• Với Tom Cruise: American Made là đặt cược quan trọng hơn The Mummy

Sau hơn một thập niên đóng phim hành động như cái máy (đặc biệt là loạt Mission: Impossible và Jack Reacher), thi thoảng vài vai lập dị (Rock of Ages hay Tropic Thunder), Cruise đã đem đến vai diễn tinh tế nhất, giàu sắc thái nhất của anh từ đầu thế kỷ này — hay chí ít là từ sau Vanilla Sky năm 2001. Thật dễ chịu để xem siêu sao 55 tuổi, đến giữa chừng một phim, ì ạch với cằm xệ và thậm chí giọng Texas lè nhè đậm đặc và phủ từ đầu đến chân trong thứ có vẻ là cocaine, chộp lấy chiếc xe đạp tí xíu từ một đứa trẻ choai ngờ vực, trước khi quẳng lại một mớ giấy bạc và la lớn, trong lúc đạp xe điên cuồng giữa đám bột ma túy: “Cháu không hề thấy chú đâu đấy nhé!”

Barry Seal phủ đầy ma túy qua diễn xuất của Tom Cruise

Bộ phim đó là American Made. Phim do Doug Liman đạo diễn (cũng là tác phẩm hay nhất của anh từ sau The Bourne Identity năm 2002), lấy bối cảnh chủ yếu những năm đầu thập niên 1980 và dựa theo câu chuyện có thật về Barry Seal, cựu phi công Trans World Airlines trở thành người buôn lậu ma túy và vũ khí do CIA tuyển dụng. Đặc biệt, và trong một trở ngại đầy phong cách trực tiếp từ trường phái Martin Scorsese (thuyết minh, khung hình dừng, biên tập theo nhạc, cảnh chậm, cắt cảnh nhanh, v.v…), phim đi theo sự nổi lên nhanh chóng mặt của Seal từ người làm công ăn lương thoái chí thành tỉ phú tự thân. Ở đây, việc buôn lậu xì gà cấp thấp ban đầu trên một chuyến bay chở khách được sếp CIA Monty Schafer (Domhnall Gleeson) sử dụng làm bài tẩy thúc Seal vào một loạt phi vụ lén lút đến Trung Mỹ.

“Chúng ta đang xây dựng các quốc gia dưới đó,” Schafer nói, với vẻ yêu nước sôi nổi, tiếp theo ngay lập tức bằng hoạt hình giúp đưa người xem không thông thạo lướt qua những bài học lịch sử vỡ lòng về cuộc chiến quyền lực thời Chiến tranh lạnh ở khu vực này. Nói ngắn gọn, Seal có nhiệm vụ chụp ảnh các căn cứ huấn luyện của cộng sản và những bí mật buôn lậu của nhà hoạt động chính trị Manuel Noriega ở Panama.

Chơi hai mang và ngày càng lún sâu vào các phi vụ buôn lậu, không khó đoán chẳng có kết cục tốt cho Seal rồi. Thế nhưng yếu tố ly kỳ là xem anh ta có thể sống sót được bao lâu trước khi tiêu đời

Thoạt đầu thì Seal hết sức phấn khích, và tay cựu phi công mòn mỏi này thậm chí còn phục hồi sức mạnh giường chiếu của anh (cắt đến một cảnh làm tình cuồng nhiệt với vợ anh Lucy, do Sarah Wright đóng). Tuy nhiên, người hùng của chúng ta, trẻ con và lạc quan, muốn nhiều hơn và tốt hơn. Và thế là, khi ông trùm Medellin đến chào mời một phi vụ buôn lậu cocaine bên lề, vũ đài được mở ra cho cuộc sống của Seal và cho bộ phim lao nhanh hết tốc lực vào cơn hối hả điên cuồng vì tiền.

Một số cảnh thú vị nhất là Seal tuyệt vọng tìm cách giấu những vali đầy tiền ở nhà mình tại Arkansas (Seal thường được trả 500.000 đôla tiền mặt mỗi chuyến bay). Phần sau của bộ phim liên tục giày vò căng thẳng từ cuộc sống cá nhân rối ren của Seal (trông chừng cậu em vợ mất kiểm soát do Caleb Landry Jones đóng) với việc anh ngày càng lún sâu và các phi vụ buôn lậu — anh lén chuyển súng đạn của CIA dành cho các nhóm vũ trang ở Nicaragua sang cho băng đảng ở Colombia. Đương nhiên, với cả trùm ma túy lẫn CIA liên quan và rốt cuộc chơi hai mang, bất cứ ai từng xem những câu chuyện quen thuộc, chẳng hạn War Dogs, The Infiltrator hay thậm chí chỉ một tập phim Narcos, đều sẽ biết chẳng có kết cục tốt cho Seal rồi. Thế nhưng yếu tố ly kỳ là xem anh ta có thể sống sót được bao lâu trước khi tiêu đời, hay rốt cuộc nòng súng sát thủ tóm được anh ta.

Tom Cruise và Sarah Wright trong một cảnh phim

Cũng có một số vấn đề. American Made cơ bản là Tom Cruise Show, tức cả thế mạnh lẫn điểm yếu. Đúng, anh tuyệt hay và xem anh diễn hay thật là thích. Nhưng hầu như không có nhân vật nào xung quanh Seal, xuyên suốt cả chuyến phiêu lưu bạt mạng này, có được lời thoại nhiều hơn vài câu và vài cảnh tương tác (đặc biệt là Wright, có toàn là cảnh ban đêm, một chút tình dục và chẳng có gì khác). Giá các nhà làm phim nhận ra rằng những vai phụ sinh động và kịch tính làm tôn lên vai chính (hãy nghĩ tới Goodfellas), thì không chừng phim này sẽ thành kinh điển. Bởi thế nên, American Made chỉ là rất thú vị mà thôi.

American Made xếp loại R, thời lượng 115 phút, phát hành ở Việt Nam ngày 25/8/2017 với tựa Lách luật kiểu Mỹ.
Đánh giá: ★★★★☆