• [Bình luận phim] Live by Night: Ben Affleck tay cướp đỏm dáng lù rù

Affleck sẽ đóng vai hiệp sĩ thập tự chinh khoác áo choàng trong phim, đến giờ vẫn chưa có tên, đồng thời cũng là đạo diễn. Nhưng khi được hỏi về tin đồn tran lan trên mạng nói rằng bộ phim sắp khởi quay, anh lắc đầu cười lặng lẽ.

Diễn viên đạo diễn, biên kịch, và nhà sản xuất Ben Affleck nói về năm vừa qua từ văn phòng của anh ở Santa Monica hồi tháng 12/2016

“Người ta cứ nói thế và tôi không biết tại sao,” anh nói. “Tôi cho rằng rất khó nắm bắt toàn bộ bản chất của sự phát triển. Bạn không nhận ra có cơ man phim sa lầy trong giai đoạn phát triển nhưng tin tức vẫn cứ từ từ rò rỉ – và rồi đa số chúng không bao giờ được làm.”

Anh cười lớn. “Đôi lúc tôi có cảm giác mình vừa mới đến đây và ngồi xuống bên máy tính và rồi, ‘Cứ… gõ... từ khóa! Hãy làm cho… từ ngữ…. xuất hiện!’”

Sự thực là, 2016 là năm đặc biệt thành công — lại vào thời buổi đầy khó khăn — với Affleck, một năm chứng kiến anh ở tuổi 44, dấn thân vào vùng đất mới trong vai trò diễn viên, đạo diễn, biên kịch và mặt hàng ăn khách ở phòng vé.

Tháng 3, sau nhiều tháng trông đợi, Affleck lần đầu hóa thân Hiệp sĩ Bóng đêm trong siêu phẩm siêu anh hùng Batman v Superman: Dawn of Justice, anh quay lại vai diễn này chớp nhoáng trong Suicide Squad tháng 8. Tháng 10, nam diễn viên đóng vai một kế toán tự kỷ có kỹ năng sát thủ kiểu Jason Bourne trong phim ly kỳ hành động phá cách The Accountant. Cùng nhau, Batman v Superman và The Accountant làm ra hơn 1 tỉ đôla toàn cầu cho Warner Bros.

Batman của Ben Affleck

Chốt lại năm đầy bận rộn này, tác phẩm đạo diễn mới nhất của Affleck, phim tâm lý tội phạm lịch sử Live by Night, đã mở màn hạn chế vào ngày Giáng sinh ở New York và Los Angeles và sẽ chiếu đại trà vào ngày 13/1/2017 (phát hành ở Việt Nam ngày 20/1/2017 với tựa Luật ngầm).

Trong Live by Night, Affleck hóa thân Joe Coughlin, con trai của đại úy cảnh sát Boston nổi lên hàng ngũ cấp cao trong một tổ chức tội phạm thời đỉnh điểm cấm nấu và bán rượu ở Mỹ (1920-1933). Như với tác phẩm đạo diễn đầu tay của anh năm 2007, Gone Baby Gone, nam diên viên đã chuyển thể kịch bản từ tiểu thuyết của Dennis Lehane, nhà văn người Boston.

Trong nỗ lực hồi sinh những phim gangster kinh điển trước đây của Warner Bros., Live by Night đánh dấu sự nối tiếp Argo kịch tính lịch sử năm 2012 của Affleck. Nhưng trong khi Argo đã thành công với khán giả lẫn giới phê bình, thu 232 triệu đôla toàn cầu — và đoạt ba giải Oscar, trong đó có phim hay nhất — không rõ khán giả sẽ tiếp nhận phiên bản cập nhật về một thứ, về cốt lõi, gọi là phim kiểu cũ đầy váy ngắn thiếu nữ và mũ phớt mềm này ra sao.

Trong phim The Accountant

“Ngôn ngữ điện ảnh đã thay đổi kể từ thập niên 30 và 40,” Affleck nói. “Hiển nhiên bây giờ mọi việc phải khác, và còn phải khác với những phim mà tôi lấy cảm hứng, như Reds hay Doctor Zhivago. Hồi trước đó là những phim làm hài lòng đám đông của Hollywood. Giờ thì điều đó thực sự nghĩa là khoác áo choàng. Tôi chẳng chống đối gì những tấm áo choàng, nhưng tôi muốn xem liệu mình có thể làm phim này hiệu quả không. Chúng ta sẽ chờ xem.”

Giống như The Accountant, Live by Night là kiểu phim tham vọng, nhắm vào khán giả trưởng thành mà các hãng lớn gần đây đã tránh né. Nhưng Affleck sử dụng sự tín nhiệm và thiên cảm anh có được với Warner Bros. từ Argo và Batman v Superman, cùng nhiều phim khác, để cả hai phim này được làm. Với The Accountant, canh bạc đã thắng lớn và bộ phim là một thành công bất ngờ, thu được 149 triệu đôla toàn cầu.

Lehane nói anh ủng hộ Affleck sử dụng ảnh hưởng của sức mạnh ngôi sao để thúc đẩy những nội dung đầy thách thức như thế xuyên qua hệ thống hãng phim.

“Chúng ta lớn lên với những thể loại phim khác nhau và chúng ta có nếp nghĩ rằng nếu anh làm phim chuẩn, họ sẽ đi xem,” Lehane, 51 tuổi, nói. “Không phải thiên hạ làm ngơ phim dành cho người trưởng thành — mà là họ tránh phim dở dành cho người trưởng thành. Nến anh có thể làm Gone Girl, nếu anh làm được The Accountant, người ta tất sẽ đi coi.”

Ben Affleck-đạo diễn, đằng sau máy quay, trên trường quay Live By Night

Ở mặt sấp, trong một sự chứng thực cho thấy khán giả xem phim ngày nay có thể ‘mưa nắng’ đến mức nào, một phim của Affleck có vẻ là điều gần nhất với loại phim dành cho mọi khán giả ăn chắc trong năm 2016 — Batman v Superman — đã chứng tỏ là sự thất vọng lớn nhất.

Là bước đi quan trọng trong nỗ lực mở rộng thế giới điện ảnh DC của Warner Bros., phim thu được một con số dưới mức kỳ vọng là 873 triệu toàn cầu và bị nện tơi bời vì những thứ mà nhiều người cho là kịch bản xoắn xúyt cùng tông điệu u ám quá mức.

Khi giới phê bình lẫn ‘fan’ đua nhau nói về bộ phim, một video clip cho thấy Affleck trông sầu thảm tại buổi phỏng vấn cùng bạn diễn Henry Cavill được lan truyền. Vấn đề là, phản ứng tiêu cực tràn ngập này lhiến nam diễn viên chưng hửng khi anh đã được lên tinh thần bởi phản hồi nói chung là tích cực từ những buổi chiếu trước.

“Tôi đã nghĩ, ‘Ồ, chúng ta sẽ đạt 75% trên Rotten Tomatoes cho mà xem,’” Affleck nói. “Nhưng khi những bài phê bình bắt đầu một cách tệ hại, có một trạng thái tâm lý bầy đàn và tôi nghĩ người ta hơi nghiệt ngã với bộ phim…. Người ta đã muốn viết bài về bộ phim xịt — Tôi thấy vậy. Có sự ham muốn nhìn thấy thất bại.”

Nhân vật Joe Coughlin của Ben Affleck-diễn viên trong phim Live By Night

Nhìn lại, Affleck nói Batman v Superman minh họa cho thấy để được tán dương trong thể loại siêu anh hùng thì khó khăn phũ phàng đến thế nào. “Tôi nghĩ đó là một phim thú vị và có tông điệu đúng như từ trong truyện tranh Dark Knight của Frank Miller bước ra,” anh nói. “Nhưng đó lại chính là điều hầu như ai nấy đều phản đối. Họ bảo, ‘Tôi muốn phim này vui vẻ hơn. Như vầy thì đen tối quá.’… Đây là câu chuyện tấm gương tày liếp về việc bạn cần thận trọng như thế nào và cân bằng giữa tông điệu với sự độc đáo và tươi mới và dí dỏm khôi hài với sự châm biếm thì gian nan ra sao. Tất cả là chuyện đi dây trong những phim như thế này.”

Vì đang xúc tiến phim Batman lẻ của riêng anh, Affleck giờ có vẻ ý thức hơn bao giờ hết hiểm họa tiềm ẩn của việc ngồi ghế đạo diễn một phim thuộc loại bị soi mói, và có rủi ro cực kỳ cao.

“Bạn phải sẵn sàng chịu đựng, anh hiểu tôi muốn nói gì chứ?” nam diễn viên đùa, lần khoác áo choàng dơi kế tiếp của anh là trong Justice League, ra rạp tháng 11/2017. Anh cười khô khốc. “Bạn phải như các thầy tu trong Silence đến Nhật Bản và biết thừa họ sẽ bị hành hạ tra tấn. Bạn cứ phải tin rằng đây là vì một điều lớn lao hơn.”

Warner Bros. đã định vị Affleck là nhân vật chủ chốt trong dàn phim DC Comics cả trước và sau màn ảnh. Nhưng anh nói anh sẽ chỉ đạo diễn phim Batman nếu có được kịch bản như anh muốn.

Ben Affleck và Sienna Miller trong phim Live By Night

“Nếu không đủ hay, tôi sẽ không đạo diễn,” anh nói dứt khoát. “Nếu không đạt đến đó, tôi sẽ không có kiểu, ‘Thôi được, cũng rẻ tiền nhưng dù sao tôi cũng làm vì tôi ở đây.’ Đây không phải phim làm cho có phim. Vì bạn sẽ tiêu đời nếu phim không hay. Chuẩn mực là rất cao đấy.”

Nam diễn viên Chris Messina, bạn diễn trong Live by Night và cũng xuất hiện trong Argo, nói anh ngưỡng mộ mức độ mà Affleck giữ vững bởi niềm đam mê cốt lõi của anh đối với điện ảnh, dù có bị đày đọa dưới sức ép của công việc và sự tò mò không ngớt của công chúng về đời tư của anh. (Năm 2015, Affleck ly thân với vợ, nữ diễn viên Jennifer Garner, anh đã có với cô ba con.)

“Bạn thấy các minh tinh điện ảnh này cố gắng luồn lách thiên hạ và chuyện đó là rất phức tạp,” Messina nói. “Tôi chắc anh có những độc thoại nội tâm, nhưng khi cùng anh trên phim trường Live by Night, tôi cảm thấy như thể trở lại lớp diễn xuất cùng một người bạn và chúng tôi hết sức phấn khích với nội dung. Một anh chàng từng trải rất nhiều và có nhiều tháng ngày huy hoàng — cũng như nhiều tháng ngày nghiệt ngã — mà vẫn vui vẻ, làm những gì anh thích làm.”

Như đã thấy, 2016 cũng là một năm nổi bật cho em trai của Affleck, Casey, đã lấy được một chỗ trong danh sách tuyển lọc Oscar với vai diễn người đàn ông tan nát cảm xúc trở thành vệ sĩ cho con trai của người anh quá cố trong bộ phim đầy dằn vặt đau đớn Manchester by the Sea.

Trong trang phục nhân vật, Ben Affleck kiểm tra cảnh quay nhà cùng quay phim Robert Richardson (trái) trên trường quay

Nói về phim đó, được triển khai dưới trướng Pearl Street Films, Affleck nói ngay khi anh có một chân trong địa hạt bom tấn, anh đã rút ra ý tưởng làm loại phim quy mô nhỏ hơn, riêng tư hơn này.

“Nhìn em trai tôi diễn, thực sự tự do — nhân vật được phép có những lựa chọn và cuối cùng không hối tiếc,” anh nói. “Làm công việc kể chuyện thực sự thật là hấp dẫn khi không phải bị gò bó bởi, ‘Anh không được làm vầy, anh không được nói kia, theo những huấn thị…’ Ý niệm hoàn toàn giải phóng khỏi bất cứ thứ gì đi kèm với tiền bạc và sở hữu trí tuệ, làm cái gì đó mới toanh và tươi mát — là một hấp dẫn khác nữa với tôi.”

Tuy nhiên, có những lúc Affleck phải tập trung vào việc ra mắt Live by Night với thế giới. Sau Argo, anh không nghĩ vinh quang phim hay nhất lại đến. Nhưng Oscar hay không Oscar cũng vậy, sức ép vẫn dữ dội với phim thứ tư anh làm đạo diễn y như phim đầu.

“Bạn phải dành rất nhiều thời gian và sức lực vào một chiếc đĩa tròn cơ bản là bằng plastic sẽ chơi trong hai tiếng đồng hồ,” Affleck nói. “Tất cả mọi thứ dồn hết trong đó.”

Anh ngừng lại và làm một ẩn dụ thể thao. “Như thể bạn được huấn luyện suốt cả mùa giải chỉ để quất một đường bóng,” anh nói. “Bạn muốn nó trúng đích. Bạn muốn ghi điểm.”