Đợt giá cổ phiếu GameStop đột ngột tăng mạnh xảy ra vào tháng 1 năm 2021, khi thế giới đang quay cuồng với vô số vấn đề lớn hơn nhiều: phong tỏa COVID, thiếu vaccine, bạo loạn tấn công Tòa nhà Quốc hội Mỹ. Dưới bóng của những sự kiện khổng lồ như vậy, một nhóm các nhà đầu tư nhỏ khác nhau đã bắt đầu đẩy giá cổ phiếu của một cửa hàng trò chơi điện tử “gạch vữa” truyền thống mà trước đó đã được định trôi vào lãng quên.

Paul Dano, Seth Rogen, America Ferrera và Pete Davidson đóng chính trong câu chuyện thật về cuộc đối đầu giữa Reddit và Phố Wall

Biến động của một cổ phiếu chẳng mấy khi thu hút được nhiều sự chú ý — ngoại trừ việc nhóm lớn các nhà đầu tư quy mô nhỏ này, tập trung chủ yếu thành các nhóm trên diễn đàn Reddit và chuỗi bình luận dưới các video YouTube, đã tìm cách kiếm được tiền đầy túi (ít nhất là tạm thời) trong khi đảo ngược bảng cân đối kế toán của một nhóm nhỏ các triệu phú và tỷ phú cực kỳ giàu có và nhiều mối quan hệ chính trị.

Những người mua GameStop thực sự đã sử dụng một ứng dụng mua cổ phiếu có tên là Robinhood, cho phép họ lấy tiền của người giàu — như công ty quản lý đầu tư Melvin Capital, đã đặt cược lớn rằng GameStop sẽ tiếp tục lụn bại — và chia cho người nghèo (cụ thể là, chúng ta). Câu chuyện của họ sẽ được kể trong bộ phim Dumb Money, với dàn diễn viên toàn sao gồm Paul Dano, Seth Rogen, America Ferrera, Pete Davidson, Shailene Woodley, Nick Offerman, Anthony Ramos và Sebastian Stan. Câu chuyện theo dòng sự kiện này căn bản giống như là giao thoa giữa Caddyshack và Phố Wall, với những kẻ vô danh vượt lên những tay máu mặt — ít nhất là cho đến khi các quy tắc đột ngột thay đổi.

Rogen đóng vai một nhà quản lý quỹ phòng hộ cho nhiều triệu phú làm ăn khó khăn vì cuộc biểu tình của GameStop. Nam diễn viên cho biết Dumb Money cho thấy hệ thống tài chính được dàn xếp nhằm mang lại lợi ích cho những người đã thống trị nó ra sao.

Dumb Money kể câu chuyện các nhà đầu tư nhỏ lẻ bắt đầu đẩy giá cổ phiếu của một cửa hàng trò chơi điện tử “gạch vữa” truyền thống mà trước đó đã được định trôi vào lãng quên

“Nó phức tạp một cách cố tình — bạn hiểu ý tôi chứ? — được thiết kế để khiến mọi người tránh xa nó,” anh nói. “Cái giá phải trả cho việc gia nhập là hiểu được hệ thống hết sức quái này. Quá khó ấy! Bạn có thể giải thích cho tôi hiểu, về mặt khái niệm, bán khống cổ phiếu là gì và tại sao nó lại tồn tại không? Tôi vẫn chưa hiểu nổi. Và tôi nghĩ đó chính là điểm mấu chốt.”

Đạo diễn Craig Gillespie (I, Tonya và Cruella) đã chứng kiến cơn sốt cổ phiếu GameStop diễn ra trong chính gia đình mình. Ông nói với Vanity Fair rằng một thành viên thân thiết trong gia đình là một trong hàng triệu người mua quy mô nhỏ đã tham gia. “Con trai tôi, 24 tuổi, đã tham gia rất nhiều vào toàn bộ quá trình và tình cờ đang sống với chúng tôi vào thời điểm đó,” nhà làm phim kể. “Vì vậy, thông qua con trai mình, tôi đã trải nghiệm chuyến tàu lượn siêu tốc đầy cảm xúc và nỗi đau, sự thất vọng và phẫn nộ.”

Bộ phim dự kiến ra mắt vào ngày 22 tháng 9, dựa trên cuốn sách phi hư cấu The Antisocial Network của Ben Mezrich. Biên kịch phim là Rebecca Angelo và Lauren Schuker Blum, đều từng là nhà báo và là biên kịch của Orange is the New Black. Gillespie đã thêm trải nghiệm nhân chứng của con trai mình vào, mặc dù hầu hết những người mua nhỏ hơn đều là những hỗn hợp hư cấu. “Chúng tôi đã cố gắng kể tất tật các tình huống đủ loại đã xảy ra,” Gillespie nói. “Có những người giao dịch tham gia sớm và kiếm được tiền. Có những người vào cuộc quá muộn. Họ là những người không bán được, đáng buồn là có rất nhiều người như thế. Vì vậy, chúng tôi đã cố gắng đại diện cho đủ loại nhóm người.”

Pete Davidson và Paul Dano vào vai anh em Kevin và Keith Gill, đối mặt với việc họ đột nhiên trở thành những nhà môi giới quyền lực

Tựa phim đề cập đến thuật ngữ chế giễu mà những tay khổng lồ Phố Wall dùng để chỉ các nhà đầu tư “bán lẻ” nhỏ hơn, những người thường đánh cược với số tiền nhỏ hơn và không nhìn được toàn diện các tác lực thị trường. Nhưng lần này, bọn “ngốc” ấy chơi cho những nhà đầu tư khủng này một vố khi đám đông được internet thúc đẩy đã tập hợp đủ lực hỗ trợ một cổ phiếu mờ nhạt để bất thần chuyển hướng kỳ vọng. Khi chuyện đó xảy ra — cũng như sau này đã xảy ra với những cổ phiếu tăng giá vì hiệu ứng lan truyền trên internet đầy bất ổn khác (còn gọi là cổ phiếu meme), như rạp chiếu AMC, cửa hàng bán lẻ quần áo Express và nhà sản xuất thiết bị điện tử Blackberry — những quỹ phòng hộ khổng lồ nào đặt cược lớn vào việc cổ phiếu của những công ty như vậy rớt giá liên tục đã thua lỗ một lượng vốn khổng lồ. Đó cũng là một phần sức hấp dẫn của những phong trào như vậy.

“Tôi nghĩ dứt khoát là công bằng,” Gillespie nói. “Có một sự phân chia của cải thực sự đang xảy ra, và luôn có cảm giác mọi chuyện được dàn xếp sao đó có lợi cho người giàu. Vì vậy, đây là một trong những khoảnh khắc đẹp khi chuyện đảo chiều.”

Ít nhất là trong một thời gian.

Đạo diễn Craig Gillespie và Paul Dano trả lời phỏng vấn trong buổi quảng bá cho Dumb Money

Trong khi những người mua GameStop thấy giá trị tài sản ròng khiêm tốn của họ nhân lên gấp bội, họ được lãi còn những người bán khống lớn thì trả giá, những người đã không lường trước khoản lỗ hơn 6 tỉ USD được báo cáo vào cuối tháng 1 năm 2021. Không phải là cái giá họ sẵn sàng gánh chịu mà không đánh trả.

Dẫn đầu dàn sao đông đảo của Dumb Money là Keith Gill của Dano, một YouTuber có thực, đăng bài dưới biệt danh Roaring Kitty. Anh đã giúp truyền cảm hứng cho phong trào đẩy giá cổ phiếu GameStop thông qua một loạt video khác thường, đôi khi nghiệp dư nhưng luôn đặc biệt trung thực. Diện áo phông hình mèo con phong cách các bà lão, buộc băng đô đỏ kiểu Rambo và khung cảnh tầng hầm là chỗ ở thực thụ, trông anh thật lố bịch so với những nhà phân tích quần áo chỉnh tề thường đưa ra những lời khuyên đầu tư thông thái trên các mạng tin tức tài chính.

Phong cách ngớ ngẩn của Gill khiến anh được những người bạn trực tuyến yêu mến và tin cậy. “Tôi coi đây là một người không ngại nói: ‘Tôi là vậy đó,’” Dano nói. “Tất cả chúng ta đều lo lắng người khác nghĩ gì về mình, cách chúng ta ăn mặc, vân vân. Khi bạn nhìn thấy người nào thoải mái thể hiện chính mình, tôi nghĩ họ luôn có một sức hút tự nhiên.”

Shailene Woodley và Paul Dano vào vai Caroline và Keith Gill, YouTuber dẫn đầu cơn sốt GameStop

Dano nói Roaring Kitty đã mang đến cho anh một lối thoát vui tươi, tự do sau những vai diễn nặng ký liên tiếp là The Riddler trong The Batman và một phiên bản kịch tính hóa người cha của Steven Spielberg trong The Fabelmans. Woodley đóng vai Caroline vợ của Gill, ngoài đời thực cũng là bạn tâm giao của anh. Davidson là Kevin, người em ngớ ngẩn của Keith, một người giao đồ ăn thảm hại, kinh ngạc trước khả năng anh trai mình thao túng cả một hệ thống không dành cho những người như họ. Đặt cược số tiền họ tiết kiệm cả đời, nhân vật của Woodley cố gắng dẫn lối Roaring Kitty bằng những lời khuyên cẩn thận, trong khi Davidson ít nhiều là ác quỷ thì thầm vào tai anh ta.

“Shailene quả là bạn diễn tuyệt vời. Và tôi đã có khoảng thời gian tuyệt vời với Pete,” Dano nói. “Tôi thực sự cảm thấy như trở lại tuổi 16, ngồi cùng những người bạn thời trung học ở hàng ghế sau ô tô. Lâu lắm rồi tôi mới cười nhiều như vậy.”

Mặc dù không thể phủ nhận sự vô lý ở cuộc vận động GameStop ngoài đời thật, nhưng có lúc đó là trải nghiệm trừng phạt cho một số nhà đầu tư tầm thường đã tham gia chuyến đi. Nhân vật của Ferrera, Jenny Campbell, là một ví dụ như vậy. Nhân vật hư cấu này được hình thành nhờ pha trộn cảm hứng từ một vài nhân vật ngoài đời thực, những người đã đầu tư tất tay.

America Ferrera đóng vai y tá Jenny Campbell, nóng lòng kiếm tiền và lật đổ hệ thống

Campbell là một y tá và bà mẹ đơn thân, được nhiệt huyết của Roaring Kitty truyền cảm hứng dồn hết tiền để dành của cô vào cổ phiếu của cửa hàng trò chơi điện tử. Khi những người khác như cô tham gia, cô thấy đóng góp của mình dần lớn thành một gia tài nhỏ. Nhưng cô cũng là một người tin tưởng thực sự đến nỗi lưỡng lự ngừng lại khi cổ phiếu sắp đạt đỉnh.

“Đây là một nhân vật lương chỉ đủ sống lần hồi,” Ferrera nói. “Cô ấy không có đặc quyền được mất tất cả mà biết sẽ có phao an toàn cho mình.”

Những người mua khác bao gồm Talia Ryder và Myha’la Herrold trong vai Harmony và Riri, hai sinh viên đại học tham gia mua gom, và Ramos trong vai một nhân viên có thật của cửa hàng GameStop, nhìn thấy cơ hội thoát khỏi công việc ăn lương tối thiểu của mình — và ông chủ hợm hĩnh của anh (do Dane DeHaan thủ vai) — nếu khoản đầu tư của anh tăng đủ cao.

Anthony Ramos đóng vai Marcos, một nhân viên GameStop mong được vớ bở từ việc mua cổ phiếu công ty

Gillespie cho biết Dumb Money cũng cố gắng nắm bắt sự bất mãn sục sôi bên dưới đã lan truyền trong văn hóa trong thời gian phong tỏa — và vẫn tồn tại cho đến ngày nay. “Rõ ràng, với những gì đang diễn ra với COVID, cô lập, mong muốn kết nối với những người khác… phong trào Black Lives Matter cũng đang diễn ra. Mọi người cố gắng tìm cách lên tiếng hoặc chỉ để được lắng nghe. Phong trào này trở thành phương tiện cho điều đó,” nhà làm phim nói. “Đây là cơ hội cho họ giơ ngón tay giữa vào ngành ngân hàng và cũng kiếm được chút tiền trong quá trình. Đó là một tình huống có lợi mọi bề.”

Ferrera tin rằng nhân vật của cô đại diện cho những người tham gia vào cuộc đua GameStop vì những lý do ngoài lợi nhuận tài chính. “Tiền chỉ là một yếu tố trong đó,” Ferrera nói. “Thực ra, cô ấy có nhiều thứ mất hơn là được. Có yếu tố được trở thành một phần của điều gì đó lớn lao, như đánh trả những kẻ chiếu trên. Có một sự chống đối thực sự trong đó.”

Dumb Money có mục đích làm phức tạp câu chuyện về cuộc đối đầu của những David với những gã khổng lồ Goliath. Trong khi một số nhân vật bản chất dễ thông cảm hơn những nhân vật khác, nhân vật y tá của Ferrera cũng thấy mình bị dẫn dắt bởi những động cơ ít vị tha hơn nhiều. “Có một chút tham lam trong đó,” cô nói. “Trong phim, có ý kiến cho rằng đầu chỉ có tỉ phú mới muốn có nhiều hơn khi có thể lấy được nhiều hơn. Đó là một xung đột mà tất cả chúng ta đều trải qua theo cách này hay cách khác.”

Seth Rogen vào vai quản lý quỹ phòng hộ Gabe Plotkin có công việc làm ăn dần thất bại

Ở cực khó-mà-thông-cảm-nổi trên quang phổ là nhóm quản lý tiền của Dumb Money. Rogen đóng vai Gabe Plotkin, người sáng lập Melvin Capital ngoài đời thực, có quỹ phòng hộ đã mất khoảng một nửa giá trị trong cuộc nổi dậy GameStop. Khi bộ phim bắt đầu, anh đang cố gắng mua ngôi biệt thự bên cạnh ngôi biệt thự hiện tại của mình để có thể phá bỏ nó và xây dựng một sân tennis cho gia đình mình giải trí trong thời kỳ đại dịch.

Mặc dù có thể cảm nhận được sự tuyệt vọng sau đó của anh ta, khó có thể coi anh ta là kẻ yếu thế. Dù diễn viên thường nói rằng họ cảm thấy cần phải kết nối với quan điểm của nhân vật, ngay cả khi không hài lòng, nhưng Rogen không phải là một trong số đó. “Tôi không cần phải thích mới đóng được,” anh nói. “Tôi cảm thấy rất nhiều diễn viên cảm thấy, ‘Ồ, đúng rồi, bạn phải nhìn thấy tính nhân văn thực thụ …’ Và bạn nên nhìn thấy tính nhân văn ở mọi người, tôi nghĩ vậy. Nhưng anh ta không là người mà tôi có cảm tình.”

Rogen nói anh thấy thật khôi hài khi những “bậc thầy của vũ trụ” tài chính này lại có thể trần tục đến mức nào. “Không ai muốn mất hàng tỉ đôla, tôi chắc chắn vậy. Nhưng rốt cuộc gã này vẫn rất giàu,” anh nói. “Tôi nghĩ rằng phim đưa ra hình ảnh về những gã tài chính này, rằng họ rất hiếu chiến và đó là một thế giới rất thô bỉ. Tôi nghĩ The Wolf of Wall Street đưa ra một mức độ hấp dẫn và kích thích với tất cả mọi thứ, nhưng từ trải nghiệm của tôi với những người này, thì giống như, ừ, họ sẽ kiếm được hàng tỉ đôla, hoặc mất hàng tỉ đôla. Được mất gì cũng sẽ chẳng ảnh hưởng mấy đến cuộc sống của họ.”

Gabe Plotkin của Seth Rogen, cuống cuồng tham gia cuộc gọi Zoom trong một khoảnh khắc hoảng loạn

“Tôi không biết liệu anh ta có phải là nhân vật phản diện hay không.” Rogen nói về Plotkin. “Có vẻ là vậy, nhưng anh ta có gặp gủi ro đến đâu cũng không bằng những nạn nhân của hành vi xấu xa của anh ta.”

Nam diễn viên tin rằng điều khiến nhân vật của anh bối rối là bị mất đi địa vị khi đám người mua GameStop bắt đầu bòn rút hàng tỉ đôla của công ty anh ta, đòi hỏi phải có bơm vốn từ những đồng nghiệp thậm chí còn giàu có hơn, như Citadel LLC. “Anh ta đang mất dần danh tiếng,” Rogen nói. “Tầm vóc của bạn trong số những người này là tất cả. Bạn phải yêu cầu giúp đỡ? Bạn bị gọi tên? Bạn có bị gọi là thằng ngốc trên CNBC không? Tôi nghĩ, đối với họ, đó mới là rủi ro thực sự.”

Rogen không ngại châm biếm khía cạnh đó để gây cười, ngay cả khi dựa trên người thật. “Gã đó ngoài đời sẽ không bao giờ phải lo lắng,” anh nói. “Thật tình cờ, tôi đã ăn tối với những người làm việc trong lĩnh vực tài chính và tôi đang nói, ‘Tôi đã làm một phim về vụ GameStop này’, và ai đó nói, ‘Ồ, tôi là bạn của Gabe Plotkin.’ Và tôi nói, ‘Tôi đóng vai đó trong phim!’” Tôi còn nói, ‘Anh ta vẫn giàu nứt đố đổ vách chứ?’ Và người kia nói, “Có chứ, anh ta chả sao cả.”

Sebastian Stan vai Vlad Tenev, tác giả ứng dụng mua cổ phiếu Robinhood trao quyền lực cho những nhà đầu tư trên mạng

Stan đóng vai Vlad Tenev, người đứng đầu ứng dụng đầu tư Robinhood, bắt đầu phải đối mặt với áp lực nặng nề hạn chế khách hàng của anh mua GameStop nhằm bảo vệ các quỹ phòng hộ tránh tổn thất nặng nề hơn — làm vậy đương nhiên sẽ khiến cơ sở người dùng anh gầy dựng quay xe ngừng ủng hộ anh.

Trong khi các nhân vật của Rogen và Stan sốt vó trước việc toàn bộ công việc kinh doanh của họ sụp đổ, thì Offerman đóng vai Ken Griffin, người sáng lập Citadel — một tỉ phú sửng sốt trước tình huống GameStop, có lẽ hơi khó chịu vì những mất mát của bản thân, nhưng chủ yếu tò mò tìm cách xoay chuyển tình thế sao cho có lợi cho mình.

“Ông ta không dấn thân như những người còn lại, do bản chất mô hình kinh doanh của họ,” Gillespie nói. “Họ chỉ kiếm tiền trên tất cả các giao dịch. Ông ta thì thu lợi từ mọi người. Ông ta không đặt cảm xúc vào bất kỳ điều gì trong chuyện này.”

Nick Offerman trong vai Ken Griffin cực kỳ giàu có, hơi chết điếng vì mất đi hàng tỉ đôla trong Dumb Money

Một khía cạnh khác thường của Dumb Money là mặc dù câu chuyện trải rộng, rất ít nhân vật thực sự đứng chung khung hình. Thay vào đó, họ thường xuyên liên lạc qua điện thoại, Zoom hay tin nhắn nên ít khi các diễn viên phải diễn cùng nhau. Như vậy thật sự là rất mất kết nối giữa các diễn viên và đội ngũ làm phim. Rogen nói: “Thật buồn cười, ai đến phim trường cũng là ngôi sao của bộ phim hết.”

“Tôi nghĩ tôi có chào Paul và Shailene vào ngày quay cuối cùng của họ, lại là ngày đầu tiên của tôi, và giống như nhận gậy chạy tiếp sức. ‘Đến lượt cô…’” Ferrera kể lại.

Dano nói thêm: “Ý tôi là, tôi không hề gặp Seth, mặc dù chúng tôi đã làm việc cùng nhau trong The Fabelmans. Tôi chưa hề gặp Sebastian. Có rất nhiều người thậm chí tôi còn chưa gặp, nhưng điều đó khiến tôi thấy vui hơn khi cuối cùng được xem bộ phim.”

Ken Griffin của Nick Offerman, giúp bơm vốn cho quỹ của Gabe Plotkin của Seth Rogen giữa hỗn loạn GameStop

Gillespie thừa nhận đôi khi giống như làm một loạt phim ngắn. “Rất bất thường. Thông thường, bạn sẽ hòa nhịp với dàn diễn viên của mình khi làm phim,” nhà làm phim nói. “Cứ ba ngày một lần, chúng tôi lại có một diễn viên khác tham gia. Theo nhiều nghĩa thì rất thú vị nhưng cũng rất căng thẳng trong thời kỳ COVID, vì nếu bất kỳ ai trong số họ nhiễm COVID, đó sẽ là một hiệu ứng domino cho toàn bộ lịch quay.”

Dumb Money theo đúng lịch, và lịch trình được chia nhỏ cũng có nghĩa là Gillespie có thể chiêu mộ một dàn diễn viên gồm những gương mặt đặc biệt nổi tiếng, vì ai cũng chỉ mất vài ngày quay là cùng.

“Có người năm ngày, có người hai ngày,” Gillespie nói. “Thay đổi tùy theo nhân vật. Tôi thích sự tự phát của nó, và các diễn viên bước vào và nói, ‘Hãy thử cái này, hãy thử cái kia.’” Một khoảnh khắc thử nghiệm cho Vincent D’Onofrio, vào vai tỉ phú Steven A. Cohen, chủ sở hữu New York Mets và quản lý quỹ phòng hộ Point72 Asset Management, có một bạn diễn viên bốn chân.

Nhân vật của D’Onofrio chỉ chia sẻ cảnh quay với một sinh vật khác — không chừng chính là biểu tượng trong câu chuyện về tiền bạc, quyền lực và lòng tham này

Trong khi nhân vật của D’Onofrio liên tục thương lượng với các diễn viên khác qua điện thoại để giúp bù đắp khoản lỗ GameStop ngoạn mục của ông ta, ông chỉ chia sẻ cảnh quay với một sinh vật khác — không chừng chính là biểu tượng trong câu chuyện về tiền bạc, quyền lực và lòng tham này.

“Cảnh Vincent và con lợn đi dạo trong nhà lên cảm hứng từ một ngày trước khi [chúng tôi quay cảnh đó], bởi vì tôi đọc một bài báo trên tờ New York Post nói rằng Steve Cohen nuôi một con lợn làm thú cưng sống trong nhà,” Gillespie nói.

Nhà làm phim biết Cohen sở hữu con thú cưng này, nhưng không biết nó đã từng tự do lang thang trong biệt thự 30 phòng ở Connecticut của ông ta. “Chúng tôi có con lợn, nhưng không định cho nó vào nhà,” Gillespie nói. “Sau đó, tôi đọc bài báo và nghĩ, Được rồi, hãy xem chúng ta có thể đưa nó vào trong nhà hay không.”

Steven A. Cohen do Vincent D’Onofrio thủ vai không có lợn thú cưng bên cạnh

Cả con lợn và ngôi nhà mà bộ phim dùng để quay đều không chịu tổn hại nào trong quá trình quay phim. “Chúng tôi rất cẩn thận,” nhà làm phim nói. Nếu có bài học nào rút ra từ câu chuyện của Dumb Money, thì nó có thể được tóm tắt trong bốn từ đó.