• Taron Egerton của Rocketman: Đừng so sánh chúng tôi với Bohemian Rhapsody

Chấp nhận còn không thì thôi, đây là Elton John thực sự, hay đạo diễn Dexter Fletcher sẽ khiến chúng ta tin như vậy

Một John trông hoang dại ngồi phịch xuống ghế và đọc liến láu danh sách dài thậm thượt những hỏng hóc của mình: một kẻ nghiện rượu trác táng và quá thích cả cần sa lẫn cocaine, hứng tình bất kể và với nhiễm sắc thể Y (tức là với đàn ông - ND), vật lộn với chứng cuồng ăn, một số vấn đề quản lý giận dữ nơi này nơi khác, v.v... Mào đầu bằng cảnh này như một tuyên bố ý định có chủ đích, rằng đây sẽ là bộ phim trần trụi về cuộc đời danh nhân mà tất cả các hãng phim Hollywood có xu hướng né tránh. Chấp nhận còn không thì thôi, đây là Elton John thực sự, hay đạo diễn Dexter Fletcher sẽ khiến chúng ta tin như vậy.

Theo sau khúc dạo đầu táo bạo, bộ phim không có ý định theo suốt tuyên bố về sự không hoàn hảo đó, ít nhất là không có bất kỳ chân thật nào. Kịch bản thừa nhận ngoài miệng những tật xấu và thất bại này, cho phép cắt cảnh đầy thủ pháp thậm chí không tiếp cận cơn lốc rối loạn chức năng và nản chí mà công chúng đều biết John bị cuốn vào vòng xoắn ốc đó. Những cơn tam bành của anh, ôn hòa như trên phim, thường xuất phát từ một số khiêu khích khiến chúng trở nên đâu đến nỗi vô lý.

Cảnh trong phim Rocketman, phát hành ở Việt Nam từ ngày 14/6 với tựa Người hỏa tiễn

Có thể nói Fletcher chỉ là một nghệ sĩ điện ảnh yếu, và Chúa biết công việc hoàn tất Bohemian Rhapsody trước đó của anh ủng hộ lý thuyết này. Nhưng bức chân dung Freddie Mercury trước đó cũng gợi ra một hệ quả tất yếu nào đấy – rằng để cho chủ thể phát triển phim cuộc đời danh nhân của họ chỉ có thể dẫn đến mất chất và thỏa hiệp sáng tạo.

Đây là chuyện tái đi tái lại phổ biến đến đáng tiếc: để cho một nhân vật nổi tiếng chi phối bộ phim về họ thông qua sản xuất. Điều này nói chung hợp lý hóa và tăng tốc quá trình phát triển chán ngắt, với một cái tên trên bạt quảng cáo thu hút các nhà bỏ vốn và dập tắt những tranh cãi tiềm tàng về tác quyền tư liệu cuộc sống. Trong trường hợp như của Rocketman, bắt buộc phải có sự hợp tác của Elton thật, bằng không bộ phim làm sao có quyền truy cập vào danh mục các ca khúc pop-rock thành công đình đám của ông. Nhưng cho phép một người mức độ thẩm quyền đối với miêu tả về họ trên phim đặt đạo diễn lên con dốc trơn trượt kết thúc bằng việc làm hài lòng con người tài năng đó thay vì thách thức khán giả.

Bohemian Rhapsody biên niên sử của nhóm nhạc Queen

Vào thời điểm phát hành Bohemian Rhapsody, những kẻ gièm pha đã quy các thiếu sót trong biên niên sử của nhóm nhạc Queen – từ biên tập giậm giật đến tính cách không phù hợp của Freddie là quả bom tự hoại nổ chậm trái ngược với các thành viên đàng hoàng có trách nhiệm khác trong ban nhạc – cho sự tham gia của “các nhà tư vấn” Brian May và Roger Taylor. Đa số các gương mặt trong lịch sử văn hóa đại chúng đã coi một bộ phim là cơ hội để định hình và bảo đảm di sản của họ: nhặt ra và sau đó làm ngược lại cảm nhận của công chúng về nhân vật nổi tiếng đó.

Ngay cả trong các ví dụ liên quan đến nhân vật kém nổi tiếng, sự tham gia của họ tỏ ra là lợi bất cập hại. Những bộ phim như Fighting with My Family gần đây (cuộc đời và thời đại của đô vật người Anh nổi tiếng Paige) hay Walk Ride Rodeo (miêu tả chân thực hành trình lên yên ngựa trở lại của tay đua ngựa cao bồi bị liệt hai chân Amberley Snyder) không thể làm được mà không có sự đồng ý từ điều khoản cho phép sử dụng hình ảnh và câu chuyện của họ. Tuy nhiên, đây cũng là cách để bẻ hết nanh của bộ phim, chỉ lấy nét phức tạp của nhân vật chính giảm xuống thành đơn giản và vô thưởng vô phạt. Trong cả hai phim đề cập ở trên, nhân vật chính thể hiện một chút tính cách gai góc trước khi thuần hóa những cơn bốc đồng đó thành động lực có kỷ luật, truyền cảm hứng mà phiên bản ngoài đời thực của họ rất muốn trở thành.

Spencer Locke trong phim Walk Ride Rodeo

Hiện tượng này có thể đã đạt đến đỉnh điểm với On the Basis of Sex gần đây, một chân dung Ruth Bader Ginsburg có dấu phê chuẩn của RBG lừng danh. Đích thân Ginsburg can dự vào bộ phim – chúng ta biết điều này bởi vì nó kết thúc với cảnh diễn viên Felicity Jones bước lên các bậc thềm tòa án tối cao như Rocky Balboa cho đến khi cô biến thành vị thẩm phán mà tất cả chúng ta đều nhận ra – và không gì trần trụi hơn là một tiểu sử tự sùng bái bản thân. Kịch bản không quan tâm đến việc cho chúng ta thấy bất kỳ khía cạnh nào của người phụ nữ này ngoài con người công chúng của bà. Bà thông minh, bà có động lực thôi thúc, bà không nhận bất kỳ chuyện nhắng nhít nào từ các đồng nghiệp nam và bà theo đuổi việc thay đổi nước Mỹ – khớp y chang sách lịch sử. Những mẩu tiết lộ nhất liên quan đến đời sống tình dục khá lành mạnh giữa Ginsburg và người chồng ủng hộ không mệt mỏi hài hước của bà, Martin (Armie Hammer). Ngay cả khi đó, bà vẫn đắm trong một ánh sáng cao cả. Tội lỗi duy nhất của Ginsburg ư? Đấu tranh cho quyền của đồng bào phụ nữ của mình quá kịch liệt.

Felicity Jones vào vai thẩm phán RBG trong phim On the Basis of Sex

Tất nhiên phương pháp lôi nhân vật vào cuộc làm cho giải trí nhạt nhẽo, ủy mị, dễ dãi, nhưng hào nhoáng hơn, nó hủy hoại mục đích của phim đời thật danh nhân. Hãy xem The Social Network, được chuyển thể từ một cuốn sách phi hư cấu đã lội qua tệ quan liêu luật pháp để viết về người sáng lập Facebook Mark Zuckerberg mà không được anh cho phép. Bộ phim đã phải đối mặt với nhiều tranh cãi tương tự về tính chính xác và công bằng và sự không khoan nhượng đối với những tên tuổi lớn là điều đã khiến câu chuyện này đáng được kể. Trong khi đó, biên kịch của bộ phim, Aaron Sorkin, tùy tiện với các sự kiện và nhận lãnh chỉ trích vì chuyện đó, ông cũng đã cho chúng ta một trong những mẫu phim cuộc đời danh nhân xuất sắc nhất thập kỷ. Bộ phim kết thúc gần gũi với Citizen Kane hơn là cuốn sách ảnh dễ chịu như On the Basis of Sex đưa ra, với những hiểu biết của chúng ta về một tượng đài bị làm hỏng thay vì được khẳng định. Những nỗ lực được hình thành theo triết lý này khẳng định sự thật rằng việc mổ xẻ bất cứ ai sẽ phơi bày những điều trái ngược có thật, cái xấu và sự yếu đuối. Chính những thứ xấu xa, không tâng bốc khiến chúng ta là con người lại là những yếu tố mà Hollywood cố gắng tẩy sạch hết mức có thể.

Jesse Eisenberg vào vai Mark Zuckerberg trong phim The Social Network

Người nổi tiếng có thể ủy thác việc xây dựng hình tượng đẹp cho họ nếu họ muốn thế. Họ chỉ nên biết rằng điều đó làm cho họ trông ra sao: mạ vàng, phẫu thuật thẩm mỹ, vô hồn.