Những ngôi sao như Nicole Kidman và John Travolta xuất hiện khi chủ tịch của công ty, Vương Kiện Lâm, táo bạo tuyên bố phim trường mới ở thành phố ven biển phía đông Thanh Đảo sẽ giúp Trung Quốc trở thành “cường quốc văn hóa toàn cầu”.

Nicole Kidman tại buổi lễ công bố xây dựng phim trường trị giá 8,2 tỉ đôla của tập đoàn Wanda ở Thanh Đảo, Sơn Đông, Trung Quốc năm 2013

Năm năm sau, Siêu đô thị điện ảnh Thanh Đảo được khai trương nhưng sự tán tỉnh lẫn nhau giữa Trung Quốc và Hollywood trông kém tươi đi.

Đi thảm đỏ tại buổi ra mắt phim trường Thanh Đảo là diễn viên hài Trung Quốc Hoàng Bột – một tên tuổi lớn ở đất nước này – trong khi các diễn viên hạng A của Hollywood vắng bóng.

Tham vọng của Vương Kiện Lâm cũng có vẻ khiêm tốn hơn. Năm ngoái Wanda đã bán cổ phần của họ ở phim trường này cho một đối thủ Trung Quốc, chỉ giữ lại vai trò quản lý trong liên doanh, mà vận may của họ ngày càng không rõ ràng khi ngành công nghiệp điện ảnh Mỹ ê ẩm ở Trung Quốc.

Một số dự án phim Mỹ-Trung rã đám do xung đột văn hóa, thỏa thuận tài chính sụp đổ, và Hollywood để mất thị phần ở Trung Quốc về tay các xuất phẩm điện ảnh địa phương ngày càng được ưa chuộng và tràn đầy tinh thần yêu nước.

Khách tham quan phim trường 10.000 mét vuông tại Siêu đô thị điện ảnh Thanh Đảo vào ngày 28/4/2018. Sau hơn bốn năm xây dựng Siêu đô thị điện ảnh Thanh Đảo đã hoàn thành

Chiến tranh thương mại giữa Bắc Kinh và Washington cũng đang lù lù hiện ra. Các cuộc đàm phán về cải thiện thâm nhập thị trường cho các nhà sản xuất Mỹ thông qua hệ thống hạn ngạch nghiêm ngặt của Trung Quốc và một tỷ lệ ăn chia lớn hơn đã bị đình trệ, theo nguồn tin trong ngành. Các báo cáo hồi đầu năm nay đã giả định rằng Trung Quốc sẵn sàng mở cửa thị trường.

“Mọi người đang chờ xem, nhưng tôi không nghĩ rằng hạn ngạch phim nhập khẩu sẽ được dỡ bỏ,” Zhang Haoyue, điều hành kinh doanh của một hãng phim Hollywood từng làm quản lý nhập khẩu cho China Film Group, khổng lồ điện ảnh doanh nghiệp nhà nước.

Thỏa thuận đổ bể hàng loạt

Một loạt các thỏa thuận dự án đình đám và thỏa thuận tài chính cũng gặp trở ngại bất ngờ.

Năm ngoái, chủ tịch Wanda Vương Kiện Lâm đã chứng kiến số tiền bỏ thầu 1 tỉ đôla vào công ty Mỹ Dick Clark Productions Inc thất bại sau khi chủ sở hữu, Eldridge Industries, nói rằng công ty Trung Quốc đã không tuân thủ nghĩa vụ hợp đồng.

Vương Kiện Lâm, chủ tịch tập đoàn Wanda, công ty sở hữu chuỗi rạp chiếu phim AMC Entertainment Holdings Inc và Legendary Entertainment

Vương Kiện Lâm kiểm soát chuỗi rạp chiếu phim AMC Entertainment Holdings Inc và Legendary Entertainment, một hãng phim của Mỹ.

Tháng 11/2017, Huahua Media của Trung Quốc và Tập đoàn điện ảnh Thượng Hải do nhà nước hậu thuẫn đã hủy bỏ thỏa thuận trị giá 1 tỉ đôla đồng tài trợ cho một bộ phim từ Paramount Pictures. Tháng 2/2018, NBCUniversal bán Oriental DreamWorks, liên doanh được bơm thổi giữa China Media Capital và DreamWorks Animation của Universal.

Nguồn tin trong ngành cho biết Huahua đã gặp phải vấn đề thanh khoản giữa lúc Trung Quốc thẳng tay xử lý các giao dịch “vô lý” ở nước ngoài và các đối tác trong nước cũng rút khỏi thỏa thuận.

“Một thời người người đều đến Trung Quốc,” nghĩ rằng các nhà đầu tư Trung Quốc rất muốn “gặp những người nổi tiếng, được tiếp xúc với Hollywood,” Ben Waisbren, một nhà sản xuất phim của Mỹ và chủ tịch của LSC Film Corp, nói.

Tháng 11/2017, Huahua Media của Trung Quốc và Tập đoàn điện ảnh Thượng Hải do nhà nước hậu thuẫn đã hủy bỏ thỏa thuận trị giá 1 tỉ đôla đồng tài trợ cho một bộ phim từ Paramount Pictures

Waisbren cho biết Hollywood tính chuyện đùa gánh nặng cho các nhà đầu tư Trung Quốc để giảm bớt rủi ro tài chính, nhưng nhiều người đã nhận ra rằng trong phim ảnh việc thu hồi vốn không hề dễ.

“Có người ở Trung Quốc nói, ‘những thỏa thuận này không hợp lý... và chúng tôi không muốn trông ngu ngốc vì chúng tôi không muốn Hollywood xem chúng tôi là tiền ngu,” Waisbren nói.

Wanda đã bán phim trường Thanh Đảo cho một nhà phát triển bất động sản đối thủ, Sunac China Holdings Ltd, trong cơn thanh lý tài sản để gây vốn. Wanda giữ lại quyền quản lý khu phức hợp này.

Tinseltown

Trung Quốc cũng đang thắt chặt kiểm soát thị trường điện ảnh của mình. Cải tổ quy định vào tháng trước đã chuyển giao việc kiểm duyệt và phê duyệt cho ban tuyên giáo của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Ảnh chụp từ trên không vào ngày 28/4/2018 cho thấy toàn cảnh Siêu đô thị điện ảnh Thanh Đảo. Tập đoàn Wanda vẫn giữ quyền quản lý khu phức hợp này

Hệ thống hạn ngạch của Trung Quốc cho phép 34 phim nhập khẩu, trong khi các nhà sản xuất ở nước ngoài nhận tỷ lệ ăn chia doanh thu phòng vé là 25% – ít hơn so với các thị trường quốc tế khác. Kể từ năm 2016, thêm một số phim được cho phép nhập khẩu thông qua kênh “trao đổi văn hóa”.

Những người trong ngành công nghiệp điện ảnh Mỹ nói rằng các nhà quản lý Trung Quốc đang ngày càng bảo hộ phim trong nước và dành những ngày phát hành tốt nhất trong các dịp lễ cho phim địa phương.

Có khi các nhà sản xuất và phân phối nước ngoài còn nhận được chấp thuận ngay trước ngày phát hành, làm hạn chế thời gian cho việc quảng bá.

“Tôi không nghĩ Đảng và chính phủ Trung Quốc quan tâm đến việc có thêm nội dung giải trí của Mỹ ở Trung Quốc,” Robert Cain, chủ tịch Pacific Bridge Pictures, đơn vị cung cấp các dịch vụ tài chính và chiến lược cho ngành công nghiệp điện ảnh, nói.

Áp phích phim Amazing China tại một rạp chiếu ở Thượng Hải ngày 9/3/2018. Những suất chiếu đại trà cho cán bộ công nhân viên công ty và cơ quan nhà nước đã đưa bộ phim tài liệu về thành tựu của Trung Quốc này vào hàng ngũ phim thành công phòng vé

“Tôi cho rằng ngay lúc này Hoa Kỳ không có được bao nhiêu đòn bẩy thương lượng.”

Phòng vé

Phim bom tấn của Hollywood từng thống trị ở Trung Quốc, nhưng đang dần hụt hơi. Các phim Mỹ chiếm khoảng một phần tư doanh thu phòng vé ở Trung Quốc năm 2018 tính đến nay, giảm từ mức hơn 45% năm 2016, theo dữ liệu từ công ty theo dõi phòng vé EntGroup.

Sự thay đổi này có thể ảnh hưởng đến phim trường Thanh Đảo của Wanda, vốn hy vọng sẽ được hưởng lợi do nhu cầu tăng cao từ các nhà sản xuất nước ngoài muốn tìm cách bổ sung các yếu tố Trung Quốc vào phim của họ để giúp tăng doanh thu phòng vé ở Trung Quốc.

Năm ngoái, phim về một người hùng Trung Quốc hạ lính đánh thuê phương Tây ở châu Phi đã phá kỷ lục phòng vé Trung Quốc, trong khi các xuất phẩm của Hollywood như Star Wars: The Last Jedi không bén nổi khi phát hành tại Trung Quốc hồi đầu năm nay.

Một khán giả in vé xem phim Avengers: Infinity War từ máy lấy vé tự động trong một rạp chiếu ở Thượng Hải ngày 12/5/2018

Những phim Hollywood tập trung vào nhân vật hành động hay siêu anh hùng không còn cung cấp công thức ma thuật ở Trung Quốc, Kevin Niu, một nhà sản xuất có trụ sở ở Mỹ, đã làm bộ phim kinh dị Abattoir, cho biết.

“Khán giả Trung Quốc xem ra thích nội dung có giá trị gia đình và cộng đồng mạnh mẽ, hoặc nội dung miêu tả chính họ hoặc phong cách sống mơ ước của họ,” ông nói.

Với sự trợ giúp về bí quyết và ngân sách lớn hơn của Hollywood, phim nội địa, từng bị chế giễu vì những hiệu ứng đặc biệt và cốt truyện yếu, đang lấy được đà khi tìm ra cách thể hiện các đề tài trong nước và hoàn thiện chất lượng xuất phẩm.

“Làm tại Trung Quốc có thể không hẳn được kính trọng, nhưng đang trở nên tốt hơn mỗi tháng,” Chris Bremble, giám đốc điều hành Base FX, một công ty hoạt hình và hiệu ứng hình ảnh đóng ở Trung Quốc, nói.

Cảnh trong phim Us and Them, bộ phim Trung Quốc có doanh thu phòng vé đứng thứ 4 từ đầu năm 2018 đến nay. Những phim nội địa thành công ngày càng cho thấy rõ khán giả Trung Quốc thích những nội dung miêu tả chính họ hoặc phong cách sống mơ ước của họ

Bremble cho biết bây giờ người Trung Quốc sẵn sàng chi xả láng cho phim trong nước vì càng ngày chúng càng giống các bộ phim quốc tế lớn.

“Điện ảnh Trung Quốc sẽ sớm trông giống như điện ảnh Hollywood, nghĩa là chịu sự chi phối của cảnh tượng hoành tráng, và chạy theo mục đích thương mại,” ông nói.