• 'Giặc troll' đến nhà - đàn bà Marvel quyết chiến

• [BLP] Đại úy Marvel: Brie Larson tiếp đòn đám ác nhân vũ trụ, đám bình luận kỳ thị giới tính - và chiến thắng

Trong thế giới bình luận phim, có một quy tắc bất khả xâm phạm: bạn không thể đưa ra ý kiến về một bộ phim mà bạn chưa xem. Nhưng trên Rotten Tomatoes, trang web tổng hợp bình phim có ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều người đi xem phim, quy tắc đó luôn bị vi phạm.

Cho đến tuần trước, bất kỳ người dùng nào của trang web này cũng có thể để lại đánh giá và xếp hạng một bộ phim trước khi nó phát hành, điều sẽ ảnh hưởng đến “điểm khán giả” của bộ phim (dù không phải là điểm phê bình quan trọng chính thức xác định liệu một bộ phim nào đó được dán nhãn “tươi” hay “thối”). Thế rồi, ngày 25 tháng 2, Rotten Tomatoes đã công bố một loạt thay đổi, trong đó quan trọng nhất là người hâm mộ chỉ có thể đánh giá hoặc bình luận một bộ phim sau khi nó ra rạp.

Đây có vẻ là điều chỉnh có lý nhất. Vì sao người ta phải cần cơ hội để cân nhắc thứ gì đó chưa được chiếu cho bất cứ ai xem trừ các nhà phê bình? Nhưng đây là internet vào năm 2019, nơi mà bất kỳ chủ đề văn hóa đại chúng vô hại nào cũng trở thành thùng thuốc nổ tiềm năng cho tranh cãi trực tuyến. Quyết định của Rotten Tomatoes, đã chứng minh đúng là thế đó. Thông báo được đưa ra chưa đầy hai tuần trước khi phiên bản rất được mong đợi của Captain Marvel, bộ phim đầu tiên trong Vũ trụ Điện ảnh Marvel tập trung vào một siêu anh hùng nữ (do Brie Larson thủ vai), ra rạp vào ngày 8 tháng 3. Đáp lại, một vùng ‘cộng đồng fan’ phim siêu anh hùng giận dữ cho rằng các thay đổi của trang này chung quy là kiểm duyệt. Nhưng Rotten Tomatoes chỉ đang cố gắng ngăn chặn làn sóng của các chiến dịch có tổ chức chống lại phim ảnh.

Captain Marvel có khả năng trở thành mục tiêu vì thể hiện một siêu anh hùng nữ

Captain Marvel chưa ra rạp vậy mà đã thu được số điểm khán giả ảm đạm là 54% — thấp hơn nhiều so với tổng số điểm của các phim Marvel gần đây. Thứ hạng kém là kết quả của việc “bình luận dìm hàng”, một cách làm cũng phổ biến khắp trong thế giới trò chơi điện tử có tính phí cao. Các nhóm khác nhau tổ chức các chiến dịch kéo xếp hạng khán giả cho một bộ phim (hoặc một trò chơi) xuống để đáp trả một tranh cãi cụ thể, đôi khi vì lý do kỳ thị giới tính hoặc phân biệt chủng tộc. Nhiều tác giả văn hóa đã lưu ý rằng, cụ thể, Captain Marvel có khả năng trở thành mục tiêu vì thể hiện một siêu anh hùng nữ. Phản ứng dữ dội trên mạng đối với các phim bom tấn do nữ dẫn dắt đã trở thành chuyện thường tình — khét tiếng nhất với phiên bản Ghostbuster năm 2016, nhưng cũng xảy ra cả với các bộ phim như Ocean’s 8 và thậm chí các dự án không bao giờ ra khỏi giai đoạn phát triển nữa. Trong trường hợp của Captain Marvel, nhiều nhà bình luận trực tuyến có vẻ khó chịu trước những nhận xét thẳng thắn của Larson trong các cuộc phỏng vấn về việc cô hy vọng thúc đẩy sự đa dạng trong thế giới phim bom tấn.

Các chiến dịch “bình luận dìm hàng”, được điều hành bởi một nhóm nhỏ (mà to mồm) ‘cộng đồng fan’ trực tuyến, không đếm xỉa gì đến cuộc trò chuyện văn hóa lớn hơn xung quanh một bộ phim. Những nỗ lực này không phải lúc nào cũng ảnh hưởng đến thành tích phòng vé của một bộ phim. Vào năm 2017, Star Wars: The Last Jedi đã bị những khán giả không hài lòng bêu riếu, dẫn tới điểm khán giả dành cho bộ phim 49% trên Rotten Tomatoes; nó vẫn là bộ phim có doanh thu mở màn cao nhất trong năm với hơn 100 triệu đôla. Chắc chắn, đã có những cuộc tranh luận chính đáng giữa những người hâm mộ liên quan đến các nhân vật và câu chuyện của The Last Jedi. Nhưng điểm số của khán giả thường được các bài báo trích dẫn như là bằng chứng cho thấy bộ phim không ăn khách đại trà — mặc dù thực tế số liệu đo lường này dễ dàng bị thao túng và không nhất thiết phản ánh cảm nhận của đa số người xem về một bộ phim.

Star Wars: The Last Jedi đã bị những khán giả không hài lòng bêu riếu nhưng vẫn là bộ phim có doanh thu mở màn cao nhất trong năm với hơn 100 triệu đôla

Tất nhiên, những thay đổi mới của Rotten Tomatoes áp dụng cho những bộ phim chưa phát hành. Ngoài việc hạn chế người dùng để lại đánh giá, trang web này cũng sẽ vô hiệu hóa chức năng bình luận trước ngày phim được phát hành. “Thật không may, chúng tôi đã thấy một sự gia tăng trong đầu vào không mang tính xây dựng, đôi khi gần với ‘chọc ngoáy’, mà chúng tôi tin rằng làm hại độc giả chung của chúng tôi,” Rotten Tomatoes nói trong một thông báo trên trang web. “Tuy nhiên, đừng lo lắng, người hâm mộ vẫn sẽ có tiếng nói: một khi phim được phát hành, khán giả có thể để lại đánh giá và bình luận của người dùng như họ vẫn luôn có thể làm thế.” Trang web này cũng nói rằng Captain Marvel không phải là lý do rõ ràng cho sự thay đổi, mà theo báo chí đưa tin là một phần của một chiến lược dài hạn.

Captain Marvel không là bộ phim duy nhất bị tấn công trước khi Rotten Tomatoes có sự thay đổi. Star Wars: Episode IX của J. J. Abrams, vốn chưa công bố tựa chính thức và đến tháng 12 mới ra rạp, đã bị những bình luận tiêu cực nã tới tấp trên trang web này, có lẽ do sự phẫn nộ còn rơi rớt lại từ bộ phim Chiến tranh giữa các vì sao gần đây nhất. Nhưng sự giận dữ đối với Captain Marvel có vẻ đặc biệt sôi sục. Các video trên YouTube với hàng trăm nghìn lượt xem đã gọi quyết định của Rotten Tomatoes là một hành động “ghê tởm” nữa của “sự kiểm duyệt” nhằm “che chắn” cho bộ phim mới. Trong khi đó, Larson đã trở thành chủ đề của đủ các thể loại phàn nàn vô lý trong các ‘tweet’ và bình luận ở YouTube, chẳng hạn cô chẳng mấy khi cười trong trailer phim. “Quả đúng là vậy mà,” Larson nói với Yahoo. “Thế cho nên nghệ thuật miêu tả trải nghiệm của phụ nữ mới quan trọng.”

Hoàn toàn có thể hiểu sự thay đổi của Rotten Tomatoes, nhưng có khả năng nó sẽ không dập tắt được các chiến dịch “bình luận dìm hàng”, chỉ việc chuyển vùng hoạt động sang các hạ tầng trực tuyến khác như YouTube, Reddit và Twitter — ít nhất cho đến khi một bộ phim được phát hành. Sau đó, người dùng trang web này, gồm cả những ai chưa xem bộ phim đó, sẽ lại có thể đánh giá và bình luận như thường. Rốt cuộc, trang web đâu yêu cầu bằng chứng chứng tỏ người dùng thực sự đã xem bộ phim được nói tới, dù có lẽ nên yêu cầu như vậy. Nó có thể dễ dàng yêu cầu người ta “check in” trực tuyến khi đang xem phim, hoặc tải lên cuống vé sau đó làm bằng chứng đã xem trước khi bình luận. Như vậy thì đánh giá của khán giả nói chung của trang web mới hợp lệ, tương tự như các cuộc khảo sát do CinemaScore thực hiện. (Rotten Tomatoes cho biết họ dự định cuối cùng sẽ cho ra tính năng “đánh giá được kiểm chứng từ những người mua vé.”)

Trang web này đã thực hiện nhiều bước tiến trong năm qua để cải thiện trải nghiệm đánh giá của nó; năm 2018, Rotten Tomatoes đã cố gắng mở rộng và đa dạng hóa danh sách các nhà phê bình được phê duyệt, từng có đa số là người da trắng và nam giới. Nhưng nếu nó thực sự muốn truyền tải với độ chính xác cao hơn cảm nhận về một bộ phim của đa số người xem, thì cần phải có những thay đổi thấu đáo hơn.

Cho đến lúc đó, điểm số của khán giả vẫn sẽ để ngỏ cho một góc hẹp hòi, hằn học của mạng internet lợi dụng.