• No Other Choice ám ảnh Park Chan Wook

Bộ phim đã ra mắt thế giới tại Liên hoan phim Venice vào tháng 8, ra mắt Bắc Mỹ tại Toronto vào đầu tháng 9 — thắng Giải Bình chọn của Khán giả Quốc tế đầu tiên — và khai mạc Liên hoan phim quốc tế Busan lần thứ 30 vào tối 17 tháng 9.

“Tôi luôn thích tiểu thuyết bí ẩn và từ nhỏ đã đọc hết cuốn này đến cuốn khác, nhưng chưa có cuốn nào khiến tôi đặc biệt muốn chuyển thể thành phim đến như vậy.” Ảnh: đạo diễn Park Chan Wook trên trường quay No Other Choice

Bộ phim được giới phê bình đánh giá cao này chuyển thể từ tiểu thuyết The Axe năm 1997 của nhà văn Mỹ Donald E. Westlake, kể về một quản lý trung niên tại một công ty giấy bị cắt giảm nhân sự, và do không được nhận vào nhóm công việc đang ngày càng thu hẹp mà anh có đủ năng lực, nên phải tìm cách loại bỏ các đối thủ cạnh tranh.

“Tôi luôn thích tiểu thuyết bí ẩn và từ nhỏ đã đọc hết cuốn này đến cuốn khác, nhưng chưa có cuốn nào khiến tôi đặc biệt muốn chuyển thể thành phim đến như vậy,” Park Chan Wook chia sẻ với Screen Daily.

Thể loại trinh thám thường thiên về bí ẩn giết người, một khi câu đố được giải quyết, mọi chuyện đều sáng tỏ và đọc xong rồi đọc lại thì chẳng còn thú vị nữa. Nhưng tác phẩm này bắt đầu bằng câu chuyện về một người đàn ông sắp phạm tội và chúng ta theo dõi anh ta, nên không hề có chút ẩn ý nào.

“Nói về tâm lý của anh ta và quá trình mà một người bình thường hoàn toàn bình thường, lại rơi vào một hệ thống xã hội như thế này. Dù có nghiền ngẫm bao nhiêu lần đi nữa, tôi vẫn thấy rất thú vị và đáng thưởng thức, các thủ pháp tâm lý đa dạng được xây dựng rất khéo léo. Những nạn nhân mà anh ta cố gắng xử lý đều giống như những bản ngã khác của anh ta.”

Tác phẩm bắt đầu bằng câu chuyện về một người đàn ông sắp phạm tội và chúng ta theo dõi anh ta, nên không hề có chút ẩn ý nào

Đạo diễn cũng đào sâu một điều trong tiểu thuyết mà ông thấy mình có thể khai thác một cách độc đáo. “Theo tôi điều quan trọng nhất là câu chuyện mang một bi kịch sâu sắc, nhưng tôi thấy tiềm năng để thêm vào một kiểu hài hước phi lý mới. Bản thân tiểu thuyết cũng có chất đó, nhưng tôi nghĩ, ‘À, nếu mình làm phim này, mình có thể thổi vào đó nét hài hước thậm chí còn buồn hơn trong cái hài của nó,’” Park nói.

Trong quá trình tìm mua bản quyền, ông phát hiện nhà làm phim Costa-Gavras đã thực hiện một phiên bản chuyển thể tiếng Pháp từ tiểu thuyết của Westlake với tựa đề quốc tế là The Axe vào năm 2005, do vợ ông Michèle Ray Gavras sản xuất. “May thay, tông điệu của phim rất khác so với những gì tôi muốn làm, vì vậy tôi nghĩ mình có thể làm một phim mới,” đạo diễn Park nói. “Chính xác, đây không phải là bản làm lại The Axe của Costa-Gavras, mà là bản chuyển thể thứ hai The Axe của Westlake.”

Park Chan Wook phải lục lại danh sách những bộ phim ông đã trình chiếu tại Cannes bao năm để tìm ra thời điểm ông gặp Costa-Gavras trên phố Croisette. Ông đã tham dự năm 2004 với Oldboy, bộ phim đã thắng giải Grand Prix, sau đó là Thirst năm 2009, đã lấy giải thưởng đặc biệt của ban giám khảo, và với The Handmaiden năm 2016, tham gia tranh giải, tất cả trước Decision to Leave. Về thời điểm, ông cho rằng chắc hẳn là khi ông đưa Thirst tham gia.

Những nạn nhân mà anh ta cố gắng xử lý đều giống như những bản ngã khác của anh ta

“Họ rất tâm huyết với bộ phim của mình và ban đầu không định cho phép một phim thứ hai. Nhưng họ nói, ‘Vì là anh, chúng tôi sẽ cho phép,’” Park nhớ lại. “Ban đầu, Costa-Gavras cũng được ghi công, nhưng Michèle, vợ ông, mới là người làm chính nên bà trở thành nhà sản xuất, và sau nhiều năm, Alexandre, con trai ông, cũng tham gia.”

Cả hai cùng với Park và Back Ji Sun (Decision to Leave) là nhà sản xuất của No Other Choice.

Phát triển

Park Chan Wook bắt đầu chuyển thể bản thảo đầu tiên với biên kịch kiêm đạo diễn Lee Kyoung Mi, và dịch từ tiếng Hàn sang tiếng Anh để Don McKellar, người do Michèle tìm, có thể cùng ông viết lại. Phát triển thành một bộ phim nói tiếng Anh lấy bối cảnh ở Mỹ, ông đã cùng Michèle và đạo diễn hình ảnh Kim Woo Hyung (Little Drummer Girl) đi khảo sát địa điểm, và dự án tiến triển từng chút một. “Khi tôi bận làm phim khác, dự án sẽ dừng lại, nhưng sau đó được khởi động lại, và vì vậy, trong một thời gian dài, tia lửa vẫn cháy,” Park nói.

Park Chan Wook đã chọn Lee Byung Hun vào vai nhân vật chính Man Su, một sát nhân bất hạnh

Trong thời gian đó, ông và McKellar cũng cùng nhau biên kịch và điều hành chương trình cho phim bộ ngắn tập The Sympathizer của HBO. Lâu sau khi chương trình được phát sóng vào năm 2024, tác phẩm của họ lại thành tít báo khi Hiệp hội Biên kịch Hoa Kỳ (WGA) tháng trước đã gây tranh cãi mà khai trừ họ với lý do vi phạm kỷ luật đình công năm 2023. Cả hai khẳng định họ không vi phạm bất kỳ quy tắc đình công nào, làm việc với tư cách là điều hành sản xuất biên tập hậu kỳ.

Park cho biết ông đã cân nhắc kháng cáo lệnh trục xuất nhưng quyết định tập trung làm hậu kỳ cho No Other Choice. “Chúng tôi không bị bất kỳ hạn chế đặc biệt nào,” ông nói, ám chỉ việc bị WGA khai trừ không có nghĩa là họ có thể bị cấm theo luật liên bang Hoa Kỳ trong việc viết kịch bản cho bất kỳ dự án nào tiếp theo, mặc dù điều đó có nghĩa là họ không thể bỏ phiếu hoặc đủ điều kiện tham gia bất kỳ dự án nào trong hiệp hội.

Với No Other Choice, cuối cùng Park Chan Wook nhận ra rằng nếu không thỏa hiệp được ở Mỹ thì sẽ rất khó có được số tiền đầu tư cần thiết cho bộ phim mà ông hình dung. Vì vậy, ông đã viết lại kịch bản với Jahye Lee thành phim Hàn Quốc và nhanh chóng nhận được đầu tư từ CJ ENM, công ty có lịch sử lâu dài trong việc hỗ trợ các tác phẩm của ông, bao gồm The Handmaiden và Decision to Leave.

Son Ye Jin vào vai người vợ tháo vát của anh

Một câu chuyện gia đình

Park Chan Wook đã chọn Lee Byung Hun vào vai nhân vật chính Man Su, một sát nhân bất hạnh. Ngôi sao của Squid Game trước đây đã từng hợp tác với vị đạo diễn này trong bộ phim ly kỳ khu phi quân sự Joint Security Area (2000) và phim ngắn Cut, do Park đạo diễn trong hợp tuyển phim kinh dị Three…Extremes năm 2004. Son Ye Jin (Crash Landing on You) vào vai người vợ tháo vát của anh. Dàn diễn viên phụ xuất sắc mà Man Su từng gặp bao gồm Park Hee Soon (My Name), Lee Sung Min (12.12: The Day), Yeom Hye Ran (When Life Gives You Tangerines) và Cha Seung Won (Uprising).

“Phim kể về những khó khăn của một người thất nghiệp nỗ lực quay lại làm việc, nhưng so với bản gốc và phim của Costa-Gavras, tôi muốn bộ phim đi theo hướng gia đình nhiều nhất có thể. Đó là lý do tại sao chúng tôi thực sự cần một nữ diễn viên xuất sắc như Ye Jin,” Park Chan Wook nói, đồng thời cho biết họ đã dành nhiều tâm huyết hơn cho vai diễn của cô “từ khâu chuyển thể kịch bản đến biên tập.”

Ông cho biết mình đã đề cập đến các vấn đề gia đình trong các phim trước như Thirst, Sympathy for Mr. Vengeance và Stoker, nhưng đây là bộ phim Hàn Quốc đầu tiên ông đề cập đầy đủ đến các vấn đề gia đình, tập trung vào một gia đình duy nhất — một gia đình “thậm chí còn có cả trẻ em và chó”.

Park Hee Soon trong một cảnh phim

Cuối cùng, Park cho biết trọng tâm của ông là biến phim thành “một câu chuyện gia đình đặt ra câu hỏi: ‘Người đàn ông này nhận thức thế nào về trách nhiệm mà anh ta đặt ra cho mình trong vai trò trụ cột gia đình, người bảo vệ gia đình?’ Đó là cuộc khám phá sâu hơn về khuôn khổ hạn hẹp của nam tính mà đàn ông tự định nghĩa trong xã hội hiện đại, trong xã hội gia trưởng.”

Quay phim

“Quá trình sản xuất bắt đầu vào giữa hè và kết thúc vào mùa đông,” Park nhớ lại. Bộ phim có 85 ngày quay trong khoảng thời gian từ ngày 17 tháng 8 năm 2024 đến ngày 15 tháng 1 năm 2025.

Ông giải thích rằng ngôi nhà của Man Su — ngôi nhà đang bị đe dọa tịch thu, một trong những giọt nước tràn ly đối với người đàn ông này — như một nhân vật khác. Nhà thiết kế xuất phẩm Ryu Seong Hie (The Handmaiden) và Park Chan Wook đã đặc biệt chăm chút cho diện mạo của ngôi nhà họ tìm thấy ở Asan, từ những chậu bonsai và hoa trồng trong sân. Nội thất được quay tại phim trường của CJ ở Paju. Các địa điểm khác được thực hiện trên khắp đất nước, bao gồm Inje, Yangpyeong và Busan.

Cha Seung Won

So với những ngày đầu sự nghiệp, Park chia sẻ: “Giờ đây, tôi có nhiều diễn viên và trưởng bộ phận thân thiết, nên phim trường thoải mái hơn là căng thẳng. Tất nhiên, căng thẳng là cần thiết, vì vậy kết hợp tốt diễn viên mới và diễn viên quen thuộc luôn có lợi, nhưng về cơ bản là thoải mái.

“Vì DoP, nhà thiết kế xuất phẩm, thiết kế trang phục, ánh sáng, làm tóc và trang điểm đều là những người tôi thân thiết, nên cảm giác ngày càng giống như đang làm việc tại một công ty. Không phải là căng thẳng nghệ thuật đã giảm bớt, mà đúng hơn, khi được thư giãn, tôi cảm thấy có thể tập trung sáng tạo hơn. Không có căng thẳng không cần thiết giữa các cá nhân, không bị hao hụt cảm xúc.”

Vì vậy, quá trình quay bộ phim mới nhất này diễn ra suôn sẻ không gặp sự cố nào — ngoại trừ một đêm.

“Chúng tôi đang quay phim ở Inje thì có lệnh thiết quân luật,” Park kể, nhớ lại đêm 3 tháng 12 năm 2024, khi tổng thống Hàn Quốc lúc bấy giờ là Yoon Suk Yeol, sau đó bị phế truất, đã gây chấn động thế giới khi ban bố thiết quân luật lúc 10 giờ 29 phút tối giờ địa phương.

Yeom Hye Ran

“Chúng tôi đang quay phim ban đêm và tôi phải băn khoăn không biết có thể về nhà được không vì tôi sống ở Paju, gần Khu phi quân sự.”

“Chúng tôi đang quay cảnh Lee Byung Hun chuốc say Park Hee Soon", ông kể buổi quay phim đó kết thúc vào lúc bình minh. “Trời lạnh nên tất cả chúng tôi đều lo không biết phải chuẩn bị chống chọi với cái lạnh sao đây. Nhưng rồi tin tức vô lý đó ập đến và chúng tôi choáng váng trong giây lát. Tuy nhiên, tất cả đều là những người chuyên nghiệp, chúng tôi lấy lại bình tĩnh và hoàn thành các trang được giao trong ngày. Nghĩ lại thì [mọi người] đều rất xuất sắc.”

Hậu kỳ

Mặc dù nhiều người mong đợi Park trở lại Cannes với No Other Choice vào tháng 5, nhưng ông cho biết việc hoàn thành hậu kỳ là không thể: “Chúng tôi suýt thì không kịp tham dự Venice,” ông nói. “Nếu được, tôi muốn làm thêm vài tháng nữa, nhưng người ta nói rằng mùa lễ Chuseok rất quan trọng.”

Lee Sung Min

Lễ hội trăng rằm mùa thu, diễn ra từ ngày 5 đến ngày 9 tháng 10 năm nay, được coi là mùa cao điểm phòng vé ở Hàn Quốc.

Quá trình hậu kỳ bao gồm thu âm nhạc phim của đạo diễn âm nhạc Cho Young Wuk (Decision to Leave) tại Abbey Road Studios huyền thoại ở Anh với nghệ sĩ cello nổi tiếng thế giới Jean-Guihen Queyras và Dàn nhạc giao hưởng Đương Đại London.

“Nhạc phim trải từ Mozart đến nhạc trot Hàn Quốc nổi tiếng, với rất nhiều bài hát được thể hiện để các nhân vật lắng nghe,” Park cho biết. “Nhạc phim gần với nhạc hiện đại hơn một chút, hiện đại nhất trong số những phim tôi từng làm, vì vậy chúng tôi đã cắt giảm ngân sách sản xuất để có thể thu âm [cùng họ]. Tôi đã thu âm ở nhiều nơi, nhưng chất lượng âm thanh ở đây là tốt nhất và kỹ năng biểu diễn xuất sắc nhất mà tôi từng thấy.”

Park cho biết trọng tâm của ông là biến phim thành “một câu chuyện gia đình đặt ra câu hỏi: ‘Người đàn ông này nhận thức thế nào về trách nhiệm mà anh ta đặt ra cho mình trong vai trò trụ cột gia đình, người bảo vệ gia đình?’”

CJ tuyên bố bộ phim đã thu hồi được chi phí sản xuất 12,3 triệu đôla (17 tỉ won) với doanh thu bán trước tại hơn 200 thị trường, gồm cả Bắc Mỹ, với Neon — nhà phát hành đã dẫn dắt Parasite của Bong Joon Ho đến chiến thắng vang dội tại Oscar — đại diện cho bộ phim. No Other Choice đã được chọn đại diện Hàn Quốc tham dự Oscar 2026 hạng mục phim quốc tế xuất sắc nhất và dự kiến sẽ được công chiếu lần đầu ở Mỹ tại Liên hoan phim New York vào tháng 10.

Về bộ phim khai mạc sự kiện mang tính bước ngoặt lần thứ 30 tại Busan, Park chia sẻ: “Tôi rất vui vì Liên hoan phim Busan đã chứng kiến sự hồi sinh của điện ảnh Hàn Quốc trong suốt 30 năm qua.”

Mặc dù không giành được giải thưởng nào tại Venice, nhưng sự hoan nghênh nồng nhiệt tại đây ngay từ đầu đã giúp No Other Choice vươn lên dẫn đầu bảng xếp hạng doanh thu trước khi công chiếu tại địa phương vào ngày 24 tháng 9 — sớm hơn những bộ phim khác cuối cùng đã vượt mốc 10 triệu lượt xem, chẳng hạn như bộ phim ăn khách nhất năm ngoái là Exhuma (bốn ngày trước khi công chiếu) và bộ phim thành công nhất năm 2023 là 12.12: The Day (10 ngày trước đó).

Đây là bộ phim Hàn Quốc đầu tiên của Park Chan Wook đề cập đầy đủ đến các vấn đề gia đình, tập trung vào một gia đình duy nhất — một gia đình “thậm chí còn có cả trẻ em và chó”

Về những dự án tiếp theo, Park cho biết ông đang cân nhắc một số dự án nhưng nhấn mạnh rằng chưa có gì được xác nhận. Trong số đó bao gồm “một kịch bản phim Viễn Tây cũ, Brigands of Rattlecreek, mà chúng tôi chưa biết khi nào sẽ được thực hiện,” và ông “cũng đang cân nhắc Genocidal Organ, dựa trên một tiểu thuyết Nhật Bản.”

Sau khi làm việc với các phiên dịch viên cho những dự án nói tiếng Anh như Stoker, The Sympathizer và Little Drummer Girl, Park cho biết ông nhận thấy những người làm phim đều có điểm tương đồng và khi cùng chung quan điểm, họ có thể hiểu nhau kể cả khi ngôn ngữ khác nhau.

Ông đã khám phá ra một khía cạnh sáng tạo trong công việc biên dịch. “Vì tôi phải viết lời thoại bằng một ngôn ngữ khác, nói một cách chính xác, nên tôi không tự mình viết lời thoại,” ông giải thích. “Tôi viết bằng tiếng Hàn, và khi chúng được dịch xong, tôi nhìn và tự hỏi: ‘Đây có phải là cách diễn đạt tốt nhất khi dịch không?’ và trau chuốt chúng theo cách đó.

Park Chan Wook cùng dàn diễn viên No Other Choice khai mạc Liên hoan phim Busan 2025

“Cần kiên nhẫn rất nhiều, nhưng tôi thấy thật thú vị khi tìm ra cách diễn đạt tốt nhất trong phạm vi vốn tiếng Anh ít ỏi của mình. Vì vậy, khi nói chuyện với một biên dịch viên thông thạo tiếng Anh, đôi khi tôi nảy ra những ý tưởng bất ngờ hợp lý. Và ngay cả khi không nghĩ ra, tôi cũng nhận ra, ‘Ồ, vậy ra đó là lý do tại sao diễn đạt bằng tiếng Anh thì khác,’ và tôi tìm kiếm những cách diễn đạt chỉ có trong tiếng Anh, tạo ra những sắc thái mới mẻ và khác biệt so với khi tôi viết bằng tiếng Hàn. Đó là một quá trình sáng tạo khác. Và cũng rất thú vị.”