Hiển nhiên chẳng phải tin tốt lành cho Marvel Studios, nhưng không phải là các nhà sản xuất của họ đột nhiên quên cách làm phim giải trí: có thể khán giả sẽ xuất hiện trở lại, đặc biệt khi một phim MCU có “Avengers” hoặc “X-Men” trong tiêu đề.

The Marvels mở màn với doanh thu phòng vé thấp nhất trong số 33 phim của Vũ trụ Điện ảnh Marvel, đánh dấu sự kết thúc của một kỷ nguyên thống trị vô đối

The Marvels đánh dấu sự kết thúc của một kỷ nguyên thống trị vô đối — và bởi vì Marvel đã tạo đà cho Hollywood suốt 15 năm qua, tình hình hiện tại của nó giúp soi sáng quỹ đạo tương lai của Hollywood.

Tuy một số người hâm mộ có thể nói lịch sử của Marvel Studios gắn liền với các phim Fantastic Four hoặc Blade, lịch sử của hãng phim không được miêu tả bằng các tia vũ trụ hay thợ săn ma cà rồng mà bằng các cuộc đình công của biên kịch.

Hiệp hội Biên kịch Hoa Kỳ (WGA) đã đình công vào năm 2007-2008 và một lần nữa vào năm 2023. Giữa hai lần xung đột lao động đó, Marvel Studios đã trở thành một trong những tay chơi thống trị ở Hollywood, chuyển hóa từ một hãng phim độc lập tồi tàn thuộc sở hữu của một công ty đồ chơi đang gặp khó khăn thành bộ phận của Disney chịu trách nhiệm cho chuỗi phim thành công nhất mọi thời đại, 32 phim có doanh thu 29,5 tỉ USD và còn nữa.

Marvel Studios đã trở thành một trong những tay chơi thống trị ở Hollywood, chuyển hóa từ một hãng phim độc lập tồi tàn thuộc sở hữu của một công ty đồ chơi đang gặp khó khăn thành bộ phận của Disney chịu trách nhiệm cho chuỗi phim thành công nhất mọi thời đại, 32 phim có doanh thu 29,5 tỉ USD và còn nữa

Mỗi lần đình công đó đều buộc Marvel phải trả lời những câu hỏi nghiêm túc về cách họ sẽ tạo ra trò giải trí về các siêu anh hùng trong bộ áo giáp và áo choàng bay.

Giải pháp cho hầu hết mọi vấn đề

Năm 2007, Marvel đang cố gắng hoàn thành bộ phim đầu tiên của mình, Iron Man, trước khi WGA cấm các thành viên đóng góp thêm bất kỳ tác phẩm nào. Bộ phim đã được quay, biên tập và đang hoàn thiện ở giai đoạn hậu kỳ — ngoại trừ trận chiến cuối cùng, giữa Tony Stark và đối thủ Obadiah Stane, là cuộc đọ sức nhàm chán giữa hai người đàn ông trong bộ đồ kim loại, thiếu tính cách và sự hóm hỉnh như phần còn lại của bộ phim.

Ngay trước khi WGA yêu cầu các thành viên “bỏ bút xuống”, hai biên kịch Art Marcum và Matt Holloway đã dựng lên một cảnh mới, trong đó Stark nhận ra bộ đồ của Stane sẽ đóng băng ở độ cao, giúp anh giành chiến thắng bằng trí tuệ thay vì cơ bắp. Bởi vì đã quá muộn không thể quay lại những cảnh quan trọng, và vì nam diễn viên Jeff Bridges cũng không rảnh để quay, nên họ đã viết cảnh đó sao cho tận dụng càng nhiều cảnh quay có sẵn càng tốt, mạnh tay bổ sung bằng CGI.

Đạo diễn Jon Favreau (phải) và nam diễn viên Robert Downey Jr trong vai Tony Stark trên trường quay Iron Man 2007

Khi đạo diễn Jon Favreau và nhà sản xuất Kevin Feige thực hiện giải pháp phút chót đó, họ đã vô tình thiết lập ba nguyên tắc cốt lõi của Marvel Studios. Thứ nhất: những ý tưởng đã được lên kế hoạch từ lâu có thể bị loại bỏ một cách tàn nhẫn bất cứ lúc nào nếu có lựa chọn tốt hơn xuất hiện. Hai: hiệu ứng đặc biệt phát huy tác dụng tốt nhất khi chúng phản ánh tính cách của nhân vật, chứ không chỉ là những màn trình diễn ánh sáng đắt đỏ. Ba: đối phó với thời hạn thì CGI là giải pháp tốt nhất cho hầu hết mọi vấn đề.

Được đưa vào áp dụng, những nguyên tắc đó dẫn đến khối lượng công việc đè nặng lên các nghệ sĩ kỹ thuật số của hãng (nhiều người là thầu phụ thông qua các nhà VFX) và giúp giải thích bản chất không thỏa mãn ở một số phim và chương trình truyền hình gần đây của Marvel.

Cách kể chuyện mơ hồ ngày càng leo thang

Qua nhiều năm, việc có quyền tự do thay đổi bất cứ điều gì vào phút cuối đã chuyển thành cách kể chuyện đem lại cảm giác lỏng lẻo vì biên kịch cần để ngỏ các lựa chọn của mình phòng khi hãng phim đột ngột yêu cầu sửa đổi phần kết (có lẽ vì mệnh lệnh phải thiết lập một dự án hoàn toàn khác).

Jac Schaeffer, biên kịch chính của WandaVision, nói với Fortune rằng trong phim bộ Disney Plus năm 2021 đó, “Phần cuối chỉ là câu hỏi đang diễn ra đấy. Vốn là chuyện khá điển hình cho các dự án của Marvel — cao trào của một bộ phim Marvel cứ lặp đi lặp lại cho đến phút cuối cùng.”

Đến năm 2023, sự mơ hồ trong cách kể chuyện đã khiến Marvel Studios thiệt hại nặng: phim bộ Secret Invasion gồm sáu phần có giá hơn 200 triệu USD, nhiều hơn cả Barbie hay Oppenheimer. Phần lớn số tiền đó được dùng để quay lại và vá lỗi CGI vào phút cuối nhưng không cứu bộ phim tránh được phản ứng tiêu cực của người xem.

Secret Invasion gồm sáu phần có giá hơn 200 triệu USD

Các cuộc đình công trong năm 2023, cùng với việc kết thúc cuộc chiến phát trực tuyến, đã mang lại cho Marvel Studios một khoảng dừng quý báu và cơ hội để giải quyết tình trạng thừa mứa chương trình truyền hình mà hãng đã phát triển cho Disney Plus. Người đứng đầu hãng phim Kevin Feige đưa ra một số quyết định đau đớn: đã quay được nửa chặng đường phim bộ truyền hình dài 18 tập Daredevil: Born Again, ông quyết định bộ phim không hiệu quả, sa thải các biên kịch chính, và quay lại bàn vẽ.

Sau nhiều năm tránh xa các quy tắc truyền hình như chạy thử nghiệm và người điều phối chương trình, Marvel mới hiểu ra là có lý do khiến ngành công nghiệp này sử dụng các quy tắc đó. Áp dụng các phương pháp truyền thống có thể giúp làm sắc nét cách kể chuyện của Marvel — và giúp hãng phim tuân thủ các điều khoản của thỏa thuận gần đây giữa WGA và Liên minh các nhà sản xuất điện ảnh và truyền hình. Vậy đi, vì mặt trận tiếp theo của xung đột lao động ở Hollywood đã mở ra, và tất cả đều liên quan đến lao động kỹ thuật số.

Phim bộ truyền hình dài 18 tập Daredevil: Born Again đã quay được nửa chặng đường thì Kevin Feige quyết định bộ phim không hiệu quả, sa thải các biên kịch chính, và quay lại bàn vẽ

Một trong những điểm mấu chốt trong cuộc đình công của Hiệp hội Diễn viên Màn ảnh vừa mới được giải quyết gần đây là diễn viên muốn có thể kiểm soát hình ảnh kỹ thuật số của chính họ, không để mình bị biến thành những con rối pixel. Và quan điểm chỉnh sửa phim vào phút chót của Marvel — lạm dụng CGI — đã thâm nhập khắp Hollywood khiến cuộc sống làm việc của nhiều chuyên gia kỹ thuật số trở thành lao động khổ sai.

Vào tháng 9 năm ngoái, các nghệ sĩ VFX nội bộ của Marvel đã bỏ phiếu thành lập công đoàn. Nếu việc thực hiện bản vá kỹ thuật số vào phút cuối trở nên đắt đỏ hơn cho các hãng phim như Marvel thì có thể khiến ngành công nghiệp này giảm bớt cái trò ứng biến cốt truyện.

Các nghệ sĩ VFX nội bộ của Marvel đã bỏ phiếu thành lập công đoàn

Hollywood có thể đánh dấu năm 2023 là một bước ngoặt — không phải vì Marvel Studios lần đầu tiên thất bại về doanh thu phòng vé mà vì đó là năm mà các hãng phim phải đàm phán các điều khoản cho tương lai kỹ thuật số của chúng ta.