Trong khi thực hiện Kiba: The Fangs of Fiction, đạo diễn Daihachi Yoshida (đứng, phải) có tầm nhìn rõ ràng về sức hấp dẫn nghiệt ngã của nhân vật chính, do Yo Oizumi (giữa) đóng

“Tôi sống ở ngoại ô, và khi tôi tới tiệm sách gần nhà, dòng người chờ tính tiền dài hơn bao giờ hết,” ông nhớ lại. “Mọi người ở nhà, và họ phát ngán xem tivi, nên họ tới đó… Tôi thấy đôi chút động viên: trong thời điểm như thế này, người ta vẫn trở lại với sách.”

Thói quen đọc của cộng đồng là chủ đề đặc biệt hấp dẫn nhà làm phim 57 tuổi, người mới có bộ phim đi sâu vào vùng tối của ngành xuất bản Nhật Bản.

Trong Kiba: The Fangs of Fiction, một nhà xuất bản có tiếng bị rơi vào khủng hoảng sau cái chết đột ngột của CEO. Khi chủ mới đề xuất cắt giảm rộng, một biên tập viên có sức hút nhưng vô nguyên tắc, Akira Hayami (Yo Oizumi), đã vượt qua ranh giới nghề nghiệp và đạo đức trong nỗ lực cứu tạp chí văn hóa của mình không bị đóng cửa.

Biên tập viên có sức hút nhưng vô nguyên tắc, Akira Hayami (Yo Oizumi)

Anh chiêu mộ một nhân sự lý tưởng từ tạp chí văn học nổi tiếng của công ty, Megumi Takano (Mayu Matsuoka), và sau đó bắt đầu săn đón cộng tác viên được đánh giá cao nhất của nhà xuất bản.

Ban đầu được dự tính phát hành vào tháng 6 năm ngoái, bộ phim đã bị hoãn lại do đại dịch COVID-19, và ngành công nghiệp xuất bản mà nó thể hiện trở nên khó khăn kể từ đó. Hơn 100 tạp chí Nhật Bản đóng cửa kể từ khi bắt đầu đại dịch, bao gồm các ấn phẩm đáng kính như Asahi Camera và Mrs.

“Tôi mong đợi điều này,” Yoshida nói, “nhưng tôi cảm thấy tình hình trở nên tồi tệ hơn. Thực tế giờ đây thậm chí càng gần với những gì được miêu tả trong phim.”

Anh chiêu mộ một nhân sự lý tưởng từ tạp chí văn học nổi tiếng của công ty, Megumi Takano (Mayu Matsuoka)

Tuy nhiên, như kinh nghiệm của đạo diễn này tại cửa hàng sách gần nhà, đại dịch không hoàn toàn là tin xấu đối với các nhà xuất bản. Doanh số in ấn giảm khiêm tốn 1% trong năm 2020 — một mức giảm tạm thời so với mức sụt giảm nghiêm trọng trong những năm gần đây — trong khi doanh số kỹ thuật số tăng 28%. Trong cả hai trường hợp, chủ yếu là nhờ manga và đặc biệt là bộ truyện Demon Slayer, nhưng nó cho thấy ngành công nghiệp này không lụi tàn.

Ít nhất là chưa.

“Càng xem xét kỹ, tôi càng nhận ra tình hình khó khăn như thế nào đối với những loại cửa hiệu sách mà tôi từng thích trong quá khứ,” Yoshida nói.

sau đó bắt đầu săn đón cộng tác viên được đánh giá cao nhất của nhà xuất bản

Những điều này được thể hiện trong phim qua một cửa hàng trong khu phố ấm cúng thuộc sở hữu của cha Megumi (do đạo diễn Shinya Tsukamoto thủ vai), rõ ràng là hoạt động vì thiện ý hơn là lợi nhuận. Yoshida nói rằng các cửa hàng như thế này ngày càng khó tìm thấy ở các thành phố lớn hơn, không đáp ứng tốt được nhu cầu đa dạng của người đọc.

“Nếu xu hướng này tiếp tục tăng tốc, rồi đến lúc chúng ta có thể chỉ có thể đọc những loại sách được bán trong các cửa hàng tiện lợi,” ông nói. “Đó là những cuốn sách mà mọi người đều muốn đọc, phải không?”

“Cũng cùng một vấn đề mà ‘rạp chiếu phim mini’ đang gặp phải,” ông tiếp tục, nhắc đến các rạp chiếu phim độc lập đang gặp khó khăn của Nhật Bản. “Nếu họ chỉ tuân theo logic của kinh tế và tính hiệu quả, thì chúng ta sẽ không còn có được những thứ chúng ta muốn xem và muốn đọc.”

Các hiệu sách hoạt động vì thiện ý hơn là lợi nhuận ngày càng khó tìm thấy ở các thành phố lớn, được thể hiện trong phim qua một cửa hàng trong khu phố ấm cúng thuộc sở hữu của cha Megumi (do đạo diễn Shinya Tsukamoto, trái, thủ vai)

Bản thân Kiba: The Fangs of Fiction đại diện cho một xu hướng khác gần đây: dựa trên một cuốn tiểu thuyết ăn khách. Bước vào một cửa hàng sách điển hình ở Nhật Bản bạn sẽ thấy các kệ trưng bày chứa đầy những tựa sách gần đây đã được chuyển thể thành phim điện ảnh hoặc phim truyền hình. Các nhà xuất bản thường trực tiếp tham gia vào quá trình này; Kadokawa, người đã phát hành cuốn tiểu thuyết cùng tên của Takeshi Shiota, là một trong những nhà sản xuất Kiba: The Fangs of Fiction.

Những dự án như vậy có thể không có chỗ cho sự thay đổi và điều đó đặc biệt đúng trong trường hợp này. Shiota đã viết cuốn tiểu thuyết của mình với tâm niệm Oizumi là nhân vật chính, và nam diễn viên thậm chí còn xuất hiện trên bìa của cuốn sách gốc.

Lựa chọn vai chính có thể là việc đã đâu vào đấy rồi, nhưng không ngăn được Yoshida có quyền tự do. Khi được hỏi bộ phim của ông khác với cuốn tiểu thuyết ra sao, ông không thể nhịn được cười: “Nó hoàn toàn khác.”

Đạo diễn Daihachi Yoshida và nhà văn Takeshi Shiota, người đã viết cuốn tiểu thuyết cùng tên với tâm niệm Oizumi là nhân vật chính

Tất cả các phim của vị đạo diễn này đều là phim chuyển thể, cả từ tiểu thuyết lẫn manga. Ông thậm chí còn thử sức với một trong những cuốn sách của Mishima, bộ phim khoa học viễn tưởng khác lạ năm 2017 A Beautiful Star. Nhưng không như một số người cùng thời, Yoshida coi tư liệu nguồn là điểm khởi đầu chứ không phải là bản thiết kế chi tiết.

“Bất cứ khi nào làm phim, tôi đều có giả định rằng mình sẽ có toàn quyền tự do,” ông nói.

Với mong muốn đảm bảo Kiba: The Fangs of Fiction luôn đi trước các xu hướng trong ngành, ông đã tiến hành các cuộc phỏng vấn và nghiên cứu sâu rộng, đồng thời thay đổi câu chuyện cho phù hợp. Mặc dù có cùng nhân vật, nhưng bộ phim mang đến nhiều bất ngờ cho những khán giả nào đã đọc cuốn sách.

Yoshida nói rằng quyết định tập trung vào khía cạnh nào trong màn hóa thân của mỗi diễn viên, và kết hợp với nhau ra sao, là trách nhiệm của ông 100%

“Tôi đã nhận ra ngay từ đầu rằng những kiểu thủ thuật có thể sử dụng trong tiểu thuyết sẽ không có tác dụng trong một bộ phim, vì vậy tôi phải nghĩ ra điều gì đó mới mẻ,” Yoshida chia sẻ.

Ngay cả ngôi sao của bộ phim cũng không nằm ngoài giới hạn. Trong khi chỉ riêng sức hút của mình thôi thì Oizumi cũng đã luôn được phép tự do vượt giới hạn trong từng phim, Yoshida lại giữ nam diễn viên trong khuôn khổ.

“Không phải tôi không thích những gì Oizumi làm,” đạo diễn giải thích, “nhưng tôi đã có ý tưởng trong đầu Akira trông thế nào — chẳng hạn như nhịp độ ông nói. Tất nhiên, nếu tôi thấy những gì Oizumi nghĩ ra là tốt hơn, tôi có thể quyết định làm theo, nhưng tôi có một số tiêu chí nhất định của riêng mình.”

Koichi Sato và Oizumi trong một cảnh phim

Oizumi và Matsuoka chỉ là hai trong số những tên tuổi lớn trong dàn diễn viên chính của phim, bao gồm Koichi Sato, Lily Franky, Takumi Saitoh và Satomi Kobayashi. Những diễn viên này có thể dễ dàng tự mình cân cả một bộ phim, nhưng Yoshida có lẽ không có nghĩa vụ theo hợp đồng phải cho họ bất kỳ thời lượng chiếu nào nhiều hơn yêu cầu của câu chuyện.

“Quyết định tập trung vào khía cạnh nào trong màn hóa thân của mỗi diễn viên, và kết hợp với nhau ra sao, là trách nhiệm của tôi 100% — nhưng tôi nghĩ mình giỏi điều đó,” ông nói. “Khía cạnh đó không quá khó: tập hợp tất cả những người đó lại với nhau mới khó.”

Bộ phim cũng hoàn thành việc khó khăn là đưa ra khắc họa chi tiết về một ngành công nghiệp phức tạp, đồng thời mang tính giải trí. Yoshida so sánh nó với bộ phim hài năm 1987 của Juzo Itami A Taxing Woman, nói đến thế giới thậm chí còn khó hiểu hơn của các thanh tra thuế vụ.

Hai diễn viên chính với ấn bản cuốn tiểu thuyết gốc có ảnh nam diễn viên trên bìa

“Bạn phải làm cho phim có nhiều cấp độ khác nhau để mọi người có thể thưởng thức,” ông nói. Chẳng hạn, người xem không cần phải hiểu đặc thù của hệ thống phát hành thì mới thưởng thức được bộ phim, nhưng Yoshida cũng thẳng thắn về chuyện này.

“Tôi nghĩ tìm kiếm sự cân bằng là điều tôi làm tốt nhất,” ông nói. “Tôi là người giữ thăng bằng. Bất kể tình huống, kịch bản hay chủ đề là gì, tôi cho là mình có sở trường tìm ra điểm ngọt.”

Đó là điển hình của sự tỉ mỉ mà ông tiếp cận từng bộ phim. Trong ghi chú sản xuất cho Kiba: The Fangs of Fiction, nhà sản xuất Hirotaka Aragaki miêu tả cách đạo diễn của Yoshida là “chính xác đến từng milimet.”

Nhà sản xuất Kiba: The Fangs of Fiction miêu tả cách đạo diễn của Daihachi Yoshida là ‘chính xác đến từng milimet’

“Tôi không hiểu tại sao mọi người luôn bảo tôi là ‘tỉ mỉ’ — với tôi, như thế là bình thường mà,” đạo diễn nói đùa. “Không phải tôi tỉ mỉ, mà là những người khác đều thô mộc.”