truyền thống của Viện Hàn lâm vẫn đề cao các kỹ thuật đáng tin cậy.

Long Way North

Ví dụ, The Little Prince của Netflix, bản chuyển thể quyển sách kinh điển của Antoine de Saint-Exupery do Mark Osborne đạo diễn, sử dụng phối hợp stop-motion và CG để tạo khác biệt giữa hai thế giới. Và những ứng viên vẽ tay gồm The Red Turtle của Sony Pictures Classics từ hãng hoạt hình từng đoạt giải thưởng Ghibli của Nhật Bản, và Long Way North của Shout! Factory, phim hoạt hình đầu tay của đạo diễn Remi Chaye, từng là trợ lý đạo diễn thứ nhất cho The Secret of Kells, phim hoạt hình được đề cử Oscar 2009.

Còn chưa kể những hãng không từ bỏ cuộc chiến. Mùa lễ lớn cuối năm tung ra nào Trolls của DWA (đã thu hơn 227 triệu đôla trong hai tuần đầu ra rạp) và Moana từ Disney (23/11) rồi Sing của Illumination (21/12). Đầu năm nay, DWA cho ra Kung Fu Panda 3, Sony tung cánh The Angry Birds Movie, Fox đưa Ice Age: Collision Course ra rạp, Warners có Storks còn thương hiệu Focus của Universal thì bảo trợ cho hoạt hình stop-motion của Laika, Kubo and the Two Strings bối cảnh Nhật Bản. Và, như thể chứng minh hãng lớn có thể làm được nhiều hơn chỉ là phim hoạt hình gia đình, Sony đã cho ra mắt phim hoạt hình hài tục nhãn R Sausage Party của Seth Rogen do Annapurna của Megan Ellison sản xuất.

Sing của Illumination

Bên phía độc lập là một đám những tựa phim nhỏ hơn gồm Bilal, Kingsglaive: Final Fantasy XV, Monkey King: Hero Is Back, Mune, Mustafa & the Magician, Phantom Boy, Snowtime!, 25 April và Your Name.

Tuy nhiên, nếu vẽ đồ thị Venn về phim của hãng lớn và phim độc lập năm nay, thì tập hợp giao giữa hai bên sẽ là số lượng nhân vật nữ chính ngày càng tăng.

April and the Extraordinary World của GKIDS, đấu thủ hoạt hình vẽ tay dựa theo tiểu thuyết truyện tranh của Jacques Tardi, theo chân April (do Marion Cotillard lồng tiếng), sau khi gia đình nhà khoa học của cô biến mất, bí mật tiến hành nghiên cứu trong khi đào thoát chính phủ. Và Miss Hokusai cũng của nhà phát hành này là câu chuyện vẽ tay về một cô gái tuổi mới lớn O-Ei, con gái và họa sĩ cộng tác của danh họa Katsushika Hokusai Nhật Bản.

April and the Extraordinary World

Moana, cô gái nhỏ trong bộ phim cùng tên, và Poppy, nhân vật lạc quan nhất trong Trolls, đều lên đường cứu bộ tộc của mình. Còn Judy Hopps trong Zootopia chứng tỏ rằng một cô nàng thỏ cũng có thể bất chấp những kẻ gièm pha để trở thành sĩ quan cảnh sát kiên cường. Nhà hoạt hình kỳ cựu John Musker, đồng đạo diễn Moana với Ron Clements, nói: "Nhân vật nữ chính đang thay đổi."