Bà hình dung Miller là vai thứ chính trong Dalíland, James Linton, nhân vật hư cấu là một nhân viên phòng tranh trẻ tuổi bị mê hoặc — và sau đó vỡ mộng — từ cuộc gặp gỡ giữa anh với nhà họa sĩ siêu thực cao niên. “Đó là sau The Perks of Being a Wallflower, và họ là lựa chọn ban đầu để đóng vai James,” Harron nhớ lại. “Họ rất quan tâm.” (Miller xác định mình phi-nhị-nguyên giới [nonbinary: không phải nam cũng không phải nữ - ND] và sử dụng đại từ nhân xưng they/them.)

Ezra Miller trong vai Salvador Dalí thời trẻ

Nhưng có một vấn đề, ngay từ lúc đó. Harron, nhà làm phim đứng sau American Psycho và I Shot Andy Warhol, cho biết: “Vào thời điểm đó, các nhà sản xuất và mọi người đều nói, ‘Chà, cô không thể chọn họ vì họ không phải là ngôi sao đủ lớn.’ Rồi một năm sau, họ đã trở thành một ngôi sao quá lớn và phải từ bỏ dự án vì nhận được Fantastic Beasts, và sau đó là The Flash.”

Nam diễn viên từng thắng giải Oscar Ben Kingsley tham gia Dalíland trong vai chính là Dalí về già, cố giữ sự đương thời trong giới sáng tạo và xã hội vào những năm 1970 ở New York khi một thế giới đang hoàn toàn thay đổi có nguy cơ vượt xa khả năng gây sốc của ông. Christopher Briney, hiện đảm nhận vai anh chàng Conrad điển trai trong The Summer I Turned Pretty, vào vai người hâm mộ trẻ tuổi ngây thơ của Dalí, James. Nhưng Harron vẫn quyết tâm giữ Miller tham gia.

“Tôi nghĩ thật đáng tiếc vì họ là một diễn viên giỏi. Vậy để họ vào vai Salvador Dalí thời trẻ thì sao?” đạo diễn Harron nói với Vanity Fair. “Họ bận đến đâu không quan trọng. Chúng tôi có thể ráp lại [các cảnh] và quay trong một tuần,” bà nói. Năng lượng khác thường của Miller dường như là một điểm cộng. “Bất cứ ai đóng vai Dalí thời trẻ, họ phải là Ben Kingsley trẻ,” Harron nói. “Và một điều về Ben là sự tập trung và sự mãnh liệt.”

Christopher Briney trong vai James Linton, một nhân viên phòng tranh trẻ tuổi hư cấu bị Dalí mê hoặc

Miller vẫn duy trì mối quan hệ với Dalíland ngay cả khi mọi chuyện có nguy cơ đổ vỡ. Harron nói: “Họ rất trung thành với dự án trong nhiều năm, ngay cả khi những người khác bỏ ngang và bỏ đi vì thay đổi lịch trình và đại dịch.”

Bây giờ Dalíland đã hoàn thành và hướng đến rạp chiếu, ra mắt lần đầu tại Liên hoan phim quốc tế Toronto với tư cách là bộ phim bế mạc vào ngày 17 tháng 9. Nhưng có những vấn đề mới liên quan đến Miller, đã bị bắt ở Hawaii hai lần trong những tháng gần đây khi gây rối hoặc có hành vi đe dọa, và bị buộc tội trộm cắp ở Vermont. Các tài khoản gây khó chịu khác cũng nổi lên, trong số đó có cáo buộc về các mối quan hệ không phù hợp và thao túng giáo phái.

Hai tuần trước, con người 29 tuổi này đã thông báo với công chúng rằng họ đang được giúp đỡ vì “các vấn đề sức khỏe tâm thần phức tạp”. Miller nói trong một tuyên bố: “Tôi muốn xin lỗi tất cả mọi người rằng tôi đã gây hoảng sợ và bực mình với hành vi trong quá khứ của tôi.”

Khoảng một tuần trước khi Miller đưa ra tuyên bố, thông báo của TIFF về Dalíland đã được công bố rộng rãi — và tên của Miller bị loại khỏi danh sách diễn viên một cách lộ liễu. Nhiều tít báo về địa vị phim bế mạc của Dalíland toàn nói đến chuyện loại tên Miller, tạo ra suy đoán sai lầm rằng Miller đã bị cắt khỏi bộ phim.

Đối với Kingsley, vai diễn này là một cơ hội không dằn được

Miller thực sự tham gia bộ phim với vai Dalí thời trẻ, Harron nói: “Họ đã nhập vai như thật. Họ rất chuyên nghiệp và tử tế với mọi người. Không có rắc rối hay dấu hiệu rắc rối nào trên phim trường. Vì vậy, thật là khó chịu và khủng khiếp khi đọc những gì đã xảy ra sau đó. Đọc những chuyện này rất buồn — rất buồn cho tất cả những người có liên quan. Hy vọng họ đang nhận được sự giúp đỡ cho chuyện nghe giống như một sự tàn phá rất, rất nghiêm trọng.”

Vào thời điểm mức độ hành vi của Miller bị đưa ra công luận, rất khó để loại diễn viên này ra khỏi dự án, kể cả Harron có muốn đi nữa. Bà nói: “Bộ phim đã hoàn tất và đóng máy. Mọi chuyện có thể đã khác, đặc biệt là nếu chúng tôi đang quay, nếu có hành vi xấu trong lúc đó. Nhưng tất cả chuyện này xảy ra sau khi bộ phim không chỉ đã quay xong, mà còn đã biên tập và hòa âm và hoàn thiện. Tôi cũng có cảm giác như mọi người đã quay tất cả những cảnh phim đó một cách trung thực. Không có gì tồi tệ xảy ra trong quá trình quay phim của chúng tôi, và bộ phim là bộ phim.”

Bà nói thêm, “Tôi không dung túng bất cứ điều gì họ đã làm sai. Tôi nghĩ ai đó tài giỏi đến đâu không quan trọng, nếu họ làm gì sai, họ phải đối mặt với chuyện đó. Tôi cũng nghĩ rằng rõ ràng không chỉ là chuyện loại bỏ một ngôi sao diễn xuất trẻ. Chuyện này nghiêm trọng hơn nhiều. Có vẻ là chuyện cần được can thiệp nghiêm túc, mà tôi hy vọng đã xảy ra.”

Ben Kingsley trong vai Salvador Dalí những năm 1970, với vợ Gala (Barbara Sukowa) và Andreja Pejic (phía sau) trong vai Amanda Lear

Mặc dù sự hiện diện của Ezra Miller trong Dalíland đe dọa bộ phim, vai diễn của họ đầy màu sắc nhưng ngắn ngủi — tựu trung chỉ ba cảnh. Kingsley là tâm điểm, được nhìn qua lăng kính của anh chàng James bình thường, trầm lặng, ngưỡng mộ nhà họa sĩ và cá tính khác người của ông nhưng sụp đổ khi khám phá ra con người yếu đuối, đôi khi tuyệt vọng đang tìm kiếm cái tiếng đương thời đằng sau đôi mắt trừng trừng và bộ ria mép nhọn hoắt biểu tượng của nhà họa sĩ.

Đối với Kingsley, vai diễn này là một cơ hội không dằn được. “Tôi đã tự nhủ trong đầu, ‘Mi không thể là diễn viên thận trọng. Mi phải chấp nhận rủi ro,” Kingsley nói. “Bước nhảy vọt của tôi phải là bước nhảy vọt ra khỏi những năm tháng nghiên cứu khổ thơ của Shakespeare, diễn xuất kinh điển, nghiên cứu độ chính xác khi thể hiện vai Itzhak Stern trong Schindler’s List và các nhân vật khác.” Con người Dalí là không có chuyện kiềm chế. Kể cả khi ông sợ hãi — sợ chết, sợ hết thời, sợ run tay — ông ta cũng sợ hãi một cách hoang dại.

Harron nói rằng các họa sĩ khác đã ghi nhận ông là cầu nối giữa truyền thống và sự thay đổi. “Tôi không muốn đưa Warhol vào làm một nhân vật, bởi vì tôi đã làm một bộ phim về ông ấy rồi, nhưng Warhol đã nói trong nhật ký của mình về Salvador Dalí rằng ông vừa cổ hủ lại vừa tân tiến hơn bất kỳ ai trong chúng ta,” Harron nói. “Tương lai cũng lắm, mà quá khứ cũng dày, tôi nghĩ như thế thật là thú vị.”

“Tôi đoán có lẽ Dalí thích ở bên những người mà ông có thể hoàn toàn là chính mình,” nam diễn viên nói. “Tất cả chúng ta đều có nhiều phiên bản của chính mình, và khi ở bên những người khác nhau, chúng ta là những phiên bản của chính mình hơi khác nhau. Tôi nghĩ ông ấy thích trở thành phiên bản Dalí của ông với cô ấy, với Amanda”

Dalíland gợi ý rằng đôi khi danh họa bị mắc kẹt trong không gian dưới ngưỡng kích thích này, không chắc mình đang đứng ở đâu. Nếu màn trình diễn khiến khán giả mê mẩn, Kingsley có thể thấy mình có đề cử Oscar thứ năm. Ông đã chiến thắng vào năm 1983 cho Ghandi, và được đề cử cho Bugsy, Sexy Beast, và House of Sand and Fog.

“Đây không phải là xuất phát điểm hàn lâm, không phải xuất phát điểm lịch sử, mà là xuất phát điểm dựa trên ngôn ngữ của ông ấy nhiều hơn; hành vi của ông; sở thích của ông trong tình yêu, cuộc sống, thức ăn, rượu và mọi thứ; và cũng là việc ông dám phá bỏ rất nhiều quy tắc,” Kingsley nói. “Tôi nghĩ đến cảnh nghệ sĩ đu xà treo, và màn nhào lộn ba người giữa không trung là cái khán giả cần xem. Chúng ta đâu muốn xem nghệ sĩ đu xà treo và bám trên xà treo.”

Nếu nhân vật của Dalí có lưới an toàn, thì đó là bầu đoàn những người ngưỡng mộ, những nhà bảo trợ và đôi khi là những kẻ ăn bám vây quanh ông ở New York những năm 1970. Ông chật vật để sáng tác, ông ráng sức chi trả cho lối sống xa hoa của mình, nhưng ông rút cạn năng lượng, sức sống, và tình dục của những người hầu và nàng thơ của ông.

Andreja Pejic trong vai Amanda Lear và Ben Kingsley trong vai Salvador Dalí

Trong số đó có Amanda Lear, một ca sĩ, người mẫu, tác giả có thật đã trở thành một trong những người bạn đồng hành thân thiết nhất của ông trong giai đoạn này. Lear do Andreja Pejic thủ vai, nắm bắt được vẻ đẹp bất chấp giới tính nổi tiếng của Lear và tình bạn dịu dàng với một Dalí ngày càng bạc nhược. Pejic là một nữ diễn viên chuyển giới, nhưng Lear ngoài đời thực đã phủ nhận các tin nói rằng cô là người chuyển giới, mặc dù một số báo cáo điều tra trong nhiều năm nói ngược lại. Tuy nhiên, cô vẫn là một biểu tượng chuyển giới trong nhiều thập kỷ. Dalíland đề cập phong cách hay thay đổi của cô ấy, nhưng không tuyên bố bất cứ điều gì dứt khoát về Lear. “Chúng tôi không nói đó là sự thật; chúng tôi nói rằng đó là tin đồn,” Harron nói. “Cô ấy chưa bao giờ nói cô đã làm như vậy, nên chúng tôi phải đặt một dấu chấm hỏi về điều đó.”

Kingsley giả thuyết rằng Dalí bị thu hút bởi những người định hình bản sắc riêng biệt của họ, bất chấp quy ước để sống tự do là chính họ. Điều đó có nghĩa là họ sẽ chấp nhận ông hơn, những sai sót và tất cả. “Tôi đoán có lẽ Dalí thích ở bên những người mà ông có thể hoàn toàn là chính mình,” nam diễn viên nói. “Tất cả chúng ta đều có nhiều phiên bản của chính mình, và khi ở bên những người khác nhau, chúng ta là những phiên bản của chính mình hơi khác nhau. Tôi nghĩ ông ấy thích trở thành phiên bản Dalí của ông với cô ấy, với Amanda.” Nam diễn viên gọi vai diễn này là “song ca với Andreja thân yêu. Chúng tôi đã có một mối quan hệ làm việc tuyệt vời.”

Kingsley là tâm điểm, được nhìn qua lăng kính của anh chàng James bình thường, trầm lặng, ngưỡng mộ nhà họa sĩ và cá tính khác người của ông

Một bản “song ca” khác của anh là với Gala vợ của Dalí (Barbara Sukowa), người bảo hộ tài chính của ông, có chung nỗi sợ hãi tuổi tác. Cô công khai quan hệ tình cảm với một ngôi sao Broadway trẻ tuổi và đôi khi xung đột ác liệt với chồng. Kingsley nói: “Mary Harron có một cao độ hoàn hảo để tạo nên sự hài hòa trong cách chọn vai và sự hài hòa trong trình diễn. “Cô ấy cho phép mọi người hòa hợp với nhau, ngay cả khi đó là một khoảnh khắc bạo lực đổ vỡ. Ngay cả khi tôi đang giận dữ điên cuồng với Gala, đó vẫn là một màn song ca. Song ca không nhất thiết phải hay.”

Và trải nghiệm của anh với Miller là gì? Mặc dù họ đóng cùng một nhân vật ở những điểm khác nhau trong cuộc sống, đôi khi Kingsley xuất hiện trong các cảnh của Miller là Dalí lúc già, dõi nhìn những ký ức về bản thân thời trai trẻ. Kingsley nói: “Chúng tôi có những cảnh quay chung, nhưng chúng tôi không thực sự tương tác. Tôi thấy cậu ấy hoàn toàn đắm chìm trong quá trình Dalí trẻ tuổi, phó thác linh hồn mình vào cuộc sống người khác. Có một cảnh cậu ấy nói và tôi đọc to những lời của cậu ấy như một hồi ức.”

Kingsley cũng miêu tả khoảnh khắc này là “một màn song ca”, và nói rằng không có vấn đề gì. “Bất cứ khi nào tôi miêu tả làm việc với một diễn viên đồng nghiệp như một bản song ca, tức có nghĩa có thể là 10 trên 10,” anh nói.

James (Christopher Briney) và Ginesta (Suki Waterhouse) trong một khoảnh khắc thân mật

Đối với Briney, một sinh viên mới tốt nghiệp trường diễn xuất nhận được vai diễn đầu tiên trên màn ảnh rộng, câu chuyện về James và Salvador trong Dalíland phản ánh trải nghiệm của anh với Kingsley — kính sợ xen lẫn kinh hoàng. Briney nói: “Có rất nhiều điều để lăn tăn. Ý tôi là, lần đầu tiên chúng tôi diễn trên phim trường, tôi đứng cạnh anh ấy và thực sự nghĩ lên bản phim cuối người ta có thể thấy tôi run rẩy bởi vì tôi chưa bao giờ… Tôi không biết mình đang làm gì.”

Vì vậy, Briney đã làm những gì người ta dạy trong trường diễn xuất: Anh sử dụng nỗi sợ. “Tôi không biết nên diễn thế nào bên một huyền thoại. James hành động như thế nào khi ở bên Dalí? Nói gì? Làm gì?” anh nói. “Tôi nghĩ rốt cuộc bạn cũng sẽ cứ làm việc của mình thôi.”

Tranh của Dalí được treo trong các viện bảo tàng trên khắp thế giới, đồng thời tô điểm cho vô số phòng ngủ và ký túc xá dưới dạng áp phích và tranh in. Đối với những tâm hồn trẻ, nghệ thuật của Dalí luôn là con đường dẫn đến điều không thể cho những ai cảm thấy bị trói chặt hoặc bị bó buộc trong vô vọng. Nhân vật James Linton của Briney là sự kết hợp nhiều chàng trai trẻ khác nhau từ quỹ đạo của Dalí, những người đang tìm cách thoát khỏi sự bình thường nghiền nát cuộc đời mình. Briney nói: “Trái ngược với James, Dalí là độc nhất vô nhị và là một người có thật. Có điều ông tồn tại ở mức siêu việt không thể chạm tới.”

Suki Waterhouse trong vai Ginesta, một phần trong vòng giao thiệp xã hội của Dali và Christopher Briney trong vai James Linton

James mở ra câu chuyện thoạt đầu có vẻ giống như một mối tình lãng mạn điển hình với một trong những fan quyến rũ của Dalí, Ginesta (Suki Waterhouse), bị hấp dẫn bởi chàng trai trẻ dễ xúc động. Trong một cảnh, anh quay lại phòng ngủ mà họ chia sẻ và thấy cô với một người đàn ông khác. Phản ứng bốc đồng của James là những gì bạn mong đợi: bùng phát ghen tuông, tổn thương và tức giận. Sau đó, Ginesta làm anh ngạc nhiên — bằng cách đưa tay ra. Và anh ta làm chính mình ngạc nhiên — bằng cách cầm lấy tay cô và tham gia cùng họ. Đột nhiên, James nhận ra rằng các quy tắc và kỳ vọng mà anh đặt ra cho bản thân cũng có thể phá vỡ được.

“Đó là khoảnh khắc tuyệt vời giao cắt giữa thế giới thực và thế giới của Dalí, và James chấp nhận kiểu như, ‘Kệ xừ nó’, phải không? ‘Giờ mình đang ở trong thế giới của Dalí, vậy mình cứ nhập cuộc thôi,’” Briney nói. “Tôi đi theo những nỗi ngờ vực của James và những bất an của anh ấy. Nhưng tôi nghĩ tự thân sự lựa chọn là cứ việc gia nhập thế giới đó và có được ký ức đó. Anh ấy muốn khám phá.”

Briney cũng đã gặp Miller trong quá trình sản xuất, và thảo luận về vai diễn từng có ý nghĩa với họ. “Tôi đã vài lần gặp Ezra. Và tôi không thể nói về những tranh cãi và tất cả những chuyện đó. Tôi không biết phải nói gì, và tôi không có tầm nhìn đủ rộng về tình huống này. Nhưng họ đã ở đó trong hai ngày đầu tiên của tôi trên phim trường, và tôi sẽ nói rằng họ thực sự, vô cùng ấm áp với tôi và rất chào đón,” Briney nói. “Vào ngày đầu tiên của tôi trên bất kỳ trường quay chuyên nghiệp nào, Ezra đã dành toàn bộ bữa ăn trưa của họ chỉ để trò chuyện với tôi về diễn xuất và sự khởi đầu của họ.

“Vào thời điểm đó, tôi có thể ngồi ở đó với cái người, một lần nữa, mà tôi đã thấy trong We Need to Talk About Kevin và Yada Yada thực sự có ý nghĩa rất lớn. Ezra rất hòa nhã và sẵn sàng nói chuyện với tôi. Một lần nữa, tôi không thể nói lên bức tranh toàn cảnh hơn về tất cả những chuyện đang diễn ra, nhưng họ thật là tuyệt vời đối với tôi.”