Có phải không còn chuyện “không chào đón” thể loại phim nào đó? Có phải ta đang tiến sát hơn nhiều đến việc đưa #OscarsSoWhite trở thành chuyện của quá khứ? Liệu việc đề cử một đạo diễn nữ và một nhà quay phim nữ – và loại trừ một số người dính tội #MeeToo – có nghĩa là trần kính đã nứt thêm một chút nữa không? 

Trong khi Viện Hàn lâm ủng hộ người da màu và phải lòng một người cá, đây là những gì chúng ta học được từ những đề cử năm nay.

#OscarsSoWhite không còn nữa

Gần một năm sau ngày Get Out có buổi chiếu trước ra mắt ở Sundance, sáng 23/1/2018 Jordan Peele đã làm nên lịch sử, trở thành đạo diễn người da đen đầu tiên được đề cử các hạng mục phim, đạo diễn và kịch bản cho bộ phim đầu tay của anh. Thật là hay, cú hụt vỗ mặt Quả cầu vàng hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất, khiến cho một số người lo rằng anh sẽ không phải là người da đen thứ 5 được đề cử trong lịch sử giải Oscar, chỉ là nỗi hoang mang nhất thời.

Thực ra, chỉ có một đạo diễn được đề cử năm nay là người Mỹ da trắng – còn diễn viên không-da-trắng xuất hiện khắp các hạng mục diễn xuất, bao gồm Denzel Washington, Octavia Spencer, Mary J. Blige và Daniel Kaluuya. Nhớ năm 2015, khi tất cả 20 đề cử toàn da trắng không? Đã làm dấy lên một chiến dịch vẫn được tham chiếu đến hôm nay, và giúp nâng cao nhận thức đủ để đánh thức người ta trong hàng thập niên qua về sự chênh lệch áp đảo đó.

Kinh dị được mời dự tiệc

Daniel Kaluuya, giữa, trong phim Get Out

Bất kỳ ‘fan’ nào xứng đáng với việc đăng ký mua dài hạn tạp chí Fangoria cũng sẽ bảo bạn rằng thể loại kinh dị liên tục bị đẩy sang một bên để ưu tiên “phim nghiêm túc hơn”. (Bộ làm cho người ta sợ hãi thì dễ chắc?!) Nhưng, Jordan Peele và Guillermo del Toro đã chỉ cho chúng ta thấy cách làm phim kinh dị hay, và làm sao để thu hút sự chú ý của người bầu chọn bằng cách thấm đẫm ẩn ý xã hội vào những cơn ác mộng của họ. Cách đây không lâu, mồi câu Oscar kiểu Victoria & Abdul đã có thể khóa một lô trong hạng mục Phim hay nhất còn những phim như Get Out và The Shape of Water sẽ không bao giờ được bàn đến; giờ đây cả hai đều là những phim được nhiều đề cử nặng ký. Thủy triều phim thể loại đang lên, và thế giới điện ảnh đang trở nên tốt đẹp hơn cho cơn thủy triều đó. (Thông tin bên lề: Lần cuối cùng một bộ phim được đề cử Phim hay nhất được phát hành vào đầu năm như Get Out cũng là một trong những lần cuối cùng Viện hàn lâm thực sự công nhận phim kinh dị: The Silence of the Lambs.)

#TimesUp cho một số vị

Phát biểu dậy sóng: Đây là giải Oscar đầu tiên trong một thế hệ không có ngón tay cái nhớp nhúa của Harvey Weinstein ấn xuống. Tạo ra bầu không khí rất khác biệt trong buổi sáng công bố đề cử, và có một vài đề cử mang lại cảm giác như những phản hồi trực tiếp tới các phong trào #MeToo và #TimesUp. Đầu tiên, James Franco chứng kiến con tàu mùa giải của anh trật đường ray khi những cáo buộc tấn công nổi lên đúng lúc các nhà bầu chọn Oscar cân nhắc phiếu bầu chọn của họ.

Christopher Plummer trong một cảnh phim All the Money in the World

Và diễn xuất thay vai Kevin Spacey của Christopher Plummer phải trở thành “diễn xuất mới quay phim tức thì” được đề cử trong lịch sử Oscar – mặc dù cảm giác như thể một chút “cảm ơn” vì đã giúp xóa đi một nhân vật phản diện ngoài đời thực ra khỏi một bộ phim lớn. Và lịch sử đó cũng không xa kể từ khi phim Woody Allen hằng năm của năm đó chẳng được bàn đến một câu. Không bao giờ còn bàn đến nữa đâu.

Các nhà làm phim nữ cuối cùng cũng nhận được sự công nhận nhiều hơn

Không đâu, các ông, phụ nữ cũng đạo diễn và quay phim được nhé! Không phải người ta chưa biết điều đó từ lịch sử gây tranh cãi của Oscar trong hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất và Phim hay nhất – hai hạng mục mà Viện Hàn lâm hầu như lúc nào cũng đi với năm ông. Không phải năm nay, vui quá. Greta Gerwig trở thành người phụ nữ thứ năm được đề cử giải Đạo diễn xuất sắc nhất với bộ phim tư chất sâu sắc Lady Bird của cô, trong khi Rachel Morrison làm nên lịch sử với đề cử đầu tiên cho một nhà quay phim nữ với Mudbound. (Nếu như có đạo diễn Dee Rees của Mudbound, hay thậm chí cả Patty Jenkins của Wonder Woman, cũng được đề cử thì chúng ta thích hơn, nhưng ta chỉ có thể có chừng này thôi.) 

Đạo diễn Greta Gerwig trên trường quay Lady Bird

Sự yêu mến dành cho những câu chuyện do phụ nữ dẫn dắt thậm chí áp dụng vào cả hạng mục Phim hay nhất , với bốn trong số những đề cử Nữ diễn viên xuất sắc nhất hàng đầu năm nay có mặt ở các bộ phim đó (The Shape of Water, The Post, Three Billboards, Lady Bird), vốn thường không phải là cách của Oscar. Lúc nào cũng là những câu chuyện của đàn ông lấy được cả đống chú ý. Không thế nữa.

Viện Hàn lâm yêu The Shape of Water – rất nhiều

Khi Viện Hàn lâm phải lòng một bộ phim rất đẹp, họ phải lòng đắm đuối. Và người đẹp được yêu thích nhất năm nay là The Shape of Water của Guillermo Del Toro, xuất hiện trong 13 hạng mục, gần như toàn thắng nói về mặt con số, và hơn ứng viên thứ hai (Dunkirk) những 5 đề cử. Đây là Titnic hay La La Land của năm nay – bộ phim mà nhà bầu chọn ngưỡng mộ từ mọi góc độ thấy rõ.

Và Guillermo del Toro có thể tạo nên bộ ba, cùng với Alfonso Cuarón (Gravity) và Alejandro Gonzalez Iñárritu (Birdman và The Revenant) từng thắng giải Oscar đạo diễn. Cũng cần lưu ý rằng những quý ông này cũng từng chiến thắng với những bộ phim hình ảnh cực kỳ lộng lẫy, rất thách thức về mặt kỹ thuật – và cảm tưởng đã đến lúc quý ông del Toro gia nhập câu lạc bộ ‘hàng độc’ đó rồi.

Lễ trao giải Oscar lần thứ 90 sẽ diễn ra vào ngày 4/3/2018 tại Nhà hát Dolby, Los Angeles, với Jimmy Kimmel trở lại trong vai trò người dẫn chương trình.

Danh sách đề cử Oscar lần thứ 90 năm 2018 • Phim hay nhất Call Me by Your Name Darkest Hour Dunkirk Get Out Lady Bird Phantom Thread The Post The Shape of Water Three Billboards Outside Ebbing, Missouri • Nam diễn viên chính xuất sắc Timothée Chalamet, Call Me by Your Name Daniel Day-Lewis, Phantom Thread Daniel Kaluuya, Get Out Gary Oldman, Darkest Hour Denzel Washington, Roman J. Israel, Esq. • Nam diễn viên phụ xuất sắc Willem Dafoe, The Florida Project Woody Harrelson, Three Billboards Outside Ebbing, Missouri Richard Jenkins, The Shape of Water Christopher Plummer, All the Money in the World Sam Rockwell, Three Billboards Outside Ebbing, Missouri • Nữ diễn viên chính xuất sắc Sally Hawkins, The Shape of Water Frances McDormand, Three Billboards Outside Ebbing, Missouri Margot Robbie, I, Tonya Saoirse Ronan, Lady Bird Meryl Streep, The Post • Nữ diễn viên phụ xuất sắc Mary J. Blige, Mudbound Allison Janney, I, Tonya Lesley Manville, Phantom Thread Laurie Metcalf, Lady Bird Octavia Spencer, The Shape of Water • Đạo diễn xuất sắc Christopher Nolan, Dunkirk Jordan Peele, Get Out Greta Gerwig, Lady Bird Paul Thomas Anderson, Phantom Thread Guillermo del Toro, The Shape of Water • Phim hoạt hình hay nhất The Boss Baby Breadwinner Coco Ferdinand Loving Vincent • Phim tài liệu xuất sắc Abacus: Small Enough to Jail Faces Places Icarus Last Men In Aleppo Strong Island • Phim tài liệu ngắn xuất sắc Edith+Eddie Heaven is a Traffic Jam on the 405 Heroin(e) Knife Skills Traffic Stop • Phim nước ngoài xuất sắc A Fantastic Woman, Chile The Insult, Lebanon Loveless, Nga On Body and Soul, Hungary The Square, Thụy Điển • Kịch bản chuyển thể xuất sắc Call Me by Your Name The Disaster Artist Logan Molly's Game Mudbound • Kịch bản gốc xuất sắc The Big Sick Get Out Lady Bird The Shape of Water Three Billboards Outside Ebbing, Missouri • Ca khúc trong phim "Mighty River", Mudbound "Mystery of Love", Call Me by Your Name "Remember Me", Coco "Stand Up for Something", Marshall "This is Me", The Greatest Showman • Dựng phim xuất sắc Beauty and the Beast Blade Runner 2049 The Darkest Hour Dunkirk The Shape of Water • Quay phim xuất sắc Blade Runner 2049 Darkest Hour Dunkirk Mudbound The Shape of Water • Phục trang Beauty and the Beast Darkest Hour Phantom Thread The Shape of Water Victoria & Abdul • Biên tập âm thanh .Baby Driver Blade Runner 2049 Dunkirk The Shape of Water Star Wars: The Last Jedi (ảnh trên) • Phối âm .Baby Driver (ảnh trên) Blade Runner 2049 Dunkirk The Shape of Water Star Wars: The Last Jedi • Nhạc nền Dunkirk Phantom Thread The Shape of Water Star Wars: The Last Jedi Three Billboards Outside Ebbing, Missouri • Phim hoạt hình ngắn xuất sắc Dear Basketball Garden Party Negative Space Lou Revolting Rhymes • Phim ngắn xuất sắc DeKalb Elementary The Eleven O'Clock The Silent Child All of Us My Nephew Emmett • Hiệu ứng xuất sắc Blade Runner 2049 (ảnh trên) Guardians of the Galaxy Vol. 2 Kong: Skull Island Star Wars: The Last Jedi War for the Planet of the Apes • Biên tập phim Baby Driver Dunkirk I, Tonya The Shape of Water Three Billboards Outside Ebbing, Missouri • Hóa trang và kiểu tóc Gary Oldman trong phim Darkest Hour Darkest Hour Victoria & Abdul Wonder