• Vì sao bản làm lại do người đóng các phim hoạt hình kinh điển Disney luôn hiệu quả

• [Bình luận phim] Người đẹp và Quái vật: Một phim kinh điển được làm lại một cách đẳng cấp

Một canh bạc dựa trên công nghệ chưa được kiểm nghiệm để tạo ra một quái thú hung bạo mà đáng thương đã được tưởng thưởng. Trailer hình ảnh dài 90 giây đã tạo ra lượt xem kỷ lục 92 triệu lượt trong ngày đầu tiên lên mạng, cho Hollywood há hốc — ngay cả Star Wars: The Force Awakens cũng không thu hút được sự chú ý đến mức đó.

Dan Stevens trong vai Quái vật và Emma Watson trong vai Belle trong Beauty and the Beast bản làm lại người đóng của Disney. Và các nhân vật trong phiên bản hoạt hình năm 1991

Nhưng rồi đến điểm sôi của ấm trà.

Disney phát hành một video cho thấy Watson và các bạn diễn nam trong Beauty and the Beast tại một buổi diễn tập ban đầu. Ở phần nền, đằng sau Luke Evans (Gaston) và Josh Gad (LeFou), là ‘concept art’ của một ấm trà trắng có hình mặt người trên bụng ấm. Đó là Bà Potts, quản gia biến thành cái ấm nước? Bà trông chẳng có vẻ gì như nhân vật trong phiên bản hoạt hình 1991. Cái mũi vòi ấm của bà đâu?

“Chúng tôi đã muốn giữ cái vòi ấm, chúng tôi có làm,” Bill Condon, đạo diễn bản phim mới, nói với tiếng thở dài. “Nhưng bất luận cố gắng thế nào, bà ấy cứ giống một con lợn ỉn.”

Đối với Hollywood, đây là chuyện xưa như trái đất: làm hỏng ký ức, dù là với những ý định tốt nhất, rồi đối mặt với hậu quả.

Những vụ ì xèo như vậy luôn nhạt đi nhanh chóng, trường hợp của Bà Potts cũng vậy. Trong những ví dụ khác — vụ ầm ĩ gần đây về một nhân vật phụ đồng tính nam trong Beauty and the Beast nổ ra. Mạng Internet rụng rời có thể lập tức nhanh chóng biến thành những tin tức gây hại. Tại sao Disney lại quyết định rằng hiện đại hóa Beauty and the Beast là một rủi ro đáng chấp nhận? Và điều gì đằng sau những kế hoạch làm tương tự như vậy với The Lion King, The Little Mermaid và cả chuỗi những viên ngọc hoạt hình khác nữa mà ‘fan’ hết lòng yêu quý?

Emma Watson trong bản phim mới

Có người coi là một sự kiếm tiền bất cần đạo lý, một cách để cho cửa quay của mấy cái công viên giải trí chủ đề bật tanh tách và các cô bé nài cha mẹ mua váy áo công chúa. Nhưng câu trả lời thực ra phức tạp hơn nhiều.

Hollywood khoái thăm lại những thành công đình đám theo cách có thể làm người ta nổi điên — ồ, kịch bản cũ đó rất hay; chúng ta sẽ thay đổi hết mọi thứ — và Disney có truyền thống đào lên và nhắc lại cùng câu chuyện. Nhưng hãng phim của công ty này không phải lúc nào cũng quay lại với các nhân vật kinh điển theo cung cách tùy tiện. Bản thân Walt Disney hướng tới Cinderella và những câu chuyện cổ tích khác đa phần vì ông nhìn ra cách sử dụng hình thức nghệ thuật xinê cách tân (trong trường hợp của ông là hoạt hình vẽ tay) để đưa nhân vật vào đời sống theo phong cách đương đại, gây hứng thú.

Bộ phim Beauty của đạo diễn Condon, ra rạp thứ sáu 17/3 này (ở Việt Nam với tựa Người đẹp và Quái vật), có cùng sứ mệnh.

Câu chuyện về cốt lõi như bạn biết. Một cô gái trẻ ham đọc sách, người bị ruồng bỏ ở ngôi làng nước Pháp hẹp hòi của cô, bị bắt giữ trong lâu đài, ở đó người hầu kẻ hạ bị phép thuật biến thành các vật dụng trong nhà (một cây nến chùm quạu quọ, một chiếc đồng hồ hay làm nhặng xị). Một vị hoàng tử kiêu ngạo, bị biến thành quái vật, phải tìm được tình yêu chân thành để đảo ngược lời nguyền. Vâng, Belle mặc váy dạ hội màu vàng thướt tha trong cảnh phòng kiêu vũ, và cảnh khiêu vũ được cắt cúp vẫn là một màn trình diễn lấy cảm hứng Busby Berkeley* được tán thưởng.

Belle trong bản hoạt hình gốc năm 1991

Nhưng các biên kịch Stephen Chbosky (The Perks of Being a Wallflower) và Evan Spiliotopoulos (The Huntsman: Winter’s War) bổ sung thêm chiều sâu — chuyện gì đã xảy ra với mẹ của Belle, cho biết tại sao vị hoàng tử bị phù phép — và một nhân vật mới, một cây đàn harpsichord dễ tự ái (Stanley Tucci). Đạo diễn Condon cũng thúc đẩy việc hiện đại hóa, gồm có làm cho Chip (Nathan Mack), cậu con trai tách trà của Bà Potts (Emma Thompson), là một anh chàng trượt băng. Anh chàng người hầu hài hước của Gad, LeFou, giờ là người đồng tính.

Quan trọng nhất, bản Beauty and the Beast này phối hợp làm phim người đóng với nhân vật và phông nền kỹ thuật số — ngôn ngữ điện ảnh lúc này — để đưa câu chuyện vào cuộc sống theo một cách tươi mới, y như Disney đã làm hồi năm ngoái với The Jungle Book. Ví dụ, Quái vật của đạo diễn Condon, là một nhân vật số hóa hoàn toàn. Hóa trang phản quang làm cho màu xanh xuất hiện dưới ánh sáng cực tím được áp dụng cho Dan Stevens (Downton Abbey), và máy quay ghi hết mọi diễn xuất nét mặt của anh đến từng lỗ chân lông; sau đó phần mềm chuyên dụng chuyển đổi biểu cảm của anh thành dữ liệu và thành Quái vật lông lá, có sừng.

Beauty and the Beast, do nhóm của David Hoberman và Todd Lieberman (The Muppets, năm 2011) sản xuất, giờ đây có vẻ là một phim quá dễ hiểu, với lượng vé bán trước qua Fandango vượt hơn Captain America: Civil War. (Bộ phim siêu anh hùng đó thu hoạch 179 triệu đôla trong ba ngày đầu tiên của tháng 5.) Nhưng phần nhạc kịch của đạo diễn Condon mới thực sự là rủi ro lớn.

Dan Stevens trong vai hoàng tử dưới lốt quái vật trong bản phim mới

Nữ diễn viên Watson, nổi tiếng với vai Hermione trong loạt phim Harry Potter, không được xem là một người ca hát giỏi. Beauty and the Beast tốn hơn 300 triệu đôla kinh phí làm phim và tiếp thị, và Disney — bất chấp những quan ngại về một phim nhạc kịch người đóng hấp dẫn cả đàn ông lẫn các cậu choai — cam kết với cái khoản siêu kinh phí đó trước khi La La Land chứng tỏ sự quan tâm dành cho thể loại này đã hồi sinh. (Thoạt đầu Disney lên kế hoạch làm lại Beauty and the Beast không có ca hát, nhưng “họ đã thấy ở Frozen rằng có thể có một lượng khán giả quốc tế khổng lồ cho phim nhạc kịch,” đạo diễn Condon nói.)

Và có vấn đề về lực lượng người hâm mộ. Disney đã có những bản làm lại người đóng các phim hoạt hình kinh điển khác trên dây chuyền sản xuất, gồm Cinderella và The Jungle Book, đều trở thành những thành công đình đám với giới phê bình lẫn về mặt thương mại. Nhưng Beauty and the Beast thì đặc biệt. Hình ảnh và âm nhạc từ bản phim năm 1991 chưa bao giờ phai nhạt, phần vì Disney sử dụng nhạc làm nền cho một siêu phẩm nhạc kịch Broadway trình diễn suốt 13 năm và lưu diễn 20 nước. Beauty and the Beast cũng là phần trong công thức công chúa của Disney — nàng cứu chàng — và đã trở thành biểu tượng cho một thời kỳ đầy sáng tạo từ 1989 đến 1999 được biết là Thời kỳ Phục hưng của Disney.

“Chúng tôi cảm thấy một trách nhiệm to lớn với các phim hoạt hình kinh điển,” ông Sean Bailey, giám đốc chế tác của Disney, nói, “và điều đó nghĩa là yêu cầu chính mình, thậm chí còn trước khi bắt đầu những phim mới, ‘Mỗi phim có khế ước gì với khán giả?’ Với những phim kinh điển xưa hơn, điều khán giả nhớ là cảm xúc. Nhưng Beauty là phim đầu tiên từ thời phục hưng đó. Người ta biết rõ từng chương từng hồi.”

Luke Evan, trái, trong vai Gaston và Josh Gad trong vai LeFou

Danh sách phiên bản chuyển thể người đóng của Disney giờ đây gồm có Dumbo, với Tim Burton đạo diễn; Aladdin, Guy Ritchie đạo diễn; The Lion King với Jon Favreau đằng sau máy quay; Cruella, do Emma Stone đóng chính; và The Little Mermaid, với Lin-Manuel Miranda tham gia viết thêm ca khúc. Chiến lược này, do Alan Horn, chủ tịch bộ phận điện ảnh của Disney, lặp lại những gì Marvel Studios thuộc sở hữu của Disney đã làm với các phim siêu anh hùng — sử dụng những nhân vật đã ngấm vào văn hóa đại chúng và nâng lên bằng cách đưa vào tay các ngôi sao và nhà làm phim nghiêm túc.

Đạo diễn Condon, với thành tích đạo diễn gồm nhạc kịch Dreamgirls, được đề cử tám giải Viện Hàn lâm năm 2007, thắng hai, không đặc biệt theo đuổi một thế giới tạo hình vi tính khác nữa. Ông đã từng làm điều đó với hai phần cuối của chuỗi phim ma cà rồng năm phần Twilight. Hai phần Breaking Dawn của ông (2011-12) là một thành công thương mại vang dội, nhưng hầu hết giới phê bình đều chê bai. Ngay cả Condon, từng đoạt Oscar năm 1999 với kịch bản cho phim Gods and Monsters, cũng cau mày với ký ức sử dụng tạo hình vi tính để sáng tạo đứa bé nửa người-nửa ma cà rồng. Như ông nói với The Hollywood Reporter mới đây, “Đó là một thảm họa.”

Nhưng ông hào hứng bởi thách thức âm điệu của việc làm một phim người lớn có những đồ vật trong nhà biết nói, và ông bảo ông thích cái ý tưởng pha trộn công nghệ làm phim tiên tiến nhất này với thể loại nhạc kịch xưa cũ. Mặc dù một số nhân vật nào đó hoàn toàn là sáng tạo kỹ thuật số, đạo diễn Condon đặt họ trong những bối cảnh thực. Cảnh mở đầu phim — Belle băng qua làng quê của cô và hy vọng điều gì “khác hơn cuộc sống tỉnh lẻ này” — gồm 150 người, 28 xe ngựa và hàng trăm con thú sống.

Đồng hồ quạu quọ Cogsworth, ấm trà Bà Potts, đèn nến Lumière và chổi lông gà Plumette trong Beauty and the Beast bản làm lại

“Điều tôi thích nhất là cơ hội phục hồi một số truyền thống nhạc kịch của Hollywood,” đạo diễn Condon nói. Thậm chí ông chèn những khúc phóng túng ca hát-khiêu vũ như Singin’ in the Rain và The Sound of Music.

Những bình luận ban đầu về Beauty and the Beast hầu hết là tích cực, giới phê bình khen ngợi nàng Belle ý chí mạnh mẽ của Watson; dựng cảnh lộng lẫy của Sarah Greenwood; và xử lý sinh động các đồ vật trong nhà của đạo diễn Condon — kể cả Bà Potts.

“Bà Potts đáng thương, gần như còn phức tạp hơn Quái vật,” đạo diễn Condon nói. “Chúng tôi thử tới thử lui biết bao lần để làm cho bà ấy ba chiều hấp dẫn. Tôi nghĩ người ta sẽ vui thích.”

Và nếu họ không vui thích thì sao đây?

“Ai đó, ở đâu đó chắc chắn sẽ càu nhàu chuyện gì đó,” ông cười lớn nói. Bí quyết đối với những cơn ầm ĩ nhất thời của mạng xã hội, đạo diễn Condon nói thêm, là đừng phản ứng thái quá — hay là đừng phản ứng chi cả. (Disney không hề nhận xét công khai về giới tính của LeFou, giúp dập cơn cuồng nộ. Không tiếp thêm nhiên liệu mới.) Trong vòng vài ngày, người ta hầu như quên hết: chờ tới trận ném đá kế tiếp.

Từ trái qua: Bà Potts, Lumière, chổi lông gà và Cogsworth trong bản hoạt hình 1991

“Tôi mừng là người ta che chở,” ông nói. “Tức là họ quan tâm.” Beauty and the Beast có thể làm những người không phải là ‘fan’ thấy là ngớ ngẩn để quá ám ảnh, ông nói thêm, “nhưng với phần đông chúng ta những nhân vật đó là gia đình.”