Antichrist: gây sốc từ poster phim
Đó hẳn cũng là cảm giác chung của nhóm người bước ra sau hai tiếng đồng
hồ những hình ảnh biểu tượng lạ lẫm xen cùng nhiều trường đoạn bạo lực
phản cảm tới ghê rợn. Cũng gây tranh cãi như việc Lars von Trier tự
tuyên bố “Tôi là đạo diễn giỏi nhất thế giới”,
Antichrist dấy lên những câu hỏi đạo đức về việc đẩy người xem vào sự kinh hãi và căng thẳng tột độ.
Cái tên của của bộ phim,
Phản-Chúa,
dễ dấy lên ý nghĩ về một bộ phim lấy đề tài tôn giáo. Tuy nhiên, Lars
von Trier, bản thân là người theo đạo Cơ Đốc, từ chối giải thích bất cứ
chi tiết nào trong phim được cho là ẩn dụ. “Tôi không phải giải thích
hay biện minh. Các vị (chỉ nhóm phóng viên và người xem) là khách của
tôi, không phải ngược lại,” ông nói ngắn gọn tại buổi họp báo. Đến bây
giờ, ngoài nhiều giả thuyết, người ta chỉ chắc chắn rằng bộ phim này là
phần đầu của bộ ba phim
Depression, được làm trong thời gian Lars von Trier bắt đầu chữa trị chứng bệnh.
Không nghi ngờ gì khi
Antichrist
mang sức nặng đầy ám ảnh hơn các bộ phim khác của ông, dù chỉ xoay
quanh đúng hai nhân vật chính trong gần như một khung cảnh – một sự tiết
chế hiếm thấy trong các phim trước đây. Tuy nhiên, về mặt hình ảnh,
Antichrist
có sự trau chuốt cả về dàn dựng cùng cách biên tập hơn hẳn nhịp phim
“ngẫu hứng” Lars Von Trier thường áp dụng. Phần mở đầu (Prologue) dài 5
phút của phim được quay chậm (slow-motion) mượt mà kéo ánh mắt khán giả
vào từng chi tiết. Xen kẽ với cảnh hai nhân vật chính (Chàng & Nàng)
làm tình trên nền
Lascia Chi’o Pianga của Handel là những cận
cảnh vật thể chuyển động chơi vơi quanh họ như cũng bị cuốn vào cuộc
truy hoan ấy. Mờ mắt trong nhục cảm, họ không hề thấy đứa con trai đã tò
mò bước tới cửa sổ, vươn tới gờ tường rồi trượt chân rơi xuống. Cú rơi
của đứa bé xen giữa cận cảnh gương mặt họ lên đỉnh cực khoái, như một
định mạng vô vọng khi tình dục đem lại cái chết chứ không phải sự sống.
...họ không hề thấy đứa con trai đã tò mò bước tới cửa sổ, vươn tới gờ tường rồi trượt chân rơi xuống
Ba chương tiếp theo của bộ phim: Tang thương (Grief), Đau đớn (Pain)
& Tuyệt vọng (Despair) là hành trình hai vợ chồng hàn gắn tinh thần
của bản thân, đặc biệt của Nàng sau tai nạn. Họ dọn về Eden, ở đây Nàng
chấp nhận đối mặt và tìm hiểu về nỗi sợ của bản thân dưới sự hướng dẫn
của Chàng. Nhưng có thể thấy các cuộc trò chuyện của hai người luôn bị
cắt nhỏ thành từng nhát quay siêu ngắn, liên tiếp đảo chiều nhìn khiến
khán giả “nhảy” từ bên phải qua trái của các cảnh trong sự rời rạc lòng
tin giữa họ.
Cũng như vậy, càng cố tiến tới bến bờ lý trí thì
hai vợ chồng lại càng trôi giạt khỏi nó; những cuộc đối thoại, làm tình
dần trở thành đối đầu giận dữ như áp đặt lỗi lầm lên nhau. Khi nhân vật
đi từ đáy tới đỉnh tam giác mặt tối của họ thì
Antichrist cũng
để lộ dần những tâm lý tiêu cực luôn có thể bất chợt biến thành hành
động với hậu quả không ngờ. Thực tế thay dần bằng những hình ảnh đẹp
nhưng lạ lùng như ảo giác. Ta gặp lại những phân đoạn chuyển động chậm
giờ được tô màu rất ấn tượng, nhưng bên trong là những chi tiết có thể
làm rợn gáy bất cứ ai: một con nai mẹ chạy đi với bào thai lủng lẳng
phía sau, một con cáo với phần bụng bị rạch toác chồm lên nói “Hỗn loạn
ngự trị”. Không ngạc nhiên khi nhiều người tức giận với những chi tiết
của phim khi chốn có cái tên đẹp như mơ Eden (Vườn Địa đàng) lại chứa
những khung hình đáng sợ như vậy. Nơi đây con người thay vì tìm được sự
thông thái để che đi sự trần trụi của bản thân lại sẵn sàng tận dụng
những điểm yếu tâm lý và thể xác để lột trần nhau.
Điểm sáng hiếm hoi trong tâm trí Nàng đấu tranh với bóng đen thực tại nghiệt ngã
Antichrist, sau những trường đoạn mang tính kể truyện, bùng nổ
đầy sức mạnh và bạo lực phi lý như một cuốn phim kinh dị mất kiểm soát.
Trái ngược với những hình ảnh mượt mà trải suốt phim, Lars von Trier đem
lại cảm giác thật nhất cho chương Ba người ăn mày (The Three Beggars)
bằng những cảnh quay dài bằng camera cầm tay để khán giả cảm nhận rõ sự
đẫm máu trong mỗi chuyển động. Những chi tiết tra tấn thân thể kinh dị,
đặc biệt với nhân vật Nàng, là phân đoạn được nhắc tới nhiều nhất, thêm
lý do các nhà phê bình cho rằng Lars von Trier thích thú hành hạ nhân
vật nữ của ông. Nhưng nếu không có hơn một tiếng trước đó trải qua những
câu tra hỏi tâm lý của người chồng, khó có thể dẫn tới sự thù hằn mạnh
mẽ đến thế ở một người vợ, người mẹ đang dằn vặt. Trên sầu đau và ngạo
mạn, hai vợ chồng đã thay nhau đưa bản thân tới bước đường cùng. Sau bao
trải nghiệm thị giác, màn hình trở lại đen trắng trên nền nhạc
Lascia Chi’o Pianga lúc
trước – một vòng tròn tội ác không điểm dừng. Không tội lỗi nào là
không thể khi sự sống còn có trong mỗi người, và điều duy nhất chúng ta
có thể làm là thở dài và than khóc như tựa đề bài hát cho sự thật đáng
sợ đó. Đây là điều khiến
Antichrist nên thơ một cách ám ảnh chứ không chỉ những hình ảnh máu me rùng rợn.
Trở
về với câu hỏi của người phóng viên ở trên, sự giận dữ của anh cũng dễ
hiểu khi sự vượt mức trong bạo lực của Lars von Trier là điều miễn bàn
trong
Antichrist. Tuy nhiên những hình ảnh ở hai chương cuối
chỉ là đỉnh tam giác đã được hình thành trong suốt phim, bản chất về tội
lỗi của nó không khác Phần mở đầu, chỉ không còn những thủ pháp hay
hiệu ứng để làm mờ cảm giác ghê rợn.
“Hãy để tôi khóc cho số phận cay nghiệt này” – Lascia Chi’o Pianga
Đánh đổi khung cảnh và cốt truyện thường ngày ông hay dùng bằng sự ảo
diệu và kỳ bí trong hình ảnh, Lars von Trier vẫn cho thấy tài năng của
mình khi đẩy
Antichrist đi ngược cảm giác đẹp đẽ mà điện ảnh
thường nhắm tới bằng những khung hình trực diện vô cảm ở cao trào. Ông
cũng không thể đạt được điều này nếu không nhờ công của bộ đôi diễn viên
chính. Nếu Charlotte Gainsbourg quá can đảm thậm chí tới ngưỡng điên rồ
thì Willem Dafoe, tuy “lép vế”, lại chững chạc hơn khi chỉ với lời
thoại và biểu cảm đơn giản vẫn biểu lộ được chiều sâu của nhân vật. Một
sự kết hợp hoàn hảo của diễn xuất tâm lý và cử chỉ đã mang lại cho bộ
phim mặt thực tế nó cần để tác động khán giả mạnh mẽ nhất có thể.
Cuốn hút với những thủ pháp nghệ thuật tuyệt diệu để rồi hé lộ sự gai góc bên trong,
Antichrist sẽ thách thức người xem đi tới tận cùng cái ác trong những thước phim.
Một số thông tin ngoài lề bộ phim
• Giọng nói “Hỗn loạn ngự trị” (Chaos reigns) của con cáo là do chính Willem Dafoe lồng tiếng và được chỉnh âm •
Chú cáo này cũng được đặc cách tham gia giải Palm Dog (Chó vàng) tại
Liên hoan phim Cannes năm đó, nhưng người thắng cuộc là chú chó Dug
trong phim hoạt hình Up của Pixar • Trước khi quay phim, đạo diễn Lars von Trier yêu cầu Willem Dafoe xem bộ phim Mirror (Andrei Tarkovsky, 1976) còn Charlotte Gainsbourg xem The Night Porter (Liliana Cavani, 1974) để nhập vai • Ít nhất bốn khán giả đã ngất xỉu khi xem bộ phim này tại Liên hoan phim Cannes
Nguồn: Rotten Tomatoes, BBC, Politiken & Wikipedia
|
Antichrist 2009
Đạo diễn: Lars von Trier
Kịch bản: Lars von Trier
Diễn viên chính: Charlotte Gainsbourg & Willem Dafoe
Nước sản xuất: Đan Mạch-Thụy Điển-Pháp-Ý-Đức-Ba Lan
© Phương Hà @Quaivatdienanh.com
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về bài viết này trên
Facebook của chúng tôi