Mùa giải năm nay đã biến thành giải Oscar: The Home Game, tạm dịch ý là Chơi ở nhà. Vì đại dịch virus corona, lễ lạt, váy voan và các buổi chiếu phim ở Hollywood đã đi vào ngõ cụt. Các liên hoan phim nổi tiếng làm bệ phóng cho những ứng viên hàng đầu hoặc giảm nghiêm trọng hoặc biến thành những tiếng đồng hô ‘cày’ phim liền tù tì trong phòng khách. Thảm đỏ được Zoom ca ngợi.

Vẫn sẽ có lễ trao giải Oscar năm nay chứ? Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh hứa hẹn là sẽ có, mặc dù lùi hai tháng, vào ngày 25 tháng 4. Và thành thật mà nói, thật khó tưởng tượng một thế giới mà ABC chịu từ bỏ tỷ suất người xem và doanh thu của chương trình phát sóng, kể cả khi nó được thực hiện hầu như không có hoặc chỉ với một đám đông thưa thớt rải rác trong Nhà hát Dolby.

Viện Hàn lâm đã gia hạn thời hạn đủ điều kiện từ 31 tháng 12 lên ngày 28 tháng 2 — và tạm thời ngừng yêu cầu phim phải chiếu rạp — nhưng kể cả như vậy, nhiều hãng phim vẫn dao động không biết sẽ trình chiếu phim nào. (Thành tích kém cỏi của Tenet tại phòng vé Hoa Kỳ là một câu chuyện cảnh giác.) Một số nhà bầu chọn lo rằng đây sẽ là “Giải Oscar có dấu chú thích”, với quá ít ứng cử viên, hoặc một lợi thế không công bằng cho các dịch vụ phát trực tuyến như Netflix và Amazon, vốn không dựa vào ra mắt phim ở rạp để tiếp cận khán giả cốt lõi.

Sự hào nhoáng của những sự kiện toàn cầu này là rất quan trọng để đưa các bộ phim vào nhận thức của những người yêu điện ảnh, và thảm đỏ, tất nhiên, luôn ấn định tông điệu

Tuy nhiên, thú vị là, những người khác lại cho rằng có ánh sáng ở cuối đường hầm cho một năm chưa từng có tiền lệ năm nay. Với việc mọi người giãn cách xã hội và có tâm trạng nội tâm hơn — và với việc các hãng phim phải cắt giảm ngân sách tổ chức tiệc tùng và quảng cáo sau một năm kinh hoàng không thể đi xem phim — thì đây có thể trở thành một giải Oscar thuần chất hơn, ít bị ảnh hưởng bởi sự vận động, tâng bốc và tiền bạc. Điều đó có thể giúp san bằng sân chơi cho các ứng viên có tài chính ít hơn, phim nước ngoài hoặc các tác phẩm khác thường. Hoặc có thể có nghĩa là một mẻ thoát ly thực tại và cảnh tượng ngoạn mục, điện ảnh tương đương thức ăn dỗ ngọt bản thân. Thành thật mà nói, nó có thể có nghĩa là bất cứ điều gì, là một triển vọng tràn đầy năng lượng.

“Chúng tôi không tụ tập cùng nhau. Chúng tôi không chia sẻ bánh mì cùng nhau. Chúng tôi không uống cùng nhau,” Cassandra Butcher, thành viên Viện Hàn lâm, chiến lược gia giải thưởng và giám đốc marketing của Bron Studios cho biết. “Bây giờ chúng tôi ở trong nhà mình bầu chọn theo cách chúng tôi muốn thực sự muốn. Viện Hàn lâm có thể ở khắp mọi nơi trong năm nay, khắp mọi nơi.”

Vanessa Kirby chói sáng tại cả hai liên hoan trong Pieces of a Woman

Mặc dù các giải Oscar, Quả Cầu Vàng, Hiệp hội diễn viên màn ảnh, và BAFTA đều đã lùi ngày so với ngày ban đầu, nhưng các dấu ấn khác của mùa giải thưởng, như Liên hoan phim Venice và Toronto, vẫn giữ nguyên. Cùng nhau, những liên hoan này thường tạo ra đâu chừng một tá ứng viên đáng gờm, nhưng năm nay chỉ có một nhúm. Vanessa Kirby của The Crown chói sáng tại cả hai liên hoan trong Pieces of a Woman, và Kate Winslet đã thu hút một số lời khen ngợi cho màn trình diễn của cô trong câu chuyện tình yêu Ammonite. Nomadland của Chloé Zhao, với Frances McDormand đóng chính, đã thắng Sư Tử Vàng của Venice, trong khi các nhà phê bình tại cả hai liên hoan phim cũng say sưa nói về One Night in Miami, phim đạo diễn đầu tay của nữ diễn viên đoạt giải Oscar Regina King.

Sự hào nhoáng của những sự kiện toàn cầu này là rất quan trọng để đưa các bộ phim vào nhận thức của những người yêu điện ảnh, và thảm đỏ, tất nhiên, luôn ấn định tông điệu. Vì đại dịch, tạo dáng toàn thân trước một đội hình các nhiếp ảnh gia hầu hết đã được thay thế bằng định dạng chụp chân dung của các cuộc phỏng vấn trực tuyến. Nhóm tạo mẫu của King, Wayman + Micah, cho biết họ đã học cách xoay xở trong giới hạn đó cho các lần xuất hiện ở liên hoan của đạo diễn.

Kate Winslet đã thu hút một số lời khen ngợi cho màn trình diễn của cô trong Ammonite

Wayman Bannerman nói: “Màu sắc và đường viền cổ là quan trọng. Dù không có được cảnh toàn thân, nhưng chúng ta vẫn kể một câu chuyện thông qua Zoom. Các chân dung khác nhau. Và bạn có thể thấy một tuần báo chí ở đó tất cả những ảnh chân dung đều thú vị, hoặc có vải tuyn, hoặc có nơ. Chúng tôi vẫn cố gắng kể câu chuyện tốt nhất có thể, thông qua không gian ảo kỹ thuật số.”

Các nhà tạo mẫu cũng phải cân bằng giữa đẹp và thích hợp. Micah McDonald nói: “Regina thức thời, rất hiểu cô ấy đại diện điều gì và đại diện cho ai. Vì vậy, chúng tôi luôn rất cẩn thận. Không cần phải quá hào nhoáng, không cần phải quá cầu kỳ. Tôn trọng những gì mọi người trên khắp thế giới đang trải qua vào thời điểm này — đó là điều mà chúng tôi luôn giữ trong tâm trí của mình.”

Kate Winslet gần đây cũng nói vậy với Julie Miller của Vanity Fair, lập luận rằng sự thái quá của cuộc đua Oscar từ lâu đã trở thành vấn đề: “Tôi không thích ép mình mặc một chiếc váy đi thảm đỏ mà tôi sẽ không bao giờ mặc lại. Số tiền bị lãng phí vào đó. Thời gian và nỗi căng thẳng mà mọi người đổ vào những thứ này. Những nghệ sĩ phi thường đã tạo ra những chiếc váy này thật tuyệt, nhưng để làm ra thứ chỉ mặc một lần….”

Các nhà phê bình tại cả hai liên hoan phim cũng say sưa nói về One Night in Miami, phim đạo diễn đầu tay của nữ diễn viên đoạt giải Oscar Regina King

Winslet rõ ràng ủng hộ một mùa giải đơn giản hơn, thuần khiết hơn trong thời gian này: “Tôi đã quyết định sẽ mặc lại những chiếc váy. Rồi cũng phải bỏ đi thôi, nhưng vậy đi.”

Ngay cả khi không có COVID-19, mùa giải thưởng năm nay có thể cũng lặng tiếng hơn nhiều giữa những chia rẽ chính trị và các cuộc biểu tình lan rộng chống lại bạo lực cảnh sát đối với người da đen, chưa kể đến vài tuần liền khói lửa cháy rừng che khuất cả ánh mặt trời. Chính trị, công lý và bình đẳng có thể nằm trong tâm trí của các nhà bầu chọn, đặc biệt là sau khi Viện Hàn lâm công bố các tiêu chuẩn mới về tính dung hợp và tính đại diện cho những ứng viên phim hay nhất. Những nguyên tắc đó sẽ chỉ trở thành bắt buộc vào năm 2024, nhưng chúng đã là một phần của cuộc trò chuyện của năm nay.

Nhà sản xuất và thành viên ban quản trị Viện Hàn lâm DeVon Franklin cho biết: “Chúng ta đang ở trong thời điểm mà điều quan trọng là phải đảm bảo rằng sự xuất sắc là sự dung hợp chứ không phải là loại trừ. Đó không phải là một định nghĩa mới. Nó chỉ nhấn mạnh sự xuất sắc thực sự là gì, mang đến cơ hội được công nhận cho tất cả những người sáng tạo nghệ thuật trước ống kính và sau máy quay.”

Chiến lược gia và nhà tạo mẫu đang phải sáng tạo lại tay nghề để các chiến dịch qua Zoom nổi bật

Hằng năm, cuộc diễu hành những bộ phim danh giá thường theo sau mùa phim bom tấn hè giờ đang lâm cảnh bị hoãn, nhưng không nhất thiết gây rắc rối, vì mùa giải đã được mở rộng. Jerry Rojas, nhà tổ chức sự kiện và nhà tư vấn chiến dịch của Shelter PR cho biết: “Sẽ bắt đầu muộn hơn một chút. Bây giờ thời gian bận rộn sẽ là tháng giêng và tháng 2, trong khi những năm trước là tháng 10, tháng 11, tháng 12.”

Năm ngoái vào thời điểm này, Bron Studios có nhiều phim tham gia cuộc bàn luận giải thưởng, trong đó có Joker, Bombshell và Queen & Slim. Cho đến gần đây, hãng phim ít nhất đã có Respect, với Jennifer Hudson trong vai Aretha Franklin, lên lịch chiếu vào ngày 15 tháng 1. Nhưng hãng đã từ bỏ kế hoạch đó, dời Respect lùi bảy tháng sang tháng 8, nằm ngoài cửa sổ Oscar hiện tại. Butcher, giám đốc marketing, nói, “Quá nhiều bất định.” Nhưng chừng có vẻ cô phấn khích trước thách thức: “Chúng tôi sẽ thay đổi các quy tắc và làm khác đi một chút.”

Bất kể COVID rồi sẽ ra sao, các diễn viên và nhà làm phim sẽ tính toán chiến lược hơn nhiều về những gì họ sẵn sàng thể hiện, và các buổi chiếu, tiệc tùng và chương trình trao giải có người với người sẽ ít hơn rất nhiều trên đường tới lễ trao giải Oscar. Truyền miệng về phim sẽ lan truyền như thế nào? Larry Karaszewski, một thành viên ban quản trị Viện Hàn lâm và đồng biên kịch của những bộ phim như Dolemite Is My Name, Ed Wood, và Man on the Moon nói đùa: “Tôi nghĩ vậy mới gọi là có bạn bè. Hầu hết những người trong vòng kết nối xã hội của tôi, ngay cả khi tôi không gặp trực tiếp, họ vẫn ở trong vòng kết nối xã hội của tôi theo nghĩa gọi điện, trò chuyện với họ. ‘Bạn khỏe không? Vân vân. Bạn biết tối qua tôi xem gì không?’”

Người ta đã quá đề cao những khía cạnh giao tế xã hội của mùa giải thưởng: ai quan tâm có tiệc tùng không?

Karaszewski, nhấn mạnh rằng anh chỉ nói cho bản thân chứ không phải với tư cách là một quan chức Viện Hàn lâm, thực tế nhưng lạc quan về những gì sắp xảy ra. “Tôi nghĩ sẽ không có lý do gì phải đặt dấu hoa thị chú thích bên cạnh năm nay,” anh nói. “Nếu các lựa chọn có ít hơn một chút — và rõ ràng là sẽ ít rồi đó — tôi vẫn nghĩ chất lượng sẽ thắng. Và tôi nghĩ rằng người ta đã quá đề cao những khía cạnh giao tế xã hội của mùa giải thưởng. Để có một bộ phim trong cuộc đua, bạn luôn cảm thấy như, ‘Chết tiệt, tôi phải ra ngoài và bắt tay rất nhiều.’ Có thể vậy cũng hay, nhưng rốt cuộc, ai quan tâm có tiệc tùng không? Ai quan tâm chỗ đó phục vụ món thăn bò còn chỗ kia thì không? Tôi thực sự không nghĩ rằng điều đó làm lung lạc các nhà bầu chọn.”

Công bằng mà nói, các nhà làm phim và diễn viên có sức lôi cuốn có tác động không thể phủ nhận đối với cuộc đua. Năm ngoái, nhà làm phim Bong Joon Ho đã khiến cả thế giới thích thú với sự hiện diện đầy uy lực của ông trên vòng cung giải thưởng, thu hút các tít báo và hấp dẫn khán giả mỗi ngày trên đường làm nên lịch sử tại lễ trao giải Oscar. Không ai tranh cãi việc bộ phim ly kỳ đấu tranh giai cấp gay gắt của Bong xứng đáng được vinh danh, nhưng sức quyến rũ của Bong đã giúp ích rất nhiều cho cuộc hành quân đến chiến thắng của Parasite. Làm thế nào tái tạo điều đó trong thời đại virus corona?

Bong Joon Ho tại Quả Cầu Vàng 2020: sức quyến rũ của Bong đã giúp ích rất nhiều cho cuộc hành quân đến chiến thắng Oscar của Parasite

Zoom thực sự có vẻ đang làm được việc. Cynthia Swartz, chủ tịch Strategy PR cho biết: “Điều trớ trêu là những sự kiện ảo này rất thành công. Mọi người đang theo dõi với số lượng lớn, lớn hơn mức có thể vừa cho một khán phòng hoặc một rạp chiếu. Bạn cũng đang tiếp cận mọi người trên khắp đất nước và trên toàn thế giới, không chỉ ở Los Angeles.” Với việc các hãng phim bị thiệt hại về mặt tài chính trên diện rộng, xuất hiện ảo có phần thưởng thêm là tiết kiệm chi phí. Không cần thuê rạp hát hoặc nháo nhào đặt trước món thăn bò nói trên. Swartz nói: “Tin tốt là mọi người vẫn đang xem mọi thứ và đang đói xem."

Giả sử Hollywood học được điều gì đó từ những khó khăn chật vật của năm nay — giả sử họ thấy rằng có lý lẽ tài chính, và thậm chí có thể là đạo đức, chống lại sự thừa mứa quá tay — họ có tiếp tục đi theo bài học hay mùa giải Oscar sẽ quay trở lại như cũ vào thời điểm COVID cuối cùng cũng qua? Rojas tin rằng trải nghiệm ảo có thể sẽ vẫn là chủ đạo cho đến mùa thu, khi một loạt các đối thủ tranh giành sự chú ý. Nhưng anh nghĩ rằng, bất cứ khi nào sự an toàn cho phép, các ứng viên đang ngủ đông sẽ xuất hiện bằng xương bằng thịt để chứng minh cho nhà bầu chọn thấy rằng chúng thực sự là số một.

“Chuyện đang xảy ra hôm nay vào năm 2020, tôi so sánh với hẹn hò trực tuyến,” anh nói. “Khi bạn ở trên Tinder, bạn nhìn thấy mọi người và sau đó bạn thu hẹp các tùy chọn của mình. Nhưng suy cho cùng, không gì có thể sánh bằng việc gặp gỡ một đối một để bạn tìm ra có hợp hay không.”