Cũng chỉ là lặp lại một thứ… Avengers: Infinity War

Không chóng thì chầy sẽ có: một phim hoặc Star Wars hay Avatar mới mỗi Giáng sinh từ 2021 tới 2027. Lịch phát hành mới nhất của Disney cũng hứa hẹn thêm tám phim chuyển thể từ truyện tranh Marvel tới hết 2022. Trong khi đó, năm nay sẽ thấy lứa tiếp theo không chỉ của những người khổng lồ như Avengers, X-Men, Frozen, Toy Story, Spider-Man, The Lego Movie và Star Wars, mà còn những chuỗi phim ít hiển nhiên hơn như Godzilla, Men in Black, Shaun the Sheep, Angry Birds, Kingsman, Zombieland, Shaft và thậm chí cả Rambo. Những phần phim tiếp theo chưa bao giờ nhiều và đa dạng tới vậy.

Dĩ nhiên, không phải chuyện gì mới. Mẫu sản phẩm đầu tiên, The Fall of a Nation, phát hành năm 1916, theo sau Birth of a Nation tai tiếng. Nhưng trong những ngày đầu, các phần sau chủ yếu là những phim hạng B rẻ tiền được bơm ra để dùng lại các trường quay, trang phục và đạo cụ. Bây giờ, mỗi bộ phim mới trong một chuỗi phim trở nên lớn hơn và tốn kém hơn. Kinh phí của siêu phẩm phần tiếp theo vừa mới chiếm giữ màn ảnh của chúng ta, Avengers: Endgame, là 356 triệu USD, so với 220 triệu USD cho The Avengers.

Rambo cũng trở lại... Last Blood

Sự háo hức tái chế của ngành công nghiệp điện ảnh không khó để giải thích. Như trong quá khứ, có thể để tiết kiệm chi phí, nhưng doanh thu là yếu tố lớn hơn nhiều. Avengers: Endgame đã trở thành bộ phim kiếm được 2 tỉ USD nhanh nhất, và đã vượt xa doanh thu suốt dòng đời của bộ phim gốc hơn 1 tỉ USD. Trong số 10 phim có doanh thu cao nhất mọi thời đại, sáu phim hiện là phần tiếp theo – tất cả được phát hành trong bốn năm qua.

Quan trọng hơn quy mô của những khoản doanh thu này là độ tin cậy của chúng. Phim có doanh thu cao nhất từ trước đến nay của Mỹ (điều chỉnh theo lạm phát) không phải là phần tiếp theo: là phim Cuốn theo chiều gió (Gone with the Wind). Thật không may, dù một phim ăn khách ban đầu có thể chứng tỏ phần thưởng lớn hơn, không ai biết liệu một tài sản chưa được thử sẽ thành công hay không – dù kinh phí của nó lớn đến đâu hoặc ngôi sao của nó nổi tiếng cỡ nào. Thành công của phần tiếp theo thì hầu như được đảm bảo.

Phim mới, nhân vật cũ… Toy Story

Đôi lúc có những chệch choạc, như Solo: A Star Wars Story. Nhưng chúng là những ngoại lệ cho quy tắc. Với kho phim Star Wars ăn khách bên cạnh kho báu không đáy Marvel và Avatar sớm sẽ được gia tăng quân số, Nhà Chuột có khả năng theo đuổi những kế hoạch mở rộng tham vọng mà hầu như không phải lo lắng mảy may.

Lý do những phần tiếp theo rất thành công cũng không có gì bí ẩn. Chúng ít mạo hiểm hơn để thực hiện, bởi vì tất cả những thành phần liên quan đều biết chính xác họ phải đối mặt cái gì, và họ cũng đáp ứng nhu cầu mãnh liệt của khán giả. Không gì kích thích khẩu vị người xem phim hơn điều mà ngành công nghiệp gọi là “nhận thức có sẵn”.

Những cộng đồng người hâm mộ khổng lồ và cuồng nhiệt sẽ kiên trì đợi mỗi phần mới của một chuỗi phim đã thành danh. Những người xem phim thông thường có thể ít hăng hái hơn, nhưng nhiều người vẫn sẽ không chịu nổi sức quyến rũ của sự quen thuộc. Sự trông đợi có hiểu biết là một phần của niềm vui, và cung cấp một chủ đề sẵn sàng để trò chuyện. Khán giả thích thú với những khuôn mẫu, hiệu ứng, bối cảnh, câu nói đáng nhớ và câu đùa ai cũng nhận ra. Họ phát triển mối quan hệ với các nhân vật và diễn viên.

Đảm bảo ăn khách… Batman v Superman: Dawn of Justice

Điện ảnh đã học được tiềm năng của hiện tượng này khi truyền hình bắt đầu đánh cắp khán giả của họ trong thập niên 60. Các hãng phim đã tung ra “những phim sự kiện” lớn, nhưng những bom xịt như Cleopatra và Hello Dolly! đưa họ đến bờ vực hủy hoại. Sau đó, họ phát hiện ra sự phong phú của Jaws và Star Wars, và điều chỉnh lại chiến lược của mình cho phù hợp.

Các loạt phim ra đời từ đó được những thanh thiếu niên mới sổ lồng lao tới những cụm rạp mọc lên trong những năm 1980 vồ lấy. Kể từ đó – ngoài một nỗi sợ hãi ngắn ngủi về “cơn mệt mỏi phim chuỗi”, đã được chứng minh là vô căn cứ – phim phần tiếp theo không bao giờ nhìn lại. Avengers: Endgame phản ánh sự nở rộ hơn nữa của quá trình. Bằng cách dựa trên nhiều loạt phim hiện có để cung cấp một sự mở rộng hơn nữa, nó đang giúp xây dựng một “vũ trụ điện ảnh”. Man of Steel, Alien vs Predator và Fantastic Beasts đều là những bước đầu tới quá trình tương tự.

Avengers: Endgame phản ánh sự nở rộ hơn nữa của quá trình

Các phần tiếp theo được định sẽ còn lớn mạnh hơn. Ta có nên quan tâm? Sau cùng, một số chắc chắn đã vượt xa những tiền bối của chúng. The Godfather Part II thường được trích dẫn, cũng như The Empire Strikes Back, The Dark Knight và Terminator 2. Phần tiếp theo cho phép các nhân vật được phát triển, thế giới được mở rộng và những câu chuyện được hoàn thiện. Nhưng người thừa kế phải chiều một hàng khán giả khó tính. Thông thường một câu chuyện không đòi hỏi một vòng đời thứ hai, chứ đừng nói đến một phần ba, thứ tư hoặc thứ năm. Kiệt sức sáng tạo chắc chắn đe dọa.

Nên mới có tiếng rên rỉ vang dội mà chủ đề phim phần tiếp theo thường là nguồn cảm hứng. Có rất nhiều ví dụ khủng khiếp ủng hộ nó. Hãy lựa chọn từ Jaws: The Revenge, Scary Movie 5, Batman and Robin, Police Academy 7, Crocodile Dundee in Los Angeles, Superman IV, Blair Witch 2, Little Fockers, Transformers: Revenge of the Fallen, The Hangover Part III, Dumb and Dumber To, Sex and the City 2 và quá nhiều những phim khác.

Vượt trội hơn phần gốc… Terminator 2: Judgment Day

Không thể tránh khỏi, cỗ xe lu phim phần tiếp theo đang cán bẹp ý tưởng mới, huyết mạch của bất kỳ hoạt động sáng tạo nào. Phim phần tiếp theo có thể cung cấp cho điện ảnh một liều thuốc ngắn hạn bằng cách không gây nguy hại đến sức khỏe lâu dài. Năm 2013, Steven Spielberg đã dự đoán rằng “những bộ phim có ngân sách khổng lồ” dần dà sẽ đổ vỡ, gây ra “một vụ đổ sụp”.

Trong quá khứ, mỗi lần tới rạp chiếu phim hé lộ một thế giới mới của các nhân vật, tình huống, câu chuyện, bối cảnh, địa điểm và cách nhìn. Hollywood không chỉ làm mới các biên kịch, đạo diễn, nhà thiết kế, diễn viên và kỹ thuật viên của riêng mình, mà còn truyền cảm hứng cho những người trong chúng ta nhìn thế giới một cách mới mẻ hơn.

Bây giờ, một dịch vụ như vậy có lẽ sẽ hữu ích hơn bao giờ hết. Thế giới của chúng ta đang thay đổi, nhưng chúng ta không được khuyến khích tham gia vào sự thay đổi. Thay vào đó, chúng ta được cung cấp cơ hội rút lui vào các boong-ke tư duy với những người có cùng tâm thế, và tự cắt đứt mình với những ý tưởng bấp bênh.

Chúa tể Godzilla trở lại dàn dựng cho một phần tiếp theo nữa

Có thể hiểu rằng trong hoàn cảnh như thế chúng ta cần nhìn lên màn ảnh rộng để tìm sự xoa dịu trong những điều lặp lại. Trẻ em thấy được an ủi khi nghe kể cùng một câu chuyện trước khi đi ngủ mỗi tối. Tuy nhiên, có lẽ đã đến lúc khán giả xem phim phải lớn lên rồi.