• Điện ảnh Nhật Bản tìm thấy cơ hội ở Trung Quốc

Trong số những người nghĩ vậy có Yoji Yamada, đạo diễn phim lỗi lạc người Nhật Bản có phim hài làm lại mới nhất sẽ công chiếu tại Trung Quốc mùa xuân tới.

Bảng quảng cáo bộ phim Nhật Your Name tại một rạp chiếu ở Bắc Kinh khi phim công chiếu ở Trung Quốc

“Tiếp nối thành công bom tấn của phim hoạt hình này, tôi thực sự tin tưởng rằng nhiều phim Nhật Bản khác sẽ có mặt tại Trung Quốc, và ngày càng nhiều phim Trung Quốc sẽ được trình chiếu tại Nhật Bản,” Yoji Yamada nói. “Với những tiến triển này, tôi tin rằng người Nhật Bản chúng tôi có thể thân thiết hơn với người Trung Quốc.”

“Sau tất cả, thì đó là nước láng giềng của chúng tôi. Việc thiết lập quan hệ với Trung Quốc rất quan trọng với đất nước chúng tôi.”

“Với mục tiêu này, tôi hy vọng rằng tác phẩm của mình có thể hỗ trợ, dù nhỏ nhoi,” đạo diễn gạo cội 85 tuổi cho biết sau khi tham dự buổi chiếu cuối cùng phiên bản Trung Quốc của phim What a Wonderful Family! tại Bắc Kinh vào cuối năm ngoái.

Bộ phim tâm lý hài này, xoay quanh một gia đình trung lưu bị đảo lộn bởi quyết định ly hôn bất ngờ của người vợ lớn tuổi, đã mang đến những tiếng cười lớn tại Liên hoan phim quốc tế Thượng Hải vào tháng 6/2016.

Hoàng Lỗi (trái) và đạo diễn Nhật Bản Yoji Yamada tại một sự kiện ở Bắc Kinh vào cuối năm 2016

Với niềm tin sâu sắc rằng phim cũng sẽ nổi tiếng tại Trung Quốc, hồi tháng 3/2016 một hãng phim đóng tại Thượng Hải đã nhanh chóng ký thỏa thuận làm lại với công ty Shochiku, công ty phân phối phiên bản gốc tại Nhật Bản.

Với tựa đề trong tiếng Nhật có nghĩa “Làm gia đình thật khó”, bộ phim được lên lịch chiếu tại 5.000 rạp Trung Quốc vào cuối tháng 4. Đây là một trong những minh chứng cho sự phối hợp tích cực giữa hai nền công nghiệp điện ảnh lớn nhất châu Á, mặc cho những vấn đề dai dẳng về lãnh thổ và chiến tranh.

Trong năm 2017 Nhật Bản và Trung Quốc sẽ kỷ niệm lần thứ 45 ngày bình thường hóa quan hệ và lần thứ 40 hiệp định hòa bình và hữu nghị vào năm sau.

Chính phủ Nhật đã chính thức thể hiện hy vọng đặc biệt vào việc bình thường hóa quan hệ qua hai sự kiện kỷ niệm này để đạt được một bước đột phá trong quan hệ ngoại giao với Trung Quốc.

Cảnh phim What a Wonderful Family! nói về một gia đình trung lưu bị đảo lộn bởi quyết định ly hôn bất ngờ của người vợ lớn tuổi

Tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc có vẻ không hề muốn mềm hóa quan hệ với Nhật Bản một cách toàn diện trong thời gian ngắn trước mắt. Nhưng có thể có lĩnh vực ngoại lệ: văn hóa.

Một dấu hiệu rõ ràng trong năm 2016 là Trung Quốc, đất nước vẫn kiểm soát chặt về việc nhập khẩu các chương trình giải trí nước ngoài, cho phép phát hành tổng cộng 11 phim Nhật Bản, trong đó có Your Name của Makoto Shinkai.

Câu chuyện tình yêu này trở thành phim Nhật Bản có doanh thu ở Trung Quốc cao nhất mọi thời đại từ khi phim mở màn trình chiếu vào đầu tháng 12, đứng đầu doanh thu vòng vé so với kỷ lục trước đó được lập năm 2015 bởi Stand By Me Doraemon, một phim hoạt hình 3D về chú mèo máy trong một bộ truyện tranh nổi tiếng Nhật Bản.

Phim Doraemon, thu về 530 triệu nhân dân tệ (76 triệu đôla Mỹ) tại Trung Quốc, là phim hoạt hình Nhật Bản đầu tiên trong gần ba năm trở lại đây được ra mắt rộng rãi tại thị trường điện ảnh lớn thứ hai thế giới này.

Nhân vật hoạt hình Doraemon (giữa) của Nhật Bản, được bổ nhiệm làm Đại sứ Hoạt hình đầu tiên của đất nước này, chụp hình với Ngoại trưởng Nhật Bản Masahiko Komura (trái) và nhân vật hoạt hình Nobita (phải) tại buổi ra mắt ở Tokyo, ngày 19/3/2008. Bộ Ngoại giao Nhật đã công bố Doraemon trở thành đại diện ngoại giao đầu tiên quảng bá văn hóa Nhật Bản qua hoạt hình [Ảnh: Tân Hoa xã]

Koichiro Takahashi, người đứng đầu các hoạt động của Trung tâm giao lưu văn hóa Nhật Bản tại Trung Quốc, cảm thấy suy nghĩ của quần chúng về Nhật Bản đã tốt hơn rất nhiều so với bốn năm trước.

“Tình hình là người Trung Quốc đã cởi mở hơn trong việc tiếp thu (văn hóa Nhật Bản),” ông cho biết từ văn phòng tại Bắc Kinh của tổ chức này.

Koichiro Takahashi nói rằng trung tâm này, một tổ chức của chính phủ hướng tới quảng bá văn hóa, đã bắt đầu mở rộng nỗ lực chiếm lấy trái tim và tâm trí của những người trẻ tuổi và giới trí thức vốn gần như không có liên hệ nào trước đó với Nhật Bản.

Với Fan Suning, một sinh viên đại học 18 tuổi tại thành phố Nam Kinh của Trung Quốc, văn hóa đại chúng Nhật Bản, như truyện tranh và phim hoạt hình, đã phổ biến từ lâu.

Một rạp chiếu ở Bắc Kinh quảng cáo phim Stand By Me Doraemon, phim hoạt hình Nhật Bản rất thành công sau khi ra rạp ở Trung Quốc ngày 28/5/2015

Fan Suning nói rằng cô thấy mình nghiện tham gia vào những sự kiện hóa trang, hoặc những sự kiện liên quan đến việc phụ trang như các nhân vật trong truyện tranh, phim truyền hình và trò chơi điện tử.

“Phim rất đẹp và tôi rất thích,” cô nói khi nhắc đến phim bom tấn của Makoto Shinkai. “Tôi chưa từng đến Nhật Bản, nhưng tôi luôn muốn đến đó. Sau khi xem phim này ở rạp, khao khát được đến Nhật trở nên mạnh mẽ hơn.”

Về mặt kinh doanh, các hãng phim Nhật Bản cũng không thể loại trừ Trung Quốc, nơi có khả năng vượt mặt Mỹ trở thành thị trường điện ảnh số 1 thế giới trong tương lai không xa.

Trong khi khán giả Nhật Bản đang ngày càng nhăn nheo và già cỗi, Tadashi Osumi, một giám đốc điều hành của Shochiku, nghĩ rằng thị trường Trung Quốc mang đến thời cơ vàng, mặc dù có nhiều thách thức, trong đó bao gồm việc kiểm duyệt và nạn phim lậu.

Câu chuyện tình kỳ ảo tuổi mới lớn và những cảnh tuyệt đẹp trong bộ phim hoạt hình Your Name của Nhật Bản đã chinh phục khán giả Trung Quốc

Hầu hết các phim nước ngoài du nhập vào thị trường phát triển nhanh này là các phim bom tấn Hollywood, còn phim Nhật bản, hầu hết là phim hoạt hình.

“Tôi muốn mang những phim cho tuổi mới lớn đến với Trung Quốc,” Tadashi Osumi, người tin rằng khán giả Trung Quốc ngày càng mong muốn những thể loại phim đa dạng hơn, cho biết.

“Tôi nghe nói người Trung Quốc thích phim hài và giờ họ rất muốn được cười,” ông nói.

Yamada, người nổi tiếng với tác phẩm It’s Tough Being a Man, hoặc loạt phim Tora-san, nói ông đã lại học được cách làm rung chuyển nền công nghiệp điện ảnh Trung Quốc trong chuyến thăm ngắn mới đây của mình.

Hoạt động 'cosplay' diễn ra tại triển lãm hoạt hình Bắc Kinh ngày 18/1/2015

Có lẽ “làm hàng xóm cũng khó.”

Nhưng Yamada tin rằng người Nhật Bản và Trung Quốc có nhiều điểm tương đồng hơn hơn họ nghĩ, chia sẻ những giá trị và những vấn đề tương đồng phải đối mặt.