Đạo diễn Ava DuVernay trả lời phóng viên trên thảm đỏ sự kiện ra mắt A Wrinkle In Time tại BFI IMAX hôm 13/3/2018 ở London, Anh

Các bài bình luận cho rằng bộ phim rất chán. Tỷ lệ ‘tươi’ 40% trên Rotten Tomatoes. Amy Nicholson của tờ The Guardian cho phim hai sao, và một trong hai sao đó hoàn toàn là cho những gì Oprah đã làm với cặp lông mày của cô. Có thể cảm nhận được bạn đang khó chịu với người viết. “Romesh,* có chuyện gì mà ông lại phản ứng sự đa dạng vậy? Ông vui vì chế độ trọng nam khinh nữ đã được củng cố bởi sự thất bại của một bộ phim có nhân vật chính là nữ à?” Ồ, không.

Trước khi Nếp gấp thời gian ra rạp, nếu muốn tìm ra ai có thể miêu tả chi tiết bộ phim này nói về chuyện gì thì thật là ngặt. Báo chí thảy đều tập trung nói về việc phim này có đạo diễn nữ da màu, nhân vật nữ chính da màu thì hay ho ra sao, và việc DuVernay “không chỉ chọn diễn viên nữ” mà là “những nhà-lãnh đạo-biểu tượng”. Tiện nói, người viết không ngụ ý bất cứ điều nào trong số đó là dở đâu đấy. Đây rõ ràng là một chuyện quá hạn lâu lắm rồi. Nhưng tại sao ai nấy cứ nói mãi về chuyện đó đến thế?

Được đề cao vì sự đa dạng của dàn diễn viên và êkíp làm phim nhưng Nếp gấp thời gian có điểm bình phim rất thấp

Gióng trống khua chiêng về sự đa dạng làm xói mòn những gì bạn đang cố gắng đạt được ngay từ đầu. Hãy đạt được mà không cần phô trương rầm rĩ. Có những người phản đối loại chuyện này, và vì vậy khi một bộ phim lận trong tay áo át chủ bài là sự đa dạng, rồi sau đó thất bại, người ta sẽ vung tay bảo: “Làm phim mà không dựa vào phẩm chất thì vậy đó”, và “Có nhớ những ngày xưa tuyệt vời khi các nhân vật da đen do mấy gã da trắng đóng không?” Không ai muốn những người này hạnh phúc. Những người này nên được trình bày bằng những bộ phim đa dạng và đừng bảo đây là một phần của “một sự thay đổi về chất”. Mà nó phải là như thế thôi.

Có lẽ người viết không công bằng. Không chừng DuVernay cũng đâu có muốn tập trung vào những khía cạnh đó của bộ phim, mà chỉ vì người ta toàn hỏi cô như thế mà thôi. Và tập trung vào cách bộ phim được quảng bá mà phớt lờ tất cả những nỗ lực đấu tranh một đạo diễn nữ da đen ở Hollywood sẽ gặp thì người viết thật đáng ghét. Nhưng tất cả chúng ta đều chịu trách nhiệm đã đẩy cuộc thảo luận về những loại phim này chệch ra khỏi “một sự nghiệp chính nghĩa”.

Từ trái qua: Florence Kasumba, Chadwick Boseman, Danai Gurira, và Lupita Nyong'o trong bộ phim siêu anh hùng toàn da đen đầu tiên Black Panther (2018)

Gần đây, Kermode và Mayo đăng podcast của một người nói họ thấy Black Panther hơi chán, và hy vọng những thiếu sót của bộ phim này không làm Hollywood mất đi ham muốn có phim siêu anh hùng da đen ở vị trí quan trọng. Sao hả? Người viết nhớ đã bị những kẻ bắt nạt ném trứng đuổi ra khỏi trường. Người viết chạy đến chỗ mẹ đang đứng chờ. Bà đã nộ khí xung thiên và dùng túi xách quật những kẻ bắt nạt con mình. Trong hai tuần, tất cả mọi người gọi người viết là cậu bé của mẹ, còn cô bạn gái đòi chia tay vì không chịu nổi xấu hổ. Hai tuần đó thú vị hơn xem Batman v Superman, nhưng người viết nhớ không có ai nói bộ phim đó sẽ hủy hoại tương lai của những phim có đàn ông da trắng cứu thế giới.

Black Panther là một phim tuyệt vời. Nó có nhân vật phản diện hấp dẫn nhất trong phim của Marvel, và, Black Panther đề cập đến vấn đề giảm bớt mối nguy tận thế trong phim siêu anh hùng một cách đáng ngưỡng mộ. Nó cũng có một dàn diễn viên gần như toàn da đen và một số đả nữ rất ngầu. Nó xứng đáng được đánh giá qua chính phẩm chất của nó. Chúng ta không nên bảo bộ phim này như là bước tiến khổng lồ về việc làm phim; chúng ta nên nói về nó như là một trong những phim Marvel thú vị nhất bao lâu nay. Người viết cũng cho rằng một bộ phim lấy bối cảnh châu Phi có rất nhiều nhân vật da đen trong đó là đương nhiên, và cũng vì thế nên Wesley Snipes mới sôi máu vì mọi người đã quên Blade.

Cộng đồng mạng ầm ầm thể hiện thái độ khinh thị trước một Ghostbusters 2016 với những kẻ bắt ma toàn là phụ nữ, phá vỡ mọi truyền thống khuôn mẫu từ bộ phim gốc

Ghostbusters là thêm một ví dụ nữa. Sau khi được công bố, những kẻ bắt ma sẽ toàn là phụ nữ, phá vỡ mọi truyền thống khuôn mẫu từ bộ phim gốc ngoại trừ một nhân vật với tính cách xấu xa một chiều (“Các người thực sự thông minh về môn khoa học này, nhưng tôi biết rành New York và có thể mượn xe hơi của ông bác!”), dưới sức ép của hàng triệu ‘fanboy’, cộng đồng mạng ầm ầm thể hiện thái độ khinh thị. Đạo diễn, Paul Feig, buộc phải lên tiếng bênh vực những quyết định này và bộ phim đã trở thành một vụ đấu võ mồm, một số nhà phê bình sợ không dám bình phim. Ghostbusters làm ăn kém tại phòng vé và hậu quả bất hạnh là một đám những kẻ thất bại trên mạng nghĩ rằng họ đã được chứng minh là họ đúng. Bạn có thể tìm thấy họ giờ đây đang vận động ‘ném đá’ The Last Jedi.

Công bố một sáng kiến đa dạng, hoặc biến chuyện đó thành đại nghĩa, tạo ra áp lực không mong muốn. Không chỉ với điện ảnh. Khi Danny Cohen, lúc đó là đạo diễn truyền hình của đài BBC, công bố sẽ có ít nhất một phụ nữ tham gia mỗi hội thảo truyền hình, công bố đó khiến cho công việc của mọi phụ nữ trên hội thảo truyền hình trở nên khó khăn hơn.

John Boyega (phải), diễn viên da đen) và Kelly Marie Tran, diễn viên gốc Á đem lại sự đa dạng cho Star Wars: The Last Jedi (2017)

Nói tóm lại, tất cả chúng ta nên thúc đẩy để làm nhiều phim điện ảnh, chương trình truyền hình và cơ hội kinh doanh đa dạng hơn. Nhưng cứ làm thôi chứ đừng rao giảng.



* Tác giả bài viết Romesh Ranganathan là nghệ sĩ hài và diễn viên người Anh từng được đề cử Diễn viên mới xuất sắc tại Giải Edinburgh Comedy Awards năm 2013. (Wiki)