Chính phủ Trung Quốc muốn người dân thấm nhuần “các giá trị xã hội
cốt lõi”. Điều đó có nghĩa là loại bỏ các nội dung chủ nghĩa cá
nhân hoặc chủ nghĩa hưởng lạc.
Trung Quốc đang tiến hành cuộc chiến chống nhố nhăng. Mục tiêu mới nhất: khuyên tai nam.
Trong một tập Give Me Five, như được thấy trong một chương
trình truyền hình của nhà đài có trụ sở tại Đài Loan, CTi News, các nhà
kiểm duyệt đã che mái tóc hồng của ngôi sao nhạc pop Trung Quốc Tưởng
Dao Giai bằng chiếc mũ hình con bọ rùa
|
Các nhà kiểm duyệt Trung Quốc trong những tháng gần đây đã làm mờ dái
tai của một số ngôi sao nhạc pop nam trẻ tuổi của Trung Quốc trong các
lần xuất hiện trên truyền hình và internet, vì sợ rằng những chiếc
khuyên và trang sức của họ là một hình mẫu quá nữ tính cho nam giới nước
này.
Khuyên
tai nam giới không phải là vật liệu phản cảm duy nhất mà kiểm duyệt
Trung Quốc đang làm mờ, che đi hoặc cắt. Cầu thủ bóng đá mặc áo dài tay
để che hình xăm của họ. Phụ nữ ăn mặc khêu gợi tại một hội nghị trò chơi
video đã được yêu cầu kéo cao cổ áo. Ca sĩ rap chỉ được gieo vần về
hòa bình và hòa hợp.
Sự thanh lọc này làm cho Rae Fan, một sinh
viên đại học 22 tuổi ở Quảng Tây, miền nam Trung Quốc, bực tức. Một số
bộ phim Mỹ và Hàn Quốc yêu thích của cô đã biến mất khỏi các hạ tầng
phát trực tuyến địa phương. Cha mẹ cô, cả hai đều là công chức, bảo rằng
cô sẽ tốt hơn nếu không xem những bộ phim đó.
Nói cách khác, kiểm duyệt đang làm việc hiệu quả.
Một tập của Miss Sister's Flower Shop đã kiểm duyệt khuyên tai của một người nổi tiếng Trung Quốc, Lâm Ngạn Tuấn
|
“Mục đích của loại kiểm soát này là để đảm bảo mọi người chia sẻ các giá trị chủ đạo,” Fan nói. “Sẽ dễ quản lý hơn.”
Nỗ
lực để thấm nhuần “các giá trị xã hội cốt lõi” - lòng yêu nước, hòa hợp
và văn minh, trong số những thứ khác - đang tăng cường. Những nội dung
giải trí tôn thờ vật chất, chủ nghĩa hưởng lạc hoặc chủ nghĩa cá nhân
ngày càng bị loại bỏ. Những nội dung được chấp nhận chỉ một vài năm
trước đây nay không còn được thông qua.
“Để
trau dồi một thế hệ mới sẽ gánh vác trách nhiệm trẻ hóa quốc gia, chúng
ta cần chống lại sự xói mòn từ văn hóa không đúng khuôn phép,” Tân Hoa
xã đã viết trong một bài bình luận năm 2018 chỉ trích những người được
gọi là những thần tượng nam trẻ ẻo lả Trung Quốc. “Quan trọng hơn, chúng
ta cần nuôi dưỡng văn hóa xuất sắc.”
Giống như internet ở nơi
khác, cộng đồng mạng Trung Quốc có thể tải về nội dung chưa kiểm duyệt
hoặc có tính kích động. Sự cứng rắn của Trung Quốc có vẻ hấp dẫn đối với
một số người Mỹ thất vọng bởi những gì Facebook, Twitter hoặc YouTube
cho phép.
Game of Thrones phát trên hạ tầng Tencent của Trung Quốc
|
Nhưng Trung Quốc có thái độ đó cực đoan đến mức có nguy cơ làm trẻ con
hóa văn hóa đất nước. Thiếu các hệ thống phân loại nội dung - ví dụ
ngành công nghiệp Mỹ phân loại phim theo nhãn PG hoặc R chẳng hạn - vì
vậy mọi thứ phải phù hợp cho một đứa trẻ 12 tuổi tiêu thụ.
Quan hệ tình dục đã được cắt ra khỏi phiên bản phát trực tuyến của
Game of Thrones,
khiến những đoạn cốt truyện thường được giải thích “trong lúc làm tình”
trở nên không có ý nghĩa. Ngành công nghiệp điện ảnh Trung Quốc đã đặt
một chiếc váy đen lên cơ thể khỏa thân của Sally Hawkins, khi
The Shape of Water ra rạp. Kiểm duyệt cắt những cảnh tàn khốc nhất ra khỏi trận chiến cao trào giữa Leonardo DiCaprio và Tom Hardy trong
The Revenant, cũng như hình ảnh khỏa thân ngắn và nội dung đồng tính trong
Green Book.
Kiểm
duyệt không phải là mới. Trong một thời gian, Trung Quốc
đã tiến hành một chiến dịch chống ô nhiễm tinh thần. Vào những năm 1980, chính quyền không thích nhạc pop,
quần ống loe, tóc uốn, chuyện tình yêu và thậm chí là hôn. Nụ hôn điện
ảnh đầu tiên ở Trung Quốc hiện đại đến năm 1980 mới xuất hiện.
Ngành công nghiệp điện ảnh Trung Quốc đã đặt một chiếc váy đen lên cơ thể khỏa thân của Sally Hawkins, khi The Shape of Water ra rạp
|
Hai năm trước, các đài truyền hình và kênh trực tuyến bắt đầu làm mờ hình
xăm. Một chương trình thám tử làm mờ máu và xác chết. Năm ngoái, tóc
đuôi ngựa nam đã được làm mờ. Có rất nhiều thứ làm mờ trên mạng Trung
Quốc đến nỗi có một thuật ngữ: “khảm được áp dụng nhiều.”
“Nếu
một nghệ sĩ nam chọn nhuộm tóc và xăm hình thể thao, đeo khuyên tai,
tóc đuôi ngựa dài,… xuất hiện trên một chương trình tạp kỹ, thì cái gì
sẽ còn lại trên màn hình?” một blog giải trí tên No. 3 Theater Inspector
hỏi. Hai năm trước, blog này cũng lưu ý rằng nghệ sĩ giải trí vẫn nên
được coi là người bình thường.
Ngành công nghiệp giải trí không
có lựa chọn nào khác ngoài việc thuận theo. Năm ngoái, cơ quan chức năng
đã đóng cửa hơn 6.000 trang web và hơn hai triệu tài khoản trực tuyến và
các nhóm mạng xã hội. Khi một ứng dụng video ngắn, Miaopai, bị đóng cửa
và sau đó được khôi phục, người sáng lập đã hứa tuân thủ các giá trị xã hội cốt lõi và tạo ra nội dung
tích cực, theo một bức thư nội bộ được phương tiện truyền thông Trung
Quốc đăng tải.
Sự biến mất hoàn toàn của chương trình hip-hop đầu tiên của Trung Quốc,
The Rap of China,
đã đưa ra một câu chuyện cảnh báo khác. Chưng trình đó không hề chỉ
trích xã hội hay các vấn đề thời sự. Tuy nhiên, các rapper vẫn kèn cựa
nhau và tranh luận với các giám khảo trong mùa đầu tiên vào năm 2017,
mang đến cho khán giả Trung Quốc cái nhìn thoáng qua về sự vênh váo và
nổi loạn của hip-hop.
Vương Hạo, một đồng tác
giả của chương trình, biểu diễn rap dưới cái tên PG One, đã xin lỗi vào
năm ngoái sau những lời buộc tội từ truyền thông nhà nước và Đoàn Thanh
niên rằng lời trong một bài hát cũ của anh khuyến khích sử dụng
ma túy. Khi các blog giải trí cáo buộc anh có mối quan hệ với một nữ
diễn viên đã kết hôn, các dịch vụ phát trực tuyến đã gỡ nhạc của anh.
Khi mùa thứ hai của
The Rap of China
phát sóng, tông điệu của chương trình đã thay đổi. Các thí sinh hát rap
về tình yêu, ước mơ và gia đình. IQiyi, hạ tầng sản xuất chương trình
này, đã đổi tên chương trình thành
China’s New Rap, giải thích rằng tên mới thuận theo một kỷ nguyên mới cho Trung Quốc.
Khán
giả Trung Quốc có vẻ nhớ năng lượng của mùa đầu tiên. Trên Douban,
trang web có thẩm quyền nhất của Trung Quốc về xếp hạng giải trí, người
xem cho chương trình mùa hai điểm thấp hơn. IQiyi từ chối bình luận.
Cắt cảnh yêu đồng tính trong Bohemian Rhapsody khi phim này chiếu ở Trung Quốc
|
Các nghệ sĩ đang tự kiểm duyệt để bảo vệ mình. Một số ca sĩ rap đã rút
một số bài hát có thể gây tranh cãi của họ ra khỏi các hạ tầng phát trực
tuyến vì sợ sẽ bị cấm biểu diễn trực tiếp.
Lược dịch: © Ngô Bình @Quaivatdienanh.com
Nguồn: The New York Times