Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ (Motion Picture Association of America – MPAA), cánh tay vận động hành lang của Hollywood, đã mời PricewaterhouseCoopers kiểm toán kết quả phòng vé của một số tựa phim được chọn lọc, Bloomberg News đưa tin này đầu tiên.

Một rạp chiếu ở Hàng Châu, Trung Quốc

Kết quả kiểm toán sẽ được sử dụng vào đàm phán thương mại để ủng hộ trường hợp các hãng phim lớn đặt chuẩn mực kế toán chặt chẽ hơn hoặc phần ăn chia lớn hơn ở phòng vé Trung Quốc.

“Nếu Pricewaterhouse có thể cho thấy Hollywood không nhận được phần công bằng, thì đó sẽ là lập luận để nâng tỷ lệ ăn chia,” Stanley Rosen, giáo sư về khoa học chính trị chuyên về Trung Quốc tại USC, nói.

Theo thỏa thuận hiện tại, ký kết năm 2012, các hãng phim Mỹ hưởng 25% tổng doanh thu vé, bằng một nửa số mà các rạp chiếu luôn phải xùy ra ở nhiều vùng lãnh thổ quan trọng khác. Thỏa thuận còn chỉ cho phép 34 phim nước ngoài phát hành ở Trung Quốc mỗi năm, tuy nhiên hạn ngạch này đã được tăng thêm hồi năm ngoái. Năm nay thỏa thuận đó đã đến lúc đàm phán lại, và các hãng phim sẽ tìm cách làm mềm đi các điều khoản.

Áp phích quảng cáo phim Hollywood ở một rạp chiếu Trung Quốc

Trung Quốc nhiễm dịch khai man phòng vé lâu nay. Trong một số trường hợp, nhà phát hành hớt váng lợi nhuận từ nhà sản xuất bằng cách không báo cáo doanh thu đầy đủ. Trong những trường hợp khác, vé bán cho một phim lớn của Hollywood có thể được ghi cho một phim tuyên truyền của Trung Quốc để thổi phồng doanh thu của phim đó. Đôi khi vé xem một phim nội địa được phát hành rồi sau đó tựa phim bị dập xóa, và một tựa phim Hollywood được viết chồng lên.

Trung Quốc còn thích thổi phồng doanh thu phòng vé tổng cộng, vì quá muốn trở thành thị trường điện ảnh lớn nhất thế giới trong vòng vài năm nữa.

Một cuộc kiểm toán “gây chút áp lực lên các nhà đàm phán Trung Quốc,” Aynne Kokas, tác giả cuốn Hollywood Made in China, nói. “Sức mạnh quan trọng mà họ viện tới là quy mô phòng vé của nước này. Nhưng nếu phòng vé đó nhỏ hơn kỳ vọng… điều đó sẽ có lợi” cho phía Mỹ.

Đạo diễn Michael Bay tại sự kiện chiếu ra mắt Transformers: The Last Knight ở Trung Quốc

Thỏa thuận năm 2012 đưa vào điều khoản kiểm toán kết quả phòng vé, tuy nhiên đây là lần đầu tiên điều khoản đó được thực hiện. Thỏa thuận quy định: “Doanh nghiệp Mỹ sẽ có quyền nhận thông tin và kiểm toán (kể cả doanh thu phòng vé, tương ứng) đối với việc thực hiện nghĩa vụ của nhà phát hành Trung Quốc.”

Lindsay Conner, chủ tịch tập đoàn giải trí và truyền thông Manatt, Phelps & Phillips, đã từng đàm phán một số thỏa thuận giữa các công ty phim với các đơn vị Trung Quốc, trong đó có hiệp ước dàn vốn đầu tư cho Perfect World và Hoa Nghị Huynh Đệ. Ông cảnh báo đừng quá xét đoán việc MPAA làm căng hơn.

“Kiểm toán là phần thông thường của lĩnh vực điện ảnh và truyền hình ở Hollywood và chúng ta không nên bất ngờ khi họ mở rộng việc đó ra những nơi khác trên thế giới,” ông nói.

Người hâm mộ chụp ảnh tại sự kiện chiếu ra mắt toàn cầu Pirates of the Caribbean: Dead Men Tell No Tales ở Thượng Hải

Trung Quốc đã trở thành nguồn thu ngày càng quan trọng cho các phim bom tấn hãng lớn. Trong một số ví dụ, khán giả Trung Quốc đã cứu những phim như Transformers: The Last Knight và Pirates of the Caribbean: Dead Men Tell No Tales thoát thảm họa phòng vé sau khi những phần tiếp theo đắt đỏ này loạng choạng khi ra mắt ở Bắc Mỹ.

Nhưng Trung Quốc còn là nguồn vỡ mộng cho các hãng phim và mối liên hệ giữa các hãng phim Mỹ với cơ quan chức năng và doanh nghiệp Trung Quốc trở nên gay gắt đúng lúc chính phủ Mỹ có cái nhìn hoài nghi hơn đối với những khoản đầu tư của Trung Quốc vào công nghiệp giải trí. Thực tế, những cuộc trao đổi này sẽ mở ra trong một thời tiết chính trị hoàn toàn khác. Chính quyền Trump có thái độ cứng rắn đối với các thỏa thuận thương mại trade agreements hơn chính quyền Obama, hủy bỏ Hiệp ước đối tác xuyên Thái Bình Dương (Trans Pacific Partnership Agreement – TPP) và đe dọa rời khỏi Thỏa thuận thương mại tự do Bắc Mỹ (North American Free Trade Agreement – NAFTA).

Trung Quốc đã phanh phui nhiều vụ gian lận vé, và các hạ tầng bán vé di động mọc lên như nấm khiến cho khó mà gian lận hơn. Luật điện ảnh mới của Trung Quốc, nhắm vào tác quyền và các quan ngại khác, phạt nặng đối với gian lận. Đầu năm nay, 63 rạp chiếu bị đóng cửa 90 ngày, và 63 rạp khác đóng cửa 60 ngày, theo cơ chế quản lý mới này.

Áp phích tiếng Trung của ba phim bom tấn Holywood làm ăn rất tốt ở Trung Quốc trong tháng 6

Một câu hỏi, vẫn chưa được giải đáp, là liệu Pricewaterhouse sẽ được tiếp cận thỏa đáng sổ sách kế toán của các nhà phát hành Trung Quốc để truy ra bất cứ sai phạm nào không.

“Để xem cái gì được phép cái gì ngoài giới hạn thú vị đây,” Rosen nói. “Dự đoán của tôi là những hình thức quá quắt nhất của việc thao túng phòng vé sẽ không bị điều tra.”