Năm 2019, không phải bộ phim khoa học giả tưởng được mong đợi nhiều nhất The Wandering Earth hay Tân vua hài kịch của Châu Tinh Trì chiếm vị trí đầu bảng xếp hạng phòng vé — thay vào đó, chính là Crazy Alien của Ninh Hạo đã đánh bại cả Peppa Pig được yêu thích của Trung Quốc vào ngày mùng 1 với doanh thu mở màn 400 triệu nhân dân tệ (tuy nhiên, The Wandering Earth cuối cùng đã dẫn đầu phòng vé cả tuần lễ tết).

Hoàng Bột trong vai người huấn luyện khỉ tên Cảnh Hạo

Trong Crazy Alien, phi hành gia người Mỹ Zach Andrew lần đầu tiếp xúc với một người ngoài hành tinh — nhưng phá hỏng nỗ lực ngoại giao ban đầu của Trái Đất do kích hoạt đèn flash máy ảnh trong khi cố gắng chụp ảnh tự sướng với con tàu của người ngoài hành tinh. Người ngoài hành tinh mất phương hướng rơi xuống một “công viên thế giới” Trung Quốc (công viên giải trí chủ đề với bản sao thu nhỏ của các di tích nổi tiếng) — ở đó người huấn luyện khỉ tên Cảnh Hạo nhặt được người ngoài hành tinh, nghĩ rằng đấy là một loại khỉ khác mà anh có thể huấn luyện để thực hiện các trò từ đi xe đạp đến chào khách. Người Mỹ do đặc vụ John Stockton dẫn đầu cố gắng chiếm lại người ngoài hành tinh chỉ để bị người huấn luyện khỉ Trung Quốc cản trở, trong khi người ngoài hành tinh trở nên ghiền bạch tửu.

Chủ nghĩa [phi] vượt trội Mỹ

Nói rõ để nếu như không thấy hiển nhiên, Crazy Alien là một phim hài — và hài khá là nhộn. Hóa ra, phần lớn sự hài hước của bộ phim bắt nguồn từ những cảnh đơn giản chọc cười các định kiến của người Mỹ, từ niềm tin của họ vào sự ưu việt của Mỹ (một cụm từ được các đặc vụ Mỹ trong phim nhắc đi nhắc lại khi tuyên bố “Mỹ là quốc gia tiên bộ nhất hành tinh”) đến các hành vi lén lút vi phạm chủ quyền các quốc gia khác.

Người ngoài hành tinh trở nên ghiền bạch tửu

Phim Trung Quốc hay mô tả nước Mỹ, nhưng thường có quan điểm trung lập hoặc thậm chí tích cực. Một số phim tình bi thể hiện sinh viên tốt nghiệp và người nhập cư Trung Quốc theo đuổi cơ hội kinh tế ở Mỹ, dù phải vật lộn để phù hợp với xã hội Mỹ và đánh mất tình yêu ở quê nhà. Những bộ phim như Air Strike thậm chí còn ghi công Mỹ đã hỗ trợ Trung Quốc trong Thế chiến hai.

Tuy nhiên, Crazy Alien đặt người Mỹ – cụ thể là chính phủ Mỹ – làm đối tượng trung tâm của sự chế giễu và xung đột. Ngay cả trong các bộ phim tuyên truyền yêu nước của Trung Quốc, việc chọc ngoáy nước Mỹ vẫn tinh vi hơn – nhân vật phản diện người Mỹ trong Chiến lang chỉ là lính đánh thuê chứ không phải đặc vụ chính phủ Hoa Kỳ, và trong khi Sky Hunter ám chỉ những trò hề của Hải quân Hoa Kỳ, nhân vật phản diện trung tâm của phim này là một nhóm phiến quân Đông Âu.

Các đặc vụ Mỹ trong phim

Chân dung nước Mỹ tiêu cực này xuất hiện vào thời điểm quan hệ Mỹ-Trung đang ở mức thấp nhất mọi thời đại, giữa cuộc chiến thương mại căng thẳng.

Một phim hài cho mọi người Trung Quốc

Nhưng mối quan hệ Mỹ-Trung không phải là lý do chính khiến Crazy Alien thành công ở rạp. Người xem Trung Quốc chắc chắn là yêu nước, nhưng họ cũng chế giễu những bộ phim kém chất lượng mà giá trị duy nhất là tuyên truyền — China Pacekeeping Forces, bộ phim về lực lượng gìn giữ hòa bình Trung Quốc ở Liên hợp quốc, đã nhận 1,5/5 sao trên cổng thông tin phim Douban. Một người bình luận nhận xét, “Lực lượng gìn giữ hòa bình Trung Quốc là tuyệt vời, [bộ phim] Lực lượng gìn giữ hòa bình Trung Quốc thì khủng khiếp.”

Crazy Alien là phim “hài gốc Trung Quốc”

Một số khán giả Trung Quốc chỉ trích Crazy Alien thiếu chiều sâu và những câu nói đùa “xúc phạm” người ngoài hành tinh và người Mỹ. Nhưng, nói một cách tích cực hơn, bộ phim có thể tiếp cận được với đại đa số khán giả Trung Quốc — cốt truyện rất đơn giản để theo dõi, và những trò đùa rất dễ hiểu. Một nhà bình luận đã đánh giá bộ phim 4/5 sao gọi Crazy Alien là “hài gốc Trung Quốc”.

Và không có gì sai với điều đó — phần lớn các bộ phim được làm để giải trí, hơn là theo đuổi nghệ thuật — đặc biệt là phim hài. Thật vậy, nhiều bộ phim hài ăn khách của Mỹ như American Pie hay Animal House dựa vào hài thô tục (và đôi khi là kỳ thị giới tính).

Những bộ phim hy vọng đạt được thành công sau các liên hoan phim và các nhà phê bình trí tuệ phải có thể tiếp cận được với khán giả rộng hơn — một sự tương đồng khác là Gala năm mới thường niên do đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV phát vào mỗi dịp Tết Nguyên đán. Mặc dù các tiểu phẩm trong gala thường niên này thường bị cư dân mạng chỉ trích chất lượng kém, và đôi khi gây tranh cãi, chương trình vẫn thu hút hơn một tỉ người xem trên toàn thế giới.

Đạo diễn Ninh Hạo (trái) chỉ đạo hai diễn viên chính Thẩm Đằng (giữa) và Hoàng Bột trên trường quay Crazy Alien

Bất kể giá trị nghệ thuật, Crazy Alien thực sự là một bộ phim giải trí — có lẽ ngay cả những người Mỹ cho rằng họ sống ở đất nước vĩ đại nhất thế giới cũng sẽ thích xem các quan chức chính phủ của họ loạng choạng khi cố gắng bắt một người ngoài hành tinh nhắng nhít. Cuối cùng, sức hấp dẫn rộng lớn này là điều khiến Crazy Alien thành công ở phòng vé Trung Quốc — và có tiềm năng sẽ khiến bộ phim trở thành ‘hit’ ở phần còn lại của thế giới.