Một số phim gần đây xoay xở với việc làm thế nào điện ảnh có thể thu hút một thế hệ thông thạo một ngôn ngữ hình ảnh và văn hóa mới

Đối với một số phim hè, câu trả lời không chỉ là “không lâu đâu” — mà là “ngay bây giờ”. Bodies Bodies Bodies do Halina Reijn đạo diễn từ kịch bản của Sarah DeLappe; Sharp Stick do Lena Dunham viết kịch bản và đạo diễn; và Not Okay do Quinn Shephard viết kịch bản và đạo diễn, đều là một số phim gần đây xoay xở với việc làm thế nào điện ảnh có thể thu hút một thế hệ thông thạo một ngôn ngữ hình ảnh và văn hóa mới. Nhân vật trong các phim này ở độ tuổi 20, chủ yếu là nữ, được định nghĩa ở một mức độ đáng kể qua cách họ tự định nghĩa bản thân trên mạng, pha trộn với các ảnh chế vui nhộn, những chất vấn nghiêm túc, hoạt động phong trào tích cực, dục vọng thực sự, sự giả tạo mang tính biểu diễn và thật sự tìm kiếm cảm giác chân thực về bản thân.

“Wi-Fi là ôxy của chúng tôi”

Bodies Bodies Bodies dựa trên truyện của Kristen Roupenian, tác giả truyện Cat Person nổi râm ran trên mạng. Trong phim, một nhóm gồm những người bạn giàu có, đa phần trong độ tuổi đại học, gặp nhau tại dinh thự của một người trong nhóm để tổ chức tiệc khi cơn bão ập đến. Họ quyết định chơi cái trò chơi trên tựa phim — biến thể của trò Mafia hoặc Ma Sói, trong đó người chơi cố gắng suy ra ai trong số họ đang che giấu thông tin — lúc bị mất điện và từng người bắt đầu gặp cái chết đầy bạo lực. Những người bạn phản lại nhau, và bộ phim trở thành màn châm biếm sâu cay về giai cấp và đặc quyền, với trung gian là công nghệ mới, ngôn ngữ của chính trị tiến bộ và văn hóa tuổi trẻ, và chính bản sắc của Thế hệ Z.

Rachel Sennott, trái, và Lee Pace trong Bodies Bodies Bodies

“Đây là nhóm tuổi thích hợp nhất để nghiên cứu hành vi con người,” Reijn, là diễn viên cộng tác lâu năm với đạo diễn sân khấu nổi danh Ivo van Hove, nói. “Khi mất điện và Wi-Fi, họ thay đổi. Con thú bên trong lộ diện. Cứ như Wi-Fi là ôxy của chúng tôi. Wi-Fi biến mất, quỷ dữ xuất hiện.”

“Họ có rất nhiều thông tin trong tay. Theo đúng nghĩa đen là như vậy, và điều đó khiến bạn cảm thấy như họ biết tất cả mọi thứ,” Reijn, 46 tuổi, nói tiếp. “Các nhân vật của tôi gần như là những kẻ bắt nạt có trí tuệ, nhưng họ không sống với rất nhiều từ ngữ họ sử dụng. Họ nói ‘nhạy cảm’ và ‘lo âu’ và ‘mặc cảm cơ thể’ và ‘bệnh tâm thần.’ Họ có tất cả những điều này trong tâm trí, nhưng họ đã thực sự trải nghiệm chúng chưa?”

Một phần không nhỏ quá trình thành danh của Dunham đến từ việc khám phá cuộc sống tuổi 20 của chính cô và những người xung quanh với bộ phim đột phá Tiny Furniture và phim bộ HBO Girls, mang về cho cô tám đề cử Emmy. Sharp Stick là phim điện ảnh đầu tiên Dunham làm đạo diễn sau hơn 10 năm, có nghĩa là giờ cô có khoảng cách giữa bản thân và một số nhân vật mà cô miêu tả trên màn ảnh.

Jon Bernthal, trái, Lena Dunham, Liam Michel Saux và Kristine Froseth trong Sharp Stick

“Thay vì ghi lại những người bạn của tôi, tôi thấy mình như 100 tuổi, đang cố gắng nghiên cứu xã hội học,” Dunham, ở tuổi 36 và hoàn toàn thuộc thế hệ Y, nói. “Phần lớn bộ phim xuất phát từ thực tế là trong cao điểm đại dịch, tôi phát hiện ra TikTok và dành rất nhiều thời gian để xem nhiều khôn tả những người trẻ tuổi tìm những cách mới để lên tiếng. Và tôi vừa kinh ngạc vừa rất mừng là mình đã không có thứ này khi ở độ tuổi đó.”

Sharp Stick xoay quanh Sarah Jo (Kristine Froseth), một cô gái trinh 26 tuổi sống với mẹ Marilyn (Jennifer Jason Leigh) và chị gái Treina (Taylour Paige). Dunham đóng vai Heather, một cô gái 30 tuổi đang mang thai và vật lộn kiểm soát cuộc sống khi đối mặt với những vụ lừa đảo hàng loạt của chồng mình, Josh. Sau khi Josh (Jon Bernthal) ngoại tình với Sarah Jo, người chăm sóc cậu con trai có nhu cầu đặc biệt của họ, Sarah Jo bắt đầu hành trình khám phá bản thân bằng cách quan hệ tình dục với những người đàn ông cô gặp trên mạng.

“Tôi yêu thích rất nhiều và tôi không hiểu gì về nó,” Dunham nói về việc khám phá văn hóa trực tuyến lần nữa. (Dunham, không nắm quyền các tài khoản mạng xã hội công khai của cô, đã tạo một tài khoản TikTok bí mật trong đại dịch — lần đầu tiên cô chủ động sử dụng mạng xã hội.) 

Zoey Deutch trong Not Okay

“Tôi nghĩ điều quan trọng nhất đối với tôi là nói về mạng xã hội từ một quan điểm không giống như một bà già nói, ‘Mạng hủy hoại mọi thứ!’ cho dù đó là TikTok hay là cách mà mọi người tương tác với nội dung khiêu dâm và tình dục trên mạng. Tôi muốn làm điều đó từ quan điểm không phải là một trò nhại mang tính phán xét mà thay vào đó chỉ là gặp gỡ quan điểm của những người này và hiểu điều gì là quan trọng với họ trong việc sử dụng những công cụ đó và việc họ tự thể hiện mình.”

Trong ba phim, Not Okay châm biếm văn hóa trực tuyến đương đại thẳng thừng nhất. Zoey Deutch đóng vai Danni Sanders, một biên tập viên ảnh cho tạp chí mạng nhưng khao khát được trở thành nhà văn. Vừa để tăng lượng người theo dõi trên mạng và vừa để gây ấn tượng với đồng nghiệp (Dylan O’Brien), cô giả mạo có một chuyến đi đến Paris — nơi xảy ra một vụ đánh bom thực làm rung chuyển thành phố và khiến Danni được ca ngợi như một người sống sót dũng cảm. Cô làm quen với Rowan (Mia Isaac), sống sót sau một vụ xả súng ở trường học và trở thành người ủng hộ ngăn chặn bạo lực súng ống. Nhưng những lời nói dối của Danni nhanh chóng bại lộ.

Các bộ phim đều tập trung vào sự khác biệt giữa hình ảnh trưng bày trên mạng và bản thân ngoài đời thực. Khoảng cách giữa hai bản thể có thể khó lường

Not Okay bắt đầu bằng một cảnh báo nội dung tinh ranh nói bộ phim có “một nhân vật nữ chính không thể ưa nổi” và rải rác xuyên suốt phim là những nhân vật có thật trên mạng như Caroline Calloway, Reece Feldman, Rocco Botte và Bestdressed. Shephard cũng xuất hiện thoáng qua trong vai thành viên một nhóm hỗ trợ trực tuyến cho nạn nhân bị miệt thị. (Có cả pha trò về Lena Dunham nữa.)

“Một điều khiến tôi phần khởi khi làm việc cùng những người trong vai khách mời là họ hiểu ngay rằng bộ phim đang châm biếm một nền văn hóa chứ không phải chỉ trích cụ thể họ,” Shephard nói. “Mặc dù rõ ràng phim rất chỉ trích văn hóa mạng, nó không có ý định như ‘Đó là lỗi của những người có ảnh hưởng (influencer)’ hay ‘Hãy ném điện thoại của bạn xuống biển’, bởi vì internet là một phần thực tế của chúng ta hiện nay. Và tôi thực sự cố gắng vẽ ra tất cả các mặt của việc nó có thể được sử dụng cho những hành vi tốt nhất và tồi tệ nhất của tất cả chúng ta.”

Cả Shephard và Deutch đều 27 tuổi, ở ngưỡng giữa thế hệ Y và Z, và Deutch ghi nhận mối quan hệ sâu sắc của cô với văn hóa trực tuyến và tác động của nó lên tính cách của chính mình.

Cảnh trong phim Bodies Bodies Bodies: “Khi mất điện và Wi-Fi, họ thay đổi. Con thú bên trong lộ diện. Cứ như Wi-Fi là ôxy của chúng tôi. Wi-Fi biến mất, quỷ dữ xuất hiện”

“Tôi không nhớ cuộc sống của mình trước khi tôi tồn tại trên mạng, là một câu mà thoạt nghe thật rùng rợn. Nhưng đó là sự thật,” Deutch nói.

“Điện thoại vẫn ở đây. Chúng sẽ không biến mất”

Tất cả các bộ phim đều tập trung vào sự khác biệt giữa hình ảnh trưng bày trên mạng và bản thân ngoài đời thực. Khoảng cách giữa hai bản thể có thể khó lường.

“Khi đi quảng bá cho Bodies chúng tôi cứ được hỏi là chúng tôi có bớt thời gian xem điện thoại sau khi làm bộ phim này không,” Amandla Stenberg, ngôi sao của Bodies Bodies Bodies, đã là diễn viên gạo cội trong ngành giải trí ở tuổi 23, nói. “Và thực sự điều đó không phải nội dung bộ phim, bởi vì điện thoại vẫn ở đây. Chúng sẽ không biến mất.”

Sharp Stick là phim điện ảnh đầu tiên Lena Dunham làm đạo diễn sau hơn 10 năm, có nghĩa là giờ cô có khoảng cách giữa bản thân và một số nhân vật mà cô miêu tả trên màn ảnh

“Chúng ta phải tìm ra cách tương tác với mạng xã hội một cách có trách nhiệm, cách tương tác với nó mà gìn giữ được tính nhân văn. Vấn đề về các thuật toán này là chúng có thể dễ dàng trở thành buồng dội âm cho những phần tồi tệ nhất của chúng ta. Và chúng ta, với tư cách là một tập thể, cần trở thành phản đề của điều đó, của... trí tuệ nhân tạo (A.I). đang định hình thế giới chúng ta bây giờ, nhặt nhạnh những thành kiến và bất an của chúng ta xào nấu lại rồi nhét trở vào đầu chúng ta.”

Sharp Stick sử dụng chiến thuật gambit khác để minh họa sự tương phản giữa “thực” và “có chủ ý”. Khi phim mở đầu, những hình ảnh quyến rũ của nữ diễn viên Taylour Paige tràn ngập màn hình, đang nhảy múa mê hoặc trên nền một bản nhạc rap đầy khêu gợi vui vẻ. Sau đó, khung hình cắt giảm đột ngột về tỷ lệ dọc như đang quay phim trên điện thoại, còn Paige di chuyển một cách vụng về, cố gắng mô phỏng một điệu nhảy TikTok, và ảo ảnh bị tan vỡ.

Amandla Stenberg, trái, và Maria Bakalova trong Bodies Bodies Bodies

“Điều thú vị đối với tôi là sự khác biệt giữa ảo ảnh điện ảnh quyến rũ và dạng thực tế từ iPhone,” Dunham nói. “Nhưng cuộc sống cũng tươi đẹp hơn bất cứ thứ gì chúng ta có thể thấy trên iPhone. Mở đầu phim là Taylour lúc nhảy trông như thế nào trong mắt tôi. Nếu tôi ở trong phòng với Taylour và cô ấy đang nhảy, cảm giác rất ma thuật.”

“Ý tưởng trở thành người có ảnh hưởng thậm chí không tồn tại như là cơ hội nghề nghiệp với những người ở độ tuổi của tôi, khi tôi ở độ tuổi đó.” Dunham nói tiếp. “Việc bạn có thể tạo dựng sự nghiệp từ việc cứ là chính bản thân mình, nhưng cũng không thực sự là chính bạn, đã hấp dẫn tôi, bởi vì rõ ràng tôi đang làm một phiên bản của điều đó. Có điều hồi xưa tôi không biết chuyện này.”

“Nó chỉ toát ra tính không chân thực”

Tất nhiên không có gì lạ khi một thế hệ hoài nghi, thậm chí là thù địch, những người tới sau họ. Viễn cảnh chấm dứt tình trạng đảm bảo việc làm, quyền lực chính trị và ảnh hưởng văn hóa đủ khiến bất cứ ai cũng phải lo lắng. Nhưng nỗi sợ hãi của những người Thế hệ Bùng nổ trẻ sơ sinh, Thế hệ X và Thế hệ Y dồn lại đổ lên Thế hệ Z có gì đó mang lại cảm giác đặc biệt nặng nề.

Taylour Paige trong Sharp Stick

“Những thế hệ lớn tuổi hơn... có thể sợ rằng chúng tôi thậm chí không hiểu văn hóa là gì. Chúng tôi muốn tìm hiểu, nhưng chúng tôi không thực sự cảm nhận được. Và họ sống có văn hóa. Họ nghĩ khác về giới tính nam-nữ, họ có cách nhìn hoàn toàn mới về thế giới. Họ rất ý thức về biến đổi khí hậu và tất cả những điều nhạy cảm đó,” Reijn nói. “Chúng tôi muốn tỏ ra phê phán bản thân và đầy hài hước, mặc dù những chuyện đó cũng rất quan trọng. Và bản thân bộ phim cũng mang tính bao hàm. Tất nhiên, đồng thời, chúng tôi cũng đang chế giễu điều đó vì trông như họ rất cống hiến và quan tâm đến người khác, nhưng cuối cùng, [những mối quan tâm đó] cũng được sử dụng theo cách yêu bản thân mình thôi.”

“Dù nhóm lao động trẻ nhất đang làm gì thì cũng có yếu tố đe dọa kèm theo, như thể sẽ quét sạch mọi thứ đã có trước đó. Và tôi nghĩ chúng tôi đã học được rằng Hollywood không thể bị xóa sổ bởi bất cứ thứ gì,” Dunham nói. “Tôi có xu hướng chỉ yêu sự dũng cảm và sự ngây thơ đi kèm với tuổi trẻ. Rất nhiều điều tôi đã làm khi còn trẻ, tôi sẽ không thể làm nếu tôi nhận thức được cách người lớn tuổi nhìn tôi hoặc chúng tôi.”

Amandla Stenberg, trái, và đạo diễn Halina Reijn của Bodies Bodies Bodies

Deutch hiểu lý do để về phần mình Thế hệ Z hoài nghi các thế hệ trước đang cố gắng nói ngôn ngữ của họ, hiểu những liên hệ của họ và dung nạp thái độ của họ để tiếp cận họ qua phương tiện truyền thông và tiếp thị.

“Nó chỉ toát ra tính không chân thực khi mọi người cố gắng gây ấn tượng hoặc tỏ ra hiểu Thế hệ Z trong khi thực ra không phải vậy,” cô nói.

“Tôi thực sự hy vọng với tất cả tấm lòng rằng những người trẻ tuổi không cảm thấy chúng tôi đang chế giễu họ,” Reijn nói. “[Phim ảnh] nói về bản chất con người. Cuối cùng, không chỉ là Thế hệ Z.”

Mặc dù tất cả các nhà làm phim đều cẩn thận nói rằng khán giả xem phim của họ không giới hạn ở một thế hệ, họ cũng biết ai có khả năng là nhà phê bình gay gắt nhất và công khai nhất. Được trang bị điện thoại thông minh và mạng xã hội, Thế hệ Z sẽ thể hiện sự bất mãn của họ nhanh chóng và rõ ràng nếu cảm thấy việc thể hiện họ trên màn ảnh không chính xác.

Nhà làm phim Quinn Shephard và nữ diễn viên Zoey Deutch trên trường quay Not Okay

“Nếu có gì tôi biết về Thế hệ Z thì đó là họ có thể đánh hơi được bất kỳ sự giả dối hoặc lỗi mốt dù nhỏ tí ti từ cách xa hàng triệu dặm,” Shephard nói. “Thành thật mà nói, tôi nghĩ tôi sử dụng từ ‘lỗi mốt’ cũng là lỗi mốt. Ai đó sẽ đọc bài báo này và nói, ‘Từ ấy chỉ hợp thời năm ngoái thôi.’”