Hẳn là người viết đã xem Rocky IV như mọi người khác ở rạp vào năm 1985, khi mới 9 tuổi, chứng kiến nhà vô địch quyền anh yêu nước của Stallone về cơ bản giải quyết toàn bộ Chiến tranh Lạnh. Nhưng những phim phân loại R của nam diễn viên lại là một vấn đề khác: vì còn quá nhỏ để xem chúng trên màn ảnh rộng, người viết đã xem những bộ phim Rambo First Blood và những phim như Cobra và Tango & Cash trên băng VHS cho thuê trong phòng với cha – thường khiến mẹ phiền lòng.

Sylvester Stallone đóng vai một cựu siêu anh hùng trong phim hành động ly kỳ Samaritan của Amazon Prime

Sự xuất hiện của đầu đĩa VCR là ân huệ cho một thế hệ người yêu phim. Mặc dù ra rạp luôn là đề xuất thú vị, nhưng video tại gia cho phép người lớn và trẻ nhỏ cơ hội xem lại những bộ phim cũ và những nội dung mới hơn dần dần chuyển từ màn ảnh rộng sang màn ảnh nhỏ.

Ngày nay, các dịch vụ phát trực tuyến là VHS đời mới mặc dù có quy mô lớn hơn, nơi người xem có thể tìm thấy gần như bất kỳ bộ phim kinh điển nào họ muốn, bên cạnh các phim mới như dự án siêu anh hùng của Stallone Samaritan (khởi chiếu ngày 26 tháng 8) trên Amazon Prime hoặc tiền truyện Predator Prey trên Hulu. (Một điểm cộng nữa: Bạn không cần phải chờ tới già ngày phát hành băng videocassette Ghosbusters.)

Băng VHS là yếu tố thay đổi cuộc chơi giải trí khi điện thoại di động còn quá cồng kềnh và chẳng thể tưởng tượng ra chuyện xem phim trên máy tính. Apple TV và Roku của thời đó là kệ tivi, nơi bạn để một số cuốn băng chứa các chương trình truyền hình ngẫu nhiên, có thể là Super Bowl hoặc một bộ phim, và bạn hy vọng cha mẹ hoặc anh chị em mình không vô tình ghi đè lên bất kỳ thứ gì quan trọng.

Nhờ đầu thu VCR mà lần đầu tiên một bộ phim mới phát hành có thể được xem nhiều lần. Đó là một trong những lý do khiến những phim như The Goonies (ảnh) có chỗ đứng vững chắc trong vốn từ vựng văn hóa đại chúng của chúng ta đến tận ngày nay

Trong thời hoàng kim của các cửa hàng cho thuê video những năm 80, “mọi bộ phim ra đời trước đây đều có sẵn, ít nhất về nguyên tắc thì thế,” Nathan Shumate, tác giả của The Golden Age of Crap: 77 B-Movies From the Glory Days of VHS, nói. Hơn nữa, nhờ đầu thu VCR, đây là lần đầu tiên một bộ phim mới phát hành có thể được xem nhiều lần.

“Đó là một trong những lý do mà Ghostbusters, Pretty in Pink, Ferris Bueller’s Day Off và The Goonies có chỗ đứng vững chắc trong vốn từ vựng văn hóa đại chúng của chúng ta đến tận ngày nay,” Shumate nói thêm. “Bên cạnh việc là những bộ phim thực sự hay, chúng còn là những bộ phim có thể xem đi xem lại đủ nhiều lần để được ghi vào bộ nhớ.”

Thời kỳ bùng nổ băng VHS và độ phổ biến của nền tảng trực tuyến ngày nay “có nhiều nét tương đồng”, theo Wesley Younger, sáng lập và đồng dẫn chương trình podcast VIA VHS. Ông biết đến các tác phẩm kinh điển như Back to the Future và Star Wars nhờ băng VHS lậu của chú mình. Cả hai phương tiện đều trở thành thiên đường cho cả người hâm mộ dòng phim đại chúng cũng như những phim ít người biết đến. Mặc dù dòng phim sau dần khó tìm thấy ở các cửa hàng video thời kỳ sau này, chúng đã được hưởng lợi rất nhiều từ việc phát trực tuyến: “Bạn không thể dành chỗ trên quầy kệ cho những bộ phim không phổ biến, nhưng khi nó ở trên một máy chủ trên đám mây, bạn có thể mở rộng thể loại phim trình chiếu.”

Đầu thu VCR đã thay đổi ngành công nghiệp giải trí thập kỷ 80

Gọi những chuyến đi đến cửa hàng video là kỳ diệu có phải nói quá không? Có lẽ vậy. Tuy nhiên, Erol’s, Hollywood Video và Blockbuster đã là thiên đường cho một người yêu điện ảnh trẻ tuổi và là lối thoát ly thực tại ở mọi thể loại.

Người viết đã dành hàng giờ đồng hồ rà soát các kệ băng và khiến người khác bực mình khi cứ đứng sẵn bên thùng trả băng, chờ ai đó trả lại The Untouchables và Red Heat, hoặc để mắt đến phần Nightmare on Elm Street hoặc Revenge of the Nerds phân loại R mới nhất. Tác giả cùng cha mình đã xem các phim phân loại PG và PG-13, nhưng trái cấm có sức hút đặc biệt. (Cha con người viết có lén lút xem các phim đó không? Chắc cú luôn. Có nói cho mẹ biết không? Chắc chắn là không. Có luôn vui không? Lại chả.)

Kể từ đó, xem phim ở nhà (đặc biệt khi người lớn là người trả tiền) luôn là một phần lớn trong cuộc sống của người viết. Vì vậy, khi đại dịch xảy ra hai năm trước và các rạp chiếu phim toàn quốc đóng cửa, thế hệ của người viết đặc biệt thích ứng với kịch bản này. Ngày xưa thế hệ này say sưa xem phim ở nhà, và giờ lại làm như vậy khi Hollywood buộc phải chuyển nội dung lên video tại gia — trong trường hợp này là Netflix, Apple TV+, Peacock và đồng bọn. Giống như đầu thu VCR, kỷ nguyên phát trực tuyến lại thay đổi trò chơi, lần này với ít bụi tích tụ và ít vấn đề rãnh ghi hơn.

Tom Cruise và Top Gun: Maverick đã đưa khán giả trở lại rạp một cách hoành tráng, dù nền tảng phát trực tuyến và video theo yêu cầu đã trở nên thiết yếu cho điện ảnh cũng như chế độ dinh dưỡng giải trí của khán giả

Mùa hè năm nay, những bom tấn như Top Gun: Maverick và Jurassic World Dominion đã đưa màn ảnh rộng trở lại với khán giả một cách ấn tượng, ngay cả khi có một số dấu hiệu cho thấy nó vẫn còn đang lung lay (Cineworld, chuỗi rạp chiếu phim lớn thứ hai thế giới, đã nộp đơn phá sản). Tuy nhiên, phát trực tuyến và video theo yêu cầu cũng là một phần thiết yếu trong chế độ dinh dưỡng giải trí của chúng ta, và đó là rất nhiều người: Tính đến tháng 7 năm nay, Netflix có 220,7 triệu thuê bao, trong khi Disney+ đạt 152,1 triệu thuê bao trong tháng 8.

Khi còn nhỏ, người viết phát hiện một số bộ phim yêu thích của mình khi lần mò các lối đi tại cửa hàng video, và với rất nhiều bộ phim có sẵn ở đầu ngón tay của mọi người, thật dễ dàng hình dung điều đó giờ đang xảy ra trên quy mô lớn hơn. Mike Ryan, nhà báo giải trí cấp cao tại Uproxx, cho rằng nền tảng phát trực tuyến thực sự cải thiện mô hình cho thuê cũ.

“Tôi thấy có những người trẻ hơn tôi một chút nói năng bóng bẩy về Blockbuster rồi dìm phát trực tuyến xuống đáy vực. Đùa không đấy? Thế này hay hơn nhiều,” Ryan, lớn lên trong “một gia đình băng Betamax” vào những năm 80, nói. “Những năm 90, nếu muốn xem một bộ phim, tôi phải lái xe đến cửa hàng và họ có thể có hoặc không có phim Ice Pirates phiên bản thu nhỏ tỷ lệ khung hình hoặc bất cứ phim gì tôi muốn xem đêm đó. Ngay bây giờ, tôi có thể xem Ice Pirates sau năm phút, ở tỷ lệ khung hình gốc của nó, nếu tôi muốn.”

Ngày nay nhờ phát trực tuyến người ta có thể xem Ice Pirates ở tỷ lệ khung hình gốc nếu muốn

Shumate công nhận video theo yêu cầu có ít tính chất “săn tìm kho báu” như với các cửa hàng video. Thêm vào đó, “ngày xưa, nếu bạn trả tiền cho một hoặc hai băng video và mang chúng về nhà, bạn sẽ sống chết xem chúng bất kể chúng tệ đến mức nào. Ngày nay, với video theo yêu cầu, tôi đã bỏ qua ngay rất nhiều phim kinh phí thấp sau 10 phút đầu tiên, vì nó cạnh tranh sự chú ý của tôi với tất tật mọi thứ khác từng được làm.”

Kể từ khi COVID-19 bùng phát hai năm trước, nhiều bộ phim lớn đã bỏ qua chiếu rạp và phát thẳng trực tuyến. Có rất nhiều xôn xao lo lắng trên Twitter — cũng như với rất nhiều chuyện khác thôi — liên quan đến việc Prey công chiếu trên Hulu, vì đó là một bộ phim kinh dị giả tưởng tuyệt hay với một nữ chính xuất sắc (Amber Midthunder) đã có thể tạo ra một ít doanh thu phòng vé. Vấn đề là, những bộ phim hay nên được chiếu rạp và được phát trực tuyến — không nên coi cái sau là một lựa chọn “kém chất lượng hơn”.

Hè này, người viết đã mò được ngọc quý trên nền tảng phát trực tuyến cũng như xem những phim tầm thường trên màn ảnh rộng. Tuy nhiên, thật đáng buồn là suy nghĩ có từ những ngày các bộ phim lên thẳng DVD không được đánh giá cao dường như đã duy trì trong một số vòng đời nhất định, mặc dù Younger thấy việc phát trực tuyến đang thực sự tiến gần đến chất lượng ngang bằng.

Naru (Amber Midthunder) chiến đấu với một Predator ngoài hành tinh trong phim hành động ly kỳ khoa học-giả tưởng Prey trên Hulu

“Nếu hầu hết mọi người thành thật với bản thân, họ thích thoải mái như ở nhà thay vì tới rạp phim,” ông nói, thêm rằng việc phát trực tuyến đang "chờ đợi khoảnh khắc Jaws của nó.” Bom tấn thập niên 70 đó “đã mở ra một kỷ nguyên mới cho các rạp phim. Phát trực tuyến cần một bộ phim độc quyền lớn cho mọi người biết rằng rạp chiếu bóng không còn cần thiết nữa.”

Thành thật mà nói, người viết đã thưởng thức nhiều phim hành động trên tivi hơn là trong rạp chiếu phim khi còn nhỏ, và Prey gợi nhớ ấm áp về trải nghiệm đầu tiên với Predator bản gốc năm 1987: ở nhà, cùng cha, cổ vũ Arnold Schwarzenegger đối đầu một sinh vật ngoài hành tinh.

Có lẽ một ngày nào đó người viết sẽ giới thiệu Prey cho cô con gái 9 tuổi — con bé còn quá nhỏ cho hầu hết các phim phân loại R, mặc dù đã xem Die Hard với cha — hoặc thậm chí là bộ phim phân loại PG-13 mới của Stallone, vì con bé chưa xem phim nào của nam diễn viên. (Over the Top đang ở ngay đó trên Apple TV nhà tác giả, con bé chỉ cần mở lời thôi.)

Nếu hầu hết mọi người thành thật với bản thân, họ thích thoải mái như ở nhà thay vì tới rạp phim

Nhưng hiện giờ, cả nhà người viết đang mải xem Stranger Things với nhau.