Nhà làm phim người Sơn Tây này bắt đầu khiêm tốn bằng những dự án phim độc lập về “thế giới ngầm” không được các hãng phim lớn chấp nhận. Giờ đây, sau hai thập kỷ, anh được xem là một hình tượng anh hùng có những phim nghệ thuật có thể nổi bật trong một thị trường mà phim thương mại chiếm áp đảo.

Đạo diễn Giả Chương Kha tại sự kiện ra mắt phim Giang hồ nhi nữ

Những thay đổi trên thị trường và với bản thân đạo diễn đã làm cho điều này xảy ra. Khán giả Trung Quốc sẵn sàng bỏ tiền để xem những tác phẩm da dạng hơn, trong khi đạo diễn Giả, như đa số mọi người đều vậy khi có tuổi, đã học cách cân bằng tầm nhìn cho một bộ phim và nhu cầu thị trường cũng như trở nên kinh nghiệm hơn trong việc đối phó với sự quan liêu của các cơ quan chức năng.

Sau khi ra mắt thế giới tại Liên hoan phim Cannes năm nay, tác phẩm mới nhất Ash is Purest White đã ra rạp ở Trung Quốc Đại lục ngày 21/9.

Ngồi xuống cho một buổi phỏng vấn với Global Times vào ngày 22/8, vị đạo diễn–biên kịch 48 tuổi chia sẻ những suy nghĩ của anh về bộ phim mới này cũng như anh đã thay đổi ra sao với tư cách nhà làm phim sau nhiều năm qua.

Giang hồ nhi nữ tập trung vào mối tình giữa Xảo Xảo (Triệu Đào, trái) và Bân Ca (Liêu Phàm) khi họ phải lòng nhau, chia xa rồi tương phùng

Cộng đồng ‘giang hồ’

Đón nhận sự thay đổi thần tốc mà Trung Quốc trải qua 17 năm qua là bối cảnh, Ash is Purest White tập trung vào mối tình giữa Xảo Xảo (Triệu Đào) và Bân Ca (Liêu Phàm) khi họ phải lòng nhau, chia xa rồi tương phùng.

Bộ phim ít nhiều có liên kết với các tác phẩm trước của đạo diễn Giả – hai nhân vật chính có chung tên và tính cách với hai nhân vật từ Unknown Pleasures (2002) và cốt truyện có phần liên hệ với câu chuyện trong Still Life (2006). Thêm vào đó, cách câu chuyện của cặp đôi được diễn tả qua một thời gian dài giống với Mountains May Depart (2015). Kết quả là, nhiều nhà phê bình Trung Quốc đã coi bộ phim này là một kiểu tuyển tập các tác phẩm của đạo diễn Giả.

Giống như đa số các tác phẩm của anh, Ash is Purest White tập trung vào những người bình thường đến từ những hoàn cảnh khác nhau, nhưng lần này anh còn coi họ thuộc về một nhóm lớn hơn vì là “những người con trai con gái của giang hồ”, cũng là tựa tiếng Trung của bộ phim, Giang hồ nhi nữ.

“Những người con trai con gái của giang hồ” trên phim

Là thuật ngữ thường được dùng trong truyện kiếm hiệp, giang hồ thường ám chỉ một cộng đồng người dụng võ, trong phim của đạo diễn họ Giả thì anh lại dùng nó với nghĩa rộng hơn.

Anh lưu ý, “Với tôi nó nghĩa là, một nhóm người rời bỏ quê nhà và, khi họ lang thang, tìm kiếm những cơ hội trong đời rồi tìm một ngôi nhà mới mà họ cảm thấy kết nối cảm xúc hơn.”

Giả Chương Kha cảm thấy ý nghĩa đó của từ giang hồ là trọng tâm với phim của anh, và anh yêu cầu dịch giả phụ đề tiếng Anh cho bộ phim không dịch mà dùng nguyên từ này.

“Sau khi bộ phim được chiếu nhiều lần ở nước ngoài, tôi nghe rất nhiều [khán giả nước ngoài] nói ‘giang hồ’ ‘giang hồ,’” đạo diễn Giả nói với Global Times, đùa rằng anh nghĩ có khi bộ phim của anh lại truyền bá rộng từ tiếng Trung Quốc đó ra nước ngoài.

Giả Chương Kha đã tạo dựng tên tuổi trong việc đưa thế giới ngầm lên phim

Điện ảnh Trung Quốc

Như rất nhiều nhà làm phim Trung Quốc, họ Giả nổi tiếng nhờ thắng giải tại các liên hoan phim châu Âu như Cannes, Berlin hay Venice.

Tuy nhiên, những năm gần đây đã thấy một sự suy giảm con số giải thưởng cho phim Trung Quốc, bất chấp việc ngày càng nhiều nhà làm phim lão làng cũng như mới nổi tham gia các liên hoan.

Thời điểm cuối 1980 tới 1990, ít nhất thì một phim Trung Quốc, nhiều khi hai hoặc ba phim, sẽ thắng giải thưởng tại một trong ba liên hoan phim châu Âu hàng đầu. Tuy nhiên, bước vào thế kỷ 21, phim Trung Quốc thường không thắng giải.

“Đó là vì phim Trung Quốc đã tham gia [các liên hoan phim này] rất nhiều năm nay. Trong những năm đầu 1980, khi phim Trung Quốc bắt đầu bước ra trường quốc tế, chúng được xem là bí ẩn và cộng đồng quốc tế không biết chúng tôi đang làm thể loại phim gì. Có thể hiểu được rằng lúc đó, điện ảnh Trung Quốc nói chung được chú ý dữ dội,” Giả Chương Kha giải thích.

Giả Chương Kha và Liêu Phàm trên trường quay Giang hồ nhi nữ

“Giờ đây điện ảnh ở mọi quốc gia và vùng lãnh thổ đều đang phát triển và Trung Quốc cũng chỉ là một trong số đó. Lẽ tự nhiên là Trung Quốc không được chăm sóc đặc biệt nữa.”

Làm việc cùng nhau

Họ Giả đã được nhiều kênh truyền thông phương Tây như Variety gọi là “bố già phim độc lập Trung Quốc.” Tuy nhiên, ngoài là một nhà làm phim nổi tiếng, anh còn là người sáng lập Liên hoan phim quốc tế Bình Dao (Pingyao International Film Festival - PYIFF), điều hành sản xuất dự án điện ảnh hợp tác BRICS, cũng như đại biểu Đại hội Nhân dân Trung Quốc. Tất cả những vai trò đó đòi hỏi anh phải làm việc thân cận với các cơ quan chức năng Trung Quốc.

Trong khi có vẻ mọi người khó mà hiểu được một nhà làm phim, đặc biệt người đã làm một số phim không được phép chiếu ở Trung Quốc Đại lục, lại có thể hợp tác với chính phủ Trung Quốc trong rất nhiều dự án, đạo diễn Giả cảm thấy anh làm vậy khá tự nhiên.

Giả Chương Kha và hai diễn viên chính của Giang hồ nhi nữ đưa phim đến Cannes 2018

“Đại thể thì ưu tiên hàng đầu của tôi là tìm cách để làm được nhiều hơn cho ngành điện ảnh Trung Quốc,” Giả Chương Kha nói.

“Theo cách này, [chính quyền và tôi] có thể lúc nào cũng tìm được thứ mà chúng tôi đều đồng tình. Làm việc cùng nhau là lẽ quá tự nhiên.”