Điện ảnh Trung Quốc Đại lục cũng vậy, bất chấp phòng vé năm 2023 đã phục hồi hơn 80% với doanh thu 7,5 tỉ USD. Trong khi các phim bom tấn hoạt động cực kỳ thành công, phim độc lập của Trung Quốc lại khó thu hút nguồn tài chính trong thời kỳ đại dịch. Và các kênh liên hoan phim và rạp chiếu thu hẹp.

Năm 2023, bộ phim chính kịch tòa án A Guilty Conscience kiếm được 14,7 triệu USD, kỷ lục mọi thời đại

Chỉ mới tháng trước, Hiệp hội Rạp chiếu Hồng Kông và Hiệp hội Công nghiệp Điện ảnh của thành phố miêu tả kết quả phòng vé năm 2023 là “cực kỳ thất vọng” trong một tuyên bố chung. Họ miêu tả lĩnh vực sản xuất phim và chiếu bóng của thành phố đang ở trong “tình trạng nghèo nàn”.

Tuy nhiên, đầu tháng này, người đứng đầu Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông kiêm nhà sản xuất nổi tiếng Nhĩ Đông Thăng đã ca ngợi số lượng phim được phát hành và đủ điều kiện xét giải tăng 50% (từ 33 năm 2022 lên 50 vào năm 2023). “50 phim này bao gồm nhiều thể loại và chủ đề đa dạng, nhiều phim do các đạo diễn mới nổi sản xuất và có sự tham gia của các diễn viên trẻ cũng như thần tượng mới [và đã] thu hút thành công lượng khán giả lớn hơn quay trở lại rạp chiếu phim,” Nhĩ Đông Thăng nói.

Cảnh phim In Broad Daylight với Khương Đại Vệ (trái) và Dư Hương Ngưng (phải), lần lượt nhận đề cử nam phụ và nữ chính Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông 2024

Giữa đại dịch, các nhà làm phim Hồng Kông dường như đã khám phá ra là xu hướng đặc địa phương mang lại thành công bất ngờ về doanh thu phòng vé vào năm 2022, bao gồm Minh nhật chiến ký với 10,5 triệu USD, Table for Six với 9,88 triệu USD, Mama’s Affair 5,26 triệu USD và The Sparring Partner 5,05 triệu USD cũng như Chilli Laugh Story, Detectives vs. Sleuths và Hong Kong Family.

Năm 2023, bộ phim chính kịch tòa án A Guilty Conscience kiếm được 14,7 triệu USD, kỷ lục mọi thời đại.

Những gì đã xảy ra vẫn đang được tranh luận. Đối với một số người, lời giải thích nằm ở việc nhiều nhà làm phim (và tài chính) giỏi nhất của thành phố sau một thập kỷ thử sức mình ở thị trường Trung Quốc Đại lục rộng lớn hơn buộc phải trở lại quê nhà. Nhiều người trở về sau khi các nhà làm phim và nhà sản xuất Đại lục phát triển tay nghề làm phim thương mại mà Hồng Kông vốn nổi tiếng, và vì thủ pháp và chủ đề phim của Trung Quốc Đại lục phát triển theo hướng riêng của họ.

Sức sống điện ảnh Hồng Kông thậm chí còn mang lại một số phim theo trường phái cũ, ví dụ câu chuyện tội phạm đầy phong cách như The Goldfinger (ảnh)

Các nhà bình luận khác chỉ ra tinh thần “Núi Sư Tử” tự lực và khả năng thích ứng của người dân Hồng Kông khi đối mặt với vô số khủng hoảng — mới nhất là những biến động chính trị năm 2019 và lệnh phong tỏa đặc biệt nghiêm ngặt chống lại virus corona — khiến khán giả yêu mến hơn những câu chuyện địa phương và danh tính người Hồng Kông của họ.

Sức sống điện ảnh Hồng Kông thậm chí còn mang lại một số phim theo trường phái cũ, ví dụ câu chuyện tội phạm đầy phong cách (The Goldfinger, Rob N Roll), bên cạnh những câu chuyện địa phương như A Light Never Goes Out, về bảng hiệu neon đường phố đang nhanh chóng biến mất.

Giờ đây, lĩnh vực truyền thông và giải trí ngày càng chịu sức ép kiểm duyệt, liệu sự phục hồi của điện ảnh Hồng Kông có thể tiếp tục hay không là cuộc tranh luận tiếp theo.

Rob N Roll

Ba năm qua đã chứng kiến luật kiểm duyệt phim mới đưa đến những cân nhắc về an ninh quốc gia, một chương trình trao giải nghệ thuật bị cắt tài trợ vì lý do an ninh và các nền tảng phát trực tuyến gỡ những phim điện ảnh và phim bộ gây rắc rối.

Năm ngoái siêu sao được yêu mến Châu Nhuận Phát và đạo diễn điển hình của Hồng Kông Đỗ Kỳ Phong đều đã sử dụng nền tảng liên hoan phim ở nước ngoài để cảnh báo về việc tăng cường kiểm duyệt.

Ngược lại với bối cảnh đó, và việc mất đi vị thế dẫn đầu khu vực vào tay Hàn Quốc, Trung Quốc Đại lục và Nhật Bản trong lĩnh vực điện ảnh (và Đài Loan trong lĩnh vực sản xuất truyền hình để phát trực tuyến quốc tế), Hồng Kông đang khôi phục nỗ lực trở thành trung tâm điện ảnh của khu vực.

All Shall Be Well của Dương Diệu Khải tham gia Berlinale 2024 trong hạng mục Toàn cảnh

Tại Berlin, chính quyền Hồng Kông đã công bố một đợt tài trợ mới cho các xuất phẩm đồng sản xuất, một sự mở rộng nhằm thu hút các đối tác châu Âu lần này.

Trung Quốc và Hồng Kông cũng xuất hiện nhiều ở Berlinale, với All Shall Be Well của Dương Diệu Khải trong hạng mục Toàn cảnh; Above the Dust của Vương Tiểu Soái trong Thế hệ K+; Brief History of a Family của Lin Jianje trong Toàn cảnh; She Sat There Like All the Ordinary Ones của Cù Vưu Gia ở Thế hệ 14+; và Some Rain Must Fall của Khâu Dương trong Encounters.

Hội chợ FilMart của Hồng Kông và hội chợ dự án HAF đều mang đến những phiên bản trở lại mạnh mẽ vào năm 2023 sau khi để mất ba kỳ trực tiếp vì Covid. HAF đã mở rộng phạm vi bằng cách thêm vào một phần dành cho các tác phẩm đang được thực hiện và một phần khác dành cho các ý tưởng phim thể loại từ giới làm phim độc lập của Trung Quốc Đại lục.

Brief History of a Family

Nhưng ở Đại lục cũng vậy, các động thái đang diễn ra nhằm vực dậy lĩnh vực phim độc lập. Lần ra mắt đầu tiên của Liên hoan Điện ảnh Trẻ (Á-Âu) ở Macao vào tháng trước đã giới thiệu 17 tác phẩm điện ảnh độc lập của Đại lục đang được thực hiện cho một bộ sưu tập được chọn lọc kỹ lưỡng cho các nhà phân phối và nhà tài trợ dễ đón nhận.

Và, ở Trung Quốc Đại lục, các dự án thí điểm đang được tiến hành để tái cơ cấu lĩnh vực phân phối và trình chiếu, củng cố cơ hội cho phim độc lập và tạo nền tảng trung gian cho các phim nằm giữa bom tấn và thị trường ngách.