• Bí ẩn của việc sáp nhập AMC-Carmike: Liệu Trung Quốc có thể kiểm duyệt phim Mỹ?

• Sức ảnh hưởng của Trung Quốc lên Hollywood ngày càng tăng

• AMC thâu tóm Carmike Cinemas đẩy mạnh việc Trung Quốc kiểm soát hệ thống rạp chiếu ở Mỹ

Giao dịch kỷ lục để mua hãng phim Mỹ Legendary Pictures hồi tháng 1 của Wanda Group có trụ sở tại Bắc Kinh cuối cùng xác nhận sự xuất đầu lộ diện của phòng vé lớn thứ hai thế giới trong vai trò một đối thủ đáng gờm tại Tinseltown, một điều đã được dự đoán từ lâu.

Buổi ký kết thương vụ Wanda Group thâu tóm Legendary Pictures

Thỏa thuận trị giá 3,5 tỉ đôla này là thương vụ thâu tóm lớn nhất của Trung Quốc trong lĩnh vực văn hóa, với các hãng phim Mỹ hào hứng lợi dụng thị trường điện ảnh đang phất nhanh này khi Bắc Kinh đang đẩy giải trí lên thành một nguồn "quyền lực mềm."

Legendary, hãng sản xuất Jurassic World, Godzilla và phần mới nhất trong ba phần Batman, đã thu về hơn 11 tỉ đôla toàn cầu kể từ khi được thành lập vào năm 2005, chủ yếu là với các phim bom tấn kinh phí cao được khán giả Trung Quốc ưa chuộng.

"Đây là thương vụ đôi bên cùng có lợi... bởi thị trường Trung Quốc thực sự đang cất cánh sung mãn và Hollywood thực sự hứng thú với nó," Stanley Rosen, giáo sư khoa học chính trị đại học Nam California, nói với AFP.

Đây là thương vụ cả hai cùng hưởng lợi về mặt tài chính, khi mà sản xuất phim thì ngày càng đắt đỏ còn người Trung Quốc thì luôn cần phim do phương Tây làm.

Nhưng Trung Quốc, thị trường đã có thành công toàn cầu, còn mua cả chuyên gia.

Vương Kiện Lâm (phải), chủ tịch Dalian Wanda Group và chủ tịch kiêm giám đốc điều hành AMC Gerry Lopez
tham dự họp báo tại rạp AMC ở tây Los Angeles, Mỹ, hôm 4/9/2012

“Hollywood có thứ Trung Quốc thiếu, đó là khả năng kể chuyện, quảng bá, phát hành,” Rosen nói với AFP.

Chủ sở hữu của Wanda là Vương Kiện Lâm, người xuất hiện trên vũ đài quốc tế năm 2012 khi mua chuỗi rạp chiếu phim Mỹ AMC Entertainment với giá 2,6 tỉ đôla, nói thương vụ Legendary khiến công ty ông trở thành đơn vị điện ảnh làm ra doanh thu cao nhất thế giới.

Thương vụ này cũng mang đến cho các phim của Legendary cơ hội tiếp cận trực tiếp thị trường đang bùng nổ của Trung Quốc, thị trường đã trở nên có tính quyết định đối với nhiều nhà làm phim nước ngoài, khi tình trạng doanh thu vé tại thị trường Bắc Mỹ trì trệ.

PricewaterhouseCoopers dự đoán phòng vé Trung Quốc tăng trưởng từ 4,3 tỉ đôla năm 2014 lên 8,9 tỉ đôla năm 2019, tức là trong vòng hai năm nữa sẽ bỏ xa Mỹ.

.Một rạp chiếu thuộc chuỗi rạp Carmike Cinemas ở Atlanta. AMC Entertainment Holdings,
hiện do Dalian Wanda Group kiểm soát, đang thâu tóm chuỗi rạp này

Hiện tượng tăng trưởng

Năm 2014, 8.035 rạp – 22 rạp mới mỗi ngày – được lắp đặt tại Trung Quốc và số rạp chiếu phim dừng ở con số 31.627 cuối năm 2015, theo nguồn tin chính thức.

Nhấn mạnh vào sự chuyển giao quyền lực, nhà quan sát phòng vé EntGroup tuyên bố rằng các rạp chiếu phim này đã đạt kỷ lục 1,1 tỉ đôla trong tháng 2 năm nay – tăng 70% qua các năm – lần đầu tiên trong lịch sử vượt doanh thu hàng tháng của Bắc Mỹ.

Lý do chính cho tăng trưởng một cách hiện tượng của điện ảnh Trung Quốc là sự nổi lên vững chắc phong cách tiêu dùng hiện đại của tầng lớp trung lưu đang lên của Trung Quốc, được kỳ vọng sẽ chiếm 75% số hộ trong vòng một thập kỷ tới.

Tổng khối lượng đầu tư của Trung Quốc vào Mỹ từ năm 2000 đã đạt 63 tỉ đôla năm 2015, với 4 tỉ đôla được đầu tư vào ngành công nghiệp giải trí, theo điều tra nghiên cứu của Rhodium Group.

Rạp chiếu mọc lên ở Trung Quốc với tốc độ 22 rạp mới/ngày

Xu hướng này có vẻ đang tăng tốc, với việc Hoa Nghị Huynh Đệ lên kế hoạch sản xuất ít nhất 18 phim với xưởng phim LA STX Entertainment, và Fosun International có trụ sở tại Thượng Hải đầu tư vào Studio 8 của Mỹ.

Cả Wanda và công ty công nghệ Alibaba đều đã chào mua trong vai trò nhà đầu tư nhỏ tiềm năng của Paramout, trong khi Hunan TV đã giao kết thương vụ trị giá 1,5 tỉ đôla cung vốn cho phim của Lionsgate còn Perfect World Pictures đang đầu tư 250 triệu đôla vào danh sách phim của Universal trong năm năm.

Tuy nhiên, Bắc Kinh chống lại sự xâm chiếm của “văn hóa ngoại lai,” bằng việc ban hành một sắc lệnh năm 2011 không khuyến khích phim có yếu tố “kỳ ảo” và “du hành thời gian” và những phim có “kịch bản quái dị” khác.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã hướng giới nghệ thuật bài trừ “tính giải trí duy cảm ngây thơ” và thay vào đó là quảng bá “hình ảnh chân thực để kể về những thứ đáng củng cố và ca ngợi.”

Điện ảnh Trung Quốc có nhiệm vụ quảng bá "hình ảnh chân thực để kể về những thứ đáng củng cố và ca ngợi."

Chỉ có 34 phim nước ngoài được ra mắt tại rạp Trung Quốc mỗi năm theo hạn ngạch, và tất cả đều bị kiểm duyệt chính thức cắt bỏ những nội dung được cho là nhạy cảm về mặt chính trị hoặc khiêu dâm.

Thử quỳ

Những phim đồng sản xuất có thể tránh hạn ngạch nếu chứa đựng yếu tố Trung Quốc đáng kể, như nhân vật, thoại hoặc địa điểm.

Nhưng chiến lược này thỉnh thoảng cũng phản tác dụng, thấy rõ nhất với Transformers: Age of Extinction, phim bị chế nhạo khi khắc họa các nhân vật uống Red Bull phiên bản Trung Quốc tại Texas.

Hợp tác sản xuất đầu tiên đến từ Legendary nay thuộc sở hữu của Wanda sẽ là phim hành động giả tưởng kinh phí 150 triệu đôla tên The Great Wall, với sự tham gia của Matt Damon, Willem Dafoe và diễn viên kiêm ca sĩ nhạc pop Quảng Đông người Hồng Kông Lưu Đức Hoa.

Lưu Đức Hoa (trái) và Matt Damon

Do nhà làm phim người Trung Quốc Trương Nghệ Mưu đạo diễn và được lên kế hoạch ra mắt tại Trung Quốc vào tháng 12, hai tháng trước khi mở màn tại Mỹ, phim hoàn toàn nói tiếng Anh.

Christopher Spicer, một chuyên gia tài chính điện ảnh và đồng sự tại công ty luật quốc tế Akin Gump, nói rằng phim này, phim đắt nhất được quay tại Trung Quốc, có thể đóng vai trò thử quỳ đối với khẩu vị đại chúng của các dự án phối hợp Trung–Mỹ.

“Tôi đã sản xuất phim điện ảnh và truyền hình tám chín năm nay và vào những thời điểm khác nhau trong lịch sử thì nguồn cung vốn chính cho phim điện ảnh và, ở một mức độ hẹp hơn, phim truyền hình đến từ các nước khác nhau trên thế giới,” ông nói với AFP.

“Nhưng chắc chắn hiện tại tôi hy vọng rằng xu hướng đầu tư đến từ Trung Quốc sẽ còn tiếp tục.”