• Joseph Gordon-Levitt gặp gỡ Edward Snowden ở Moscow cho việc hóa thân nhân vật

• Edward Snowden: Hành trình khác thường đến Hollywood

• Edward Snowden thật giúp viết cái kết cho Snowden của Oliver Stone ra sao

Edward Snowden chắc là đồng ý.

Joseph Gordon-Levitt trong vai Snowden

Nên đó là lý do tại sao, năm 2013, anh đào thoát khỏi nước với hàng ngàn file tải xuống bí mật – và hững chi tiết về việc Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ đang theo dõi không chỉ kẻ thù mà cả đồng minh, và công dân của mình như thế nào.

Câu chuyện của anh giờ là cốt truyện của Snowden, với Oliver Stone đằng sau máy quay, và đây là một sự đồng thuận.

Như chủ đề gây tranh cãi của anh, Snowden là một đứa trẻ thông minh, cương quyết, bảo thủ đã đăng lính để phục vụ đất nước – và rồi cảm thấy bị lừa dối. Tệ hơn, anh cảm thấy đất nước của anh cũng bị lừa dối, và thế là anh quyết định đảmnhận một vai trò mới: Người yêu nước cấp tiến.

Có thể bạn không cảm thấy vậy. Nhưng cỗ động cơ thịnh nộ về lý tưởng đã thôi thúc những phim có sức tác động mạnh mẽ nhất của Stone. Và, bộ phim Snowden nhấn mạnh, phim cũng ủng hộ thiên tài vi tính trẻ này.

Shailene Woodley trong vai Lindsay, bạn gái của Snowden

Mối ràng buộc có tính cá nhân đó có lẽ là lý do – sau một vài bom xịt, trong đó có Savages rác rưởi và Wall Street: Money Never Sleeps không cần thiết – đạo diễn Stone có vẻ tự tin và thoải mái trong phim này. Nhưng trước hết, Stone luôn là một biên kịch, và bộ phim – từ kịch bản do ông cùng viết với Kieran Fitzgerald – thể hiện thế mạnh kể chuyện của ông.

Chuyện mở ra bằng những cảnh hồi tưởng rành mạch, khi Snowden tóm tắt với một nhóm nhỏ những nhà báo. Các ý tưởng phức tạp được xử lý nhanh và, khi có thể, trực quan. Các nhân vật phục vụ một mục tiêu rộng hơn – Lindsay, bạn gái của Snowden, không có mặt ở đó chỉ để lẳng nhẳng, như hầu hết các cô bạn gái trên phim, mà để chỉ ra sự mất mát thiệt hại về cảm xúc của công việc tình báo tối mật.

Tất nhiên, cũng có những khuyết điểm cá nhân khác thường của Stone – chẳng hạn nhân vật bi thương có phần lố bịch không hề có trong đời thật, và xuất hiện trên màn ảnh chỉ để chỉ để đem đến lý giải. (Trong JFK là Donald Sutherland; ở phim này có một vài, nhưng tệ hại nhất là Rhys Ifans trong vai O'Brien, một phụ trách tổ chức gián điệp với những vết sẹo giả và cái tên lấy từ cuốn tiểu thuyết 1984.)

Rhys Ifans trong vai O'Brien tra hỏi xuất hiện trên màn hình khổng lồ

Nhưng kể cả khi một nhân vật phụ không hẳn có thật (một Nicolas Cage thiếu kinh nghiệm trong vai một gián điệp về hưu là một nguồn viện dẫn nữa) Stone luôn có diễn xuất thượng hạng của các vai chính. Ở đây, họ đối lập một cách thú vị, cả về vai diễn lẫn diễn xuất: Joseph Gordon-Levitt trong vai Snowden, và Shailene Woodley, om sòm và cảm tính, trong vai Lindsay.

Và chỉ đạo của Stone, mặc dù thường thẳng thừng, có đôi chút thủ pháp bay bướm kinh điển của ông. Như cảnh Snowden căng thẳng tải xuống thông tin mật, hay hoạt hình tạo thành các đôi mắt, camera và quả địa cầu. Và một cảnh tuyệt hay, nếu không muốn nói là trên cả tuyệt vời – dẫn thẳng tới cuốn tiểu thuyết 1984 – một O'Brien tra hỏi xuất hiện trên màn hình khổng lồ.

Snowden lẽ sẽ còn hay hơn, nói thẳng thắng, nếu có thêm nhiều cảnh lớn như thế. Hình thức theo sau nội dung, nhưng sự thật là nội dung thực sự ở đây, nếu không vốn đĩ đã tẻ, vốn dĩ đã không kịch tính. Ý niệm – quyền lực quốc gia xung đột với tự do cá nhân – không đặc biệt hấp dẫn. Hành động – đa phần là người ngồi gõ bàn phím – cũng vậy. Không có những hình ảnh trực quan điên cuồng thường có của Stone, thì phim đã kéo lê kéo lết rồi.

Nicolas Cage trong vai một gián điệp về hưu

Thực ra, toàn bộ câu chuyện dường như gói gọn khi Snowden rời bỏ công việc nhà nước bí mật cuối cùng của anh – và, với thủ pháp làm thỏa mãn-nếu không muốn nói là-lộ liễu của Stone, bước ra ánh mặt trời. Nhưng rồi chúng ta vẫn có nhiều cảnh nữa (mặc dù không phải là những cảnh chúng ta muốn – khi bạn gái của Snowden rốt cuộc biết chuyện gì đang xảy ra.) Và rồi, lại thêm lời bạt nữa, Stone đưa Snowden thật lên nói vài lời tự khen ngợi.

Khiến cho một phim lẽ ra là chắc tay thành một nốt giáng. 90 phút đầu tiên hay hơn, khi chúng ta chứng kiến chàng trai đăng nhập quân đội – và chứng kiến tinh thần của anh ta đi từ lý tưởng đến thất vọng rồi lại lý tưởng. Và, trong cái thế giới điên cuồng chi sẻ quá độ quá dễ này, chúng ta buộc phải tự hỏi mình, cái gì còn bí mật? Và bí mật đó có giá trị đến mức nào với chính phủ – và với chúng ta?

Lưu ý phân loại: Phim có ngôn ngữ thô tục và cảnh tình dục.

Snowden (xếp loại R) Open Road phát hành (134 phút), ra rạp ở Việt Nam với tựa Mật vụ Snowden
Đạo diễn Oliver Stone. Với các diễn viên chính: Joseph Gordon-Levitt, Shailene Woodley, Zachary Quinto, Melissa Leo

Đánh giá: ★ ★ ★