• Phim siêu anh hùng Marvel khá hay là điều tốt nhất Hollywood có thể làm?

Quay ngược về những tháng ngày rực rỡ mùa xuân 2008. Hàng thập kỷ Marvel Comics ganh tị đứng nhìn kẻ đối đầu DC Comics gồm thâu triệt để khi nói đến chuyển thể điện ảnh tài sản của họ.

Superman và Batman đang là thành công của một thể loại phim nhìn chung bị coi thường.

Các phim Marvel được coi là quá hời hợt và trẻ con để kiếm tiền triệu. Rồi tháng 3 năm 2007, nhà sản xuất lỗi lạc Kevin Feige, sản xuất phim X-Men đầu tiên và Daredevil tệ hại có Ben Affleck đóng, được chỉ định làm điều hành sản xuất cho Marvel Studios. Phần còn lại, như người ta nói, là tiếng tiền chạy vào két.

Feige có kế hoạch sản xuất một chuỗi các phim giao nhau cùng hiện diện trong một vũ trụ truyện tranh được tạo ra cho phim với những ngôi sao lớn trong vai chính.

Không ai biết khán giả sẽ phản ứng thế nào với Robert Downey Jr. khi đó tưởng đã hết thời vào vai Iron Man.

Robert Downey Jr. lần đầu vào vai Iron Man năm 2008 trong phim cùng tên

Một sản phẩm gia đình

Hóa ra bọn trẻ con đã hâm mộ rồi, nhưng bố mẹ chúng còn thích hơn nữa. Iron Man thu về 585 triệu USD toàn cầu. Đó đã trở thành mức thành công của những phim này, nếu Avengers: Infinity War không thu về hơn con số đó 1 tỉ USD thì sẽ bị coi là phim thất thu.

Chúng ta giờ sống trong thế giới có Thor, Ant-Man, Captain America và gần đây là Black Panther là những ngôi sao lớn nhất, chứ không phải Tom Cruise hay Jennifer Lawrence.

Họ đều kiếm ra tiền và là trước khi đồ chơi, tấm trải giường và trò chơi điện tử trở thành một phần của chuỗi sản phẩm.

Trong khi MCU chiến thắng vang dội, những phim độc lập, những phim mà nước Anh có truyền thống sản xuất lâu đời, đang thua thiệt. Ngày nay nếu một phim độc lập kiếm được 1 triệu bảng ở phòng vé Anh được coi là phim ăn khách lớn. Nên ta đang sống trong thế giới của những phim thất thu với 1 tỉ USD và những phim ăn khách với 1 triệu bảng.

Từ phải qua: Robert Downey Jr., Mark Ruffalo, Benedict Cumberbatch và Benedict Wong trong Avengers: Infinity War (2018)

Hoặc thu bộn hoặc chết đói

Dĩ nhiên có những câu chuyện thành công và những rạp phim độc lập mới đang được xây dựng và phát triển, thường vì họ không ác cảm với việc chiếu một phim Marvel này kia để bán bỏng ngô. Sự phân chia truyền thống giữa các thể loại rạp phim đã bị xóa nhòa và những phòng chiếu mới đang bị những phim truyện tranh chiếm đóng.

Trong thế giới phim độc lập chỉ có hai thái cực: hoặc thu bộn hoặc chết đói. Những phim như The Square, God’s Own Country, The Handmaiden và Call Me By Your Name vượt lên những tiếng ồn ào và đi vào tiềm thức của công chứng, nhưng phần lớn vùng vẫy trong cuối tuần mở màn, dù chúng hay đến đâu. Sớm muộn chúng cũng biến mất mà không có cơ hội chứng minh giá trị của mình.

Điều này tạo ra một thiệt hại văn hóa khổng lồ: hiện giờ Western của Valeska Grisebach đang châm ngòi một cuộc tranh luận về EU và nam tính độc hại. Thay vào đó nó chẳng tạo ra nổi một lời thì thầm và khó có khả năng ra rạp gần nơi bạn sống vào tuần cuối tháng 4.

Cảnh trong phim Western của đạo diễn Valeska Grisebach, bộ phim không tìm được đường ra rạp

Qua lâu rồi cái thời mà phim được đề cử Oscar là phim có doanh thu cao nhất của năm đó, hay đặt chân đến Liên hoan phim Cannes là đảm bảo có nhà phát hành. Hậu quả là các hãng phim lớn của Hollywood chẳng thèm thử làm phim chính kịch tham vọng như The Godfather hay Kramer vs Kramer nữa. Chúng chẳng hề kiếm về đủ tiền. Nghĩ về phim bạn yêu thích nhất đi. Khả năng là nó sẽ không được làm trong thời buổi này đâu.

Quá nhỏ nhoi? Quá muộn màng?

Năm nay Cannes có vẻ nhận ra khủng hoảng trong điện ảnh bằng việc tranh đấu cho những tác giả mới nhập cuộc tranh giải. Đây là một khoảnh khắc lớn khi trong hai tuần tháng 5 này thế giới quay sang chú ý đến điện ảnh “chất lượng”. Đây là khung thời gian đề bạt tài năng và giọng nói mới cần có để thổi vào điện ảnh một luồng sống mới. Nhưng có quá nhỏ nhoi quá muộn màng rồi không?

Năm 2013, Steven Spielberg và George Lucas tranh luận rằng điện ảnh đang ở bên lề cuộc nổ sụp. Có vẻ như chuyện đó đã xảy ra rồi. Ít ra Spielberg, than thở về lượng khán giả cho Lincoln và The Post còn có thể làm Ready Player One. Và ông vừa đồng ý làm phim về Blackhawk, một nhân vật của DC Comics.

Dĩ nhiên có nhiều thách thức hơn chỉ là phim chuyển thể truyện tranh. Sự nổi lên của truyền trực tuyến đã khiến thể loại giải trí từng ngập tràn các rạp chiếu nghệ thuật có sẵn ở nhà với phí thấp. Các hệ thống giải trí tại gia cũng tốt hơn bao giờ hết nên phim phải vất vả hơn để thuyết phục ta trả phí cao cấp.

Steven Spielberg vừa đồng ý làm phim về Blackhawk, một nhân vật của DC Comics

Sự nổ sụp của điện ảnh

MCU đã thuyết phục chúng ta rằng sự thượng hạng là cảnh tượng của những cú nổ lớn chứ không phải nghiên cứu nhân vật hay những câu chuyện vĩ đại. Feige đã nhai lại thành công cùng một câu chuyện 19 lần, mỗi lần với một tí cải tiến ở tầm bé xíu có thể được giải thích trong một dòng tweet. Năm nay là siêu anh hùng da đen. Trước đó DC chứng minh nữ siêu anh hùng có thể thành giải trí bom tấn với Wonder Woman.

Chúng đã trở nên quá lớn khiến ngành công nghiệp không thể để chúng thất bại, hòng giữ cho các rạp phim kiếm được tiền.

Nhưng nếu bạn không muốn chơi trò chơi đó, điện ảnh đưa ra ít lựa chọn cho các đạo diễn. Nhiều đạo diễn độc lập còn không kiếm sống nổi và cơ hội việc làm có giới hạn. Trong một môi trường như vậy Tarantino tiếp theo sẽ xuất hiện từ đâu?

Họ sẽ không xuất hiện và khi cuối cùng thế giới cũng chán phim siêu anh hùng, có còn sản phẩm hay nào để trám vào chỗ trống không? Vụ nổ tiếp theo ta thấy trên phim có thể sẽ chính là sự nổ sụp của điện ảnh.

Qua lâu rồi cái thời mà những phim được đề cử Oscar là những phim có doanh thu cao nhất của năm đó, hay việc đặt chân đến Liên hoan phim Cannes là đảm bảo có nhà phát hành

Avengers: Infinity War đã ra rạp ở Việt Nam từ ngày 25 tháng 4 với tựa Cuộc chiến Vô Cực, và Liên hoan phim Cannes sẽ diễn ra từ ngày 8 đến 19 tháng 5.