Hầu như năm nào cũng thế, các chuyên gia Oscar phàn nàn rằng cuộc đua này quá dễ đoán, rằng danh sách chọn lọc (short list) của các tay đua sáng giá đã được đúc kết từ đầu tháng 12 rồi. Tuy nhiên, năm nay họ lại phàn nàn rằng không đủ để đoán. Thực chất đây là tin xấu nếu bạn đang cố gắng chiến một lô Oscar, nhưng là tin tốt cho tất cả những ai mong đợi sự cạnh tranh hồi hộp, căng thẳng.

Trong vòng hai tuần đầu tháng 12 qua, nhiều hiệp hội đã công bố người thắng giải và các đề cử phong phú đến độ khó mà tìm được sự đồng thuận. Một số ưa thích Spotlight, số khác thích Carol, và số khác nữa thích Mad Max: Fury Road. Thế nên các tay đua hàng đầu cho danh hiệu Phim hay nhất đến nay bao gồm một phim dựa theo chuyện có thật, một phim lãng mạn đồng tính cổ trang, và phim khởi động lại một chuỗi phim hành động ngủ đông đã 30 năm.

Và ngay sau những phim này, chúng ta có sử thi không gian mà các nhà bầu chọn Quả cầu vàng cho là phim hài (The Martian), một vài phim Viễn Tây bạo lực tàn nhẫn từ những đạo diễn quan trọng (The Hateful Eight của Quentin Tarantino và The Revenant của Iñarritu), một phim tâm lý về người phụ nữ bị bắt cóc cùng đứa con trai (Room), sử thi bi hài về một nữ doanh nhân (Joy) và nhiều nữa.

Một danh sách đề cử điên khùng.

Không phải cuộc đua mà chúng ta đã nghĩ mình sẽ chứng kiến. Cách đây vài tháng, tưởng chừng như tất cả chúng ta toàn nói về những "đặt cược chắc ăn" như Johnny Depp trong Black Mass, The Walk của Robert Zemeckis, Steve Jobs hoặc Michael Fassbender và diễn xuất của Marion Cotillard trong Macbeth. Nhưng rồi đến khi giới phê bình thực sự coi phim.

Từ trái qua: Tom Hardy trong phim Mad Max, Saoirse Ronan trong phim Brooklyn,
Matt Damon trong The Martian, và Cate Blanchett trong Carol

Những hiệp hội phê bình nào đến nay đã bầu chọn, bao gồm Hiệp hội phê bình điện ảnh New York, Hiệp hội phê bình điện ảnh Los Angeles, Hiệp hội phê bình điện ảnh Boston, và Hiệp hội phê bình điện ảnh Washington DC, đều không cung cấp nhiều giá trị cho việc dự đoán đề cử Oscar và người chiến thắng chung cuộc.

Tuy nhiên, những bầu chọn này giúp xác định cuộc bàn luận, quyết định diễn xuất và phim nào đáng cân nhắc. Là lý do khiến Fassbender vẫn có cơ may với giải Nam diễn viên chính xuất sắc nhờ phim Steve Jobs, hoặc Kristen Stewart đang được cân nhắc cho hạng mục nữ diễn viên phụ với nhân vật bí hiểm của cô trong Clouds of Sils Maria. Cũng là lý do tại sao ngay từ đầu chúng ta đã nói nhiều về những phim còn chưa được phát hành rộng rãi như Spotlight, Carol, và Room, chưa kể những phim chưa hề phát hành như Joy và The Big Short.

Việc không nhất trí được về một nhúm ứng viên sáng giá có một kết quả đáng mừng đó là hạng mục Nữ diễn viên chính xuất sắc năm nay phong phú hơn mọi năm. Những ai năm nào cũng phàn nàn về việc sao mà có quá ít vai chính hay dành cho phụ nữ năm nay sẽ phải bớt tiếng, vì có quá nhiều vai nữ chính mạnh mẽ có cơ hội được đề cử Oscar. Trong số 10 đề cử Quả cầu vàng năm nay (vì Quả cầu vàng chọn năm đề cử cho phim hài và năm cho phim chính kịch), ít nhất có tám vị trí chắc ăn được Viện Hàn lâm công nhận, với những tay đua sáng giá nhất là Jennifer Lawrence (Joy), Brie Larson (Room), Cate Blanchett (Carol), Saoirse Ronan (Brooklyn), và Lily Tomlin (Grandma). Larson và Blanchett đều chắc ăn, nhưng những suất còn lại thì để ngỏ mọi cơ hội.

Năm nay cuộc đua Nam chính xuất sắc sẽ rất ngặt, với các ứng viên hàng đầu là Leonardo DiCaprio (The Revenant, ảnh trên), Fassbender (Steve Jobs), Matt Damon (The Martian), Eddie Redmayne (The Danish Girl), và Bryan Cranston (Trumbo), và còn nhiều người khác nữa. (Michael Keaton, như phần còn lại của dàn đồng diễn, được đăng ký cho hạng mục diễn viên phụ.) Năm nay hãy để cánh đàn ông phàn nàn về sự khan hiếm vai diễn có ý nghĩa nhé.

Còn rất nhiều câu hỏi về việc đến thời điểm này chúng ta hiểu thế nào và cuộc đua sẽ đi đến đâu. Liệu Spotlight, với dàn đồng diễn chắc tay, thực sự có cơ hội nếu từng diễn viên trong dàn đồng diễn đó vẫn bị phớt lờ không (như đã bị các nhà bầu chọn Quả cầu vàng bỏ lơ rồi đó)? Liệu những siêu phẩm kinh phí lớn như Mad Max và The Martian thực sự có cơ may trước những phim chính kịch độc lập kinh phí nhỏ mà các nhà bầu chọn giải thưởng luôn ưu ái không? Liệu các đĩa DVD gửi cho các nhà bầu chọn xem The Hateful Eight, The Revenant, Joy, và The Big Short có quá trễ để tạo được tác động?

Tuy nhiên, có điều mới mẻ về sự bất lực trong việc thu xếp được một đồng thuận của giới phê bình chuyên nghiệp, những chuyên gia có chân trong những nhà bầu chọn Quả cầu vàng và Hội đồng phê bình điện ảnh Hoa Kỳ, và những người trong ngành đã chọn đề cử cho giải thưởng của Hiệp hội diễn viên điện ảnh (SAG). Nghĩa là vẫn còn một cuộc đua mở rộng trong gần như mọi hạng mục – và còn gần ba tháng để chúng ta tranh luận cho những ai mình thích được thắng lớn.

Mad Max: Fury Road

• Bất ngờ — Mad Max: Fury Road

Giới phê bình đồng thuận rằng bộ phim hành động đầy phong cách này xứng đáng đề cử Phim hay nhất — cho đến nay phim đã nhận được nhiều giải thưởng ‘khủng’ của giới phê bình — nhưng hầu hết chuyên gia cho rằng phim không đủ “chất giải thưởng” kinh điển để lọt được vào những hạng mục quan trọng tại những lễ trao giải như Quả cầu vàng. Phim hay nhất — Thể loại chính kịch của Quả cầu vàng bỏ qua những phim “thân thiện với giải thưởng” như Bridge of Spies, Steve Jobs, và Brooklyn hiện là những niềm hy vọng cho thời điểm Oscar.

• Bỏ lơ — Bridge of Spies

Không có gì để nói về “mồi câu giải” như một phim ly kỳ lịch sử do Steven Spielberg đạo diễn và Tom Hanks đóng chính. Phim không có cái nóng tức sự bàn tán của những chú ngựa đua Oscar như Carol hay The Revenant, nhưng người ta kỳ vọng bộ phim được giới phê bình hài lòng, được yêu thích này và ngôi sao rất được yêu mến của nó được đề cử trong những cuộc đua lớn. Tất nhiên thấy Room và Mad Max có mặt trong cuộc đua thì hào hứng hơn xa, và chí ít thì Bridge of Spies cũng có được Mark Rylance cạnh tranh trong hạng mục Nam diễn viên phụ xuất sắc.

The Hateful Eight

• Bỏ lơ — The Hateful Eight

Bộ phim mới dài ba tiếng đồng hồ siêu bạo lực của Quentin Tarantino biểu hiện không mấy mạnh mẽ tại đề cử giải thưởng của Hiệp hội diễn viên điện ảnh lẫn Quả cầu vàng. Phần nào là vì các nhà bầu chọn khó xem được phim — thay vì gửi bản DVD cho các nhà bầu chọn, các nhà bầu chọn lại phải đi xem buổi chiếu phim này ở rạp chiếu ở định dạng phim 70mm, theo chỉ thị của Tarantino. Nhưng việc Jennifer Jason Leigh xuất hiện trong đề cử Nữ diễn viên phụ xuất sắc trong khi bản thân bộ phim và đạo diễn Tarantino thì bị gạt ra khỏi danh sách đề cử Phim hay nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất gợi ý rằng có lẽ sự bất tiện không phải là vấn đề; có lẽ chỉ là vì các nhà bầu chọn không thích thôi.

• Bỏ lơ — Johnny Depp

Hiệp hội báo chí nước ngoài của Hollywood cuồng Johnny Depp đến độ bao năm qua anh từng được 10 đề cử Quả cầu vàng, trong đó có những đề cử gây tranh cãi cho những phim không ai nghĩ là đủ tiêu chuẩn ứng viên tranh giải cả, như một phim Pirates of the Caribbean phần tiếp theo và, khét tiếng nhất, hai đề cử trong cùng một hạng mục năm 2011 cho The Tourist và Alice in Wonderland. Thế nên, thật ngạc nhiên khi diễn xuất của anh trong Black Mass, mà nhiều người cho rằng đảm bảo đưa anh vào bất kỳ cuộc đua giải thưởng nào, lại bị bỏ qua bởi chính hiệp hội yêu mến anh nhất.

Johnny Depp trong phim Black Mass

• Bất ngờ — Michael Shannon và Paul Dano

Đến giờ, câu hỏi là bao nhiêu thành viên của dàn diễn viên Spotlight có mặt trong cuộc đua Nam diễn viên phụ xuất sắc tại các giải lớn, với Michael Keaton, Mark Ruffalo, và Liev Schrieber đều đua tranh. Không ai ngờ nổi câu trả lời lại là “không có ai” nhưng đề cử SAG lẫn Quả cầu vàng quả là thế. Đề cử dành cho Michael Shannon của 99 Homes chính thức nâng cấp anh từ ngựa ô thành đấu thủ quan trọng cho một Oscar, còn Paul Dano sẽ được sự công nhận mà anh đáng được hưởng cho Love and Mercy, mà giới phê bình đã sợ là anh sẽ không được. Còn với dàn diễn viên của Spotlight, ít nhất Ruffalo tình cờ được đề cử Nam diễn viên chính xuất sắc — Thể loại hài cho bộ phim chẳng mấy ai được xem Infinitely Polar Bear. Tội nghiệp, Keaton.

• Bất ngờ — Will Smith

Will Smith nổi tiếng kén chọn vai diễn vào thời điểm này của sự nghiệp (tuy nhiên anh sẽ chẳng bao giờ biện minh được tại sao After Earth đáp ứng tiêu chí của anh). Thế thì không phải là sốc lớn, vì Concussion là trường hợp hoàn hảo cho thấy sức hút điện ảnh của anh và cú ghi bàn ngoạn mục, nhưng tham gia cuộc đua muộn màng, giới chuyên gia không chắc bộ phim hay Smith sẽ cạnh tranh hạng mục gì. Đề cử Nam chính xuất sắc của Quả cầu vàng dành cho anh qua mặt Tom Hanks cho thấy anh không phải là diễn viên nên đánh giá thấp.

Danh sách đề cử Quả cầu vàng 2016 dành cho lĩnh vực điện ảnh 1. Phim hay nhất – Chính kịch Carol Mad Max: Fury Road The Revenant Room Spotlight 2. Nữ diễn viên chính xuất sắc – Chính kịch Cate Blanchett (Carol) Brie Larson (Room, ảnh trên, trái) Rooney Mara (Carol) Saoirse Ronan (Brooklyn) Alicia Vikander (The Danish Girl) 3. Nam diễn viên chính xuất sắc – Chính kịch Bryan Cranston (Trumbo) Leonardo DiCaprio (The Revenant) Michael Fassbender (Steve Jobs) Eddie Redmayne (The Danish Girl) Will Smith (Concussion) 4. Phim hay nhất – Ca nhạc hoặc hài The Big Short Joy The Martian Spy Trainwreck  5. Nữ diễn viên chính xuất sắc – Ca nhạc hoặc hài Jennifer Lawrence (Joy) Melissa McCarthy (Spy, ảnh trên) Amy Schumer (Trainwreck) Maggie Smith (The Lady in the Van) Lily Tomlin (Grandma) 6. Nam diễn viên chính xuất sắc – Ca nhạc hoặc hài Christian Bale (The Big Short) Steve Carell (The Big Short) Matt Damon (The Martian) Al Pacino (Danny Collins) Mark Ruffalo (Infinitely Polar Bear) 7. Phim hoạt hình xuất sắc Anomalisa The Good Dinosaur Inside Out The Peanut Movie Shaun the Sheep Movie Anomalisa 8. Phim nước ngoài hay nhất The Brand New Testament (Bỉ / Pháp / Luxembourg) The Club (Chilê) The Fencer (Phần Lan / Đức / Estonia) Mustang (Pháp) Son of Saul (Hungary) 9. Nữ diễn viên phụ xuất sắc Jane Fonda (Youth) Jennifer Jason Leigh (The Hateful Eight) Helen Mirren (Trumbo) Alicia Vikander (Ex Machina) Kate Winslet (Steve Jobs) 10. Nam diễn viên phụ xuất sắc Paul Dano (Love & Mercy) Idris Elba (Beast of No Nation) Mark Rylance (Bridge of Spies) Michael Shannon (99 Homes) Sylvester Stallone (Creed) Helen Mirren, trái, trong phim Trumbo 11. Đạo diễn xuất sắc Todd Haynes (Carol) Alejandro G. Inarritu (The Revenant) Tom McCarthy (Spotlight) George Miller (Mad Max: Fury Road) Ridley Scott (The Martian) 12. Kịch bản phim xuất sắc Emma Donoghue - Room Tom McCarthy, Josh Singer - Spotlight Charles Randolph, Adam McKay - The Big Short Aaron Sorkin - Steve Jobs Quentin Tarantino - The Hateful Eight 13. Nhạc nền xuất sắc Carter Burwell (Carol) Alexandre Desplat (The Danish Girl) Ennio Morricone (The Hateful Eight) Daniel Pemberton (Steve Jobs) Ryuichi Sakamoto (The Revenant) Michael Shannon trong phim 99 Homes 14. Ca khúc trong phim xuất sắc Love Me Like You Do - Fifty Shades of Grey Nhạc và lời: Max Martin, Savan Kotecha, Ali Payami, Ilya Salmanzadeh One Kind of Love — Love & Mercy Nhạc và lời: Brian Wilson, Scott Bennett See You Again - Furious 7 Nhạc và lời: Justin Franks, Andrew Cedar, Charlie Puth, Cameron Thomaz Simple Song #3 — Youth Nhạc và lời: David Lang Wrting's on the Wall — Spectre Nhạc và lời: Sam Smith, Jimmy Napes