• 3D hay không 3D: Hãy chọn vé đúng để xem Bước đi thế kỷ

• The Walk tái hiện màn đi dây trên cao của Philippe Petit - nhưng có phải là nghệ thuật?

Cách mặt đất 400 mét, với chỉ một dây cáp mảnh giữa anh và vỉa hè đầy bã kẹo cao su của New York, Philippe Petit bước giữa hai tòa Tháp Đôi.

Và thành phố nín thở.

Đã có một quyển sách của Petit về trải nghiệm đó, và một quyển sách dành cho thiếu nhi, và một phim tài liệu đoạt giải, Man on Wire. Giờ đến bộ phim, The Walk, là, nên là, một bộ phim nhẹ nhàng, tinh quái, đầy hình ảnh.

Đạo diễn Robert Zemeckis lạc hướng một thời gian với hiệu ứng CGI, mang cho chúng ta A Christmas Carol, Beowulf và bộ phim rùng rợn khỏi nói The Polar Express. Nhưng ông luôn là một trong những người tạo hình ảnh giỏi nhất trong ngành, như đã cho thấy trong Cast Away, và gần đây, trong Flight, ông có thể dùng những mánh mới để kể những câu chuyện thật.

Ông cũng luôn là, như người bạn thân Steven Spielberg, một người lạc quan không xấu hổ. Vậy nên câu chuyện của Petit là lựa chọn hoàn hảo, kể cả cho kỹ năng hình ảnh và triết lý riêng của ông.

Rất thông minh, ông mở màn bộ phim như thể đó là một phim hài câm, một dạng Safety Last với giọng Pháp và Petit – được diễn với tính thất thường và vẻ quyến rũ của Joseph Gordon-Levitt – đạp xe một bánh quanh Paris. Bị cha mẹ truất quyền thừa kế (và thường bị thầy mình, một người biểu diễn xiếc do Ben Kingsley thủ vai, trách móc) anh làm việc trên phố và sống, một chút, trong thế giới tưởng tượng của mình.

Với Tháp Eiffel sừng sững một cách hơi-quá-hoàn-hảo ở đằng sau, với đúng thể loại nghệ thuật và dị biệt nhảy ra mỗi cảnh, đây là thể loại Paris-trên-phim mà Gene Kelly coi như nhà. Và Zemeckis cũng rất thoải mái, chuyển đổi từ đen trắng sang màu, bơm sức sống sôi nổi vào mỗi cảnh.

Thêm vào sự vui vẻ cho các cảnh đó – và cả phim – là Gordon-Levitt. Có nhà phê bình đã mỉa giọng Pháp-Mỹ của anh (anh kể toàn bộ câu chuyện, từ một chỗ ngồi trên ngọn đuốc của tượng Nữ thần Tự do), nhưng tiếng Pháp trôi chảy của anh chẳng có vấn đề gì đối với tác giả và anh có đúng vẻ tinh quái hơi hung hăng để nhập vai Petit.

Khi anh có ý tưởng kéo một sợi dây từ tòa tháp này sang tòa tháp kia, và ta rời Paris, là khi niềm vui của phim phai đi một chút. Phong cách quay hơi thất thường tuyệt vời biến mất; các cảnh chất chồng với “dân” New York, số đông có râu rậm nhìn rất khó hiểu. Và, dĩ nhiên, lên kế hoạch cho một việc không bao giờ đẹp như khi mơ về nó.

Đó là phần giữa của phim, và nó kéo dài. Nhưng rồi dần dà chuyến đi dây cũng bắt đầu. Và Zemekis đưa chúng ta lên ngay với Petit – trong 3D và IMAX không lỡ một chi tiết nào – khi anh bước tới những đám mây. Và đó, khi đẹp nhất, là bản chất của bộ phim – không phải thực tế ảo mà là một tưởng tượng ảo, khi một nghệ sĩ nắm lấy tất cả những gì mà nghệ thuật là thế – một hành động đầy nguy hiểm vô định – và làm đúng nghĩa đen.

Và mời chúng ta tham gia.

Bộ phim này không phải – cảm ơn trời – một suy nghĩ tâm tư về sự ngây thơ biến dần, với những dòng chữ tang thương ở cuối, hay Petit thật tái xuất để cho ta biết ông trông ra sao bây giờ. Không cần vậy. Chúng ta đều biết những gì xảy ra với tòa nhà chọc trời đó. Bộ phim không bao giờ nhắc nhở chúng ta những gì đã mất.

Có lẽ, ngoại trừ, trong sự lý tưởng hóa của những gì đã diễn ra, một New York năm 1974 nơi nghệ sĩ sống bằng đam mê, những người nghiện thuốc vô hại như Cheech và Chong và sĩ quan cảnh sát tốt bụng mệt mỏi. Dĩ nhiên đó là giả tưởng lớn nhất trong phim. Nó không trung thành với cuộc sống, kể cả với những điều tốt nhất của cuộc sống thời đó.

Nhưng như người đàn ông nói – không đẹp khi nghĩ vậy sao?

Lưu ý phân loại: Bộ phim có cảnh khỏa thân ngắn mang mục đích hài hước và một số ngôn từ nặng

The Walk (xếp loại PG) do Sony phát hành, thời lượng 123 phút, ra rạp ở Việt Nam với tựa Bước đi thế kỷ
Đạo diễn: Robert Zemeckis. Các diễn viên chính: Joseph Gordon-Levitt, Ben Kingsley

Đánh giá: ★ ★ ★