Phim bộ trên iQiyi Shining for One Thing đã chiếm được tình cảm của khán giả và thành công bất ngờ

Điều khiến Shining khác biệt với những phim tương tự như Reset — một phim chủ đề vòng lặp thời gian khác ra mắt năm nay — không phải cốt truyện, mà là thể loại. Shining, kể câu chuyện về người trẻ Trung Quốc trưởng thành và bảo vệ lẫn nhau, khớp hẳn vào thể loại “phim thanh xuân” từng rực rỡ của Trung Quốc, mặc dù liệu thành công của bộ phim có thể hồi sinh thể loại này không thì còn phải chờ xem sao.

Ở Trung Quốc, “phim thanh xuân” là thể loại phim bộ truyền hình đặc thù có lịch sử hơn 30 năm. Phim thanh xuân có gốc rễ những năm đầu 1980, trong những phim như Once a Young Man và Idle Days, phản ánh cơn xáo động Cách mạng Văn hóa và cuộc sống của thế hệ đầu tiên thòi kỳ hậu-chủ tịch Mao Trạch Đông. Trong khi những phim này sản sinh nhiều tượng đài định nghĩa phim thanh xuân, chúng được xem là tiền đề cho thể loại này thì đúng hơn, giúp tạo nền móng về sau.

Phim thanh xuân Trung Quốc đầu tiên đúng nghĩa của từ này là phim bộ năm 1989 Sweet Sixteen. Tập trung vào một nhóm học sinh mới vào trung học đang trên đường có lúc quanh co đi tới sự trưởng thành, thể hiện một bước ngoặt trong cách kể chuyện truyền hình, mang đến cái nhìn thực tế về sự kiêu ngạo, nỗi hoang mang, và nổi loạn vốn dĩ là những điều phải trải qua để trưởng thành.

Sweet Sixteen tập trung vào một nhóm học sinh mới vào trung học đang trên đường có lúc quanh co đi tới sự trưởng thành, thể hiện một bước ngoặt trong cách kể chuyện truyền hình

Trước đó, truyền hình Trung Quốc chủ yếu xoay quanh người lớn. Nhưng thành công vang dội của Sweet Sixteen báo hiệu cho các nhà sản xuất tiềm năng lớn chưa được chạm tới với người xem trẻ hơn, và phim bộ thanh xuân nhanh chóng sinh sôi nảy nở. Khi ngành công nghiệp văn hóa đại chúng Trung Quốc cất cánh, các biên kịch và nhà sản xuất bắt đầu du nhấp cách kể chuyện phổ biến khắp châu Á vào tác phẩm của họ, nổi bật nhất là “phim bộ trào lưu” của Nhật Bản. Những phim họ sản xuất tương tác trực tiếp với người xem trẻ hơn, phục vụ khẩu vị tình yêu sủi tăm và yêu thầm nhớ trộm.

Đỉnh cao thời kỳ đầu của thể loại này được cho là Cherish Our Love Forever năm 1998. Bộ phim không chỉ đặt ra các tiêu chuẩn mới về giá trị sản xuất mà còn đẩy lùi ranh giới của chủ nghĩa hiện thực trong việc miêu tả những câu chuyện tình lãng mạn thanh xuân. Giải quyết trực tiếp các vấn đề của giới trẻ, nó không che giấu thực tế về tình yêu của người trẻ trong một xã hội đang thay đổi nhanh chóng — hay việc đánh mất sự trong trắng do những thay đổi đó mang lại.

Sau Cherish, phim bộ thanh xuân dần chiếm ưu thế trên sóng truyền hình Trung Quốc. Điều đó đã giúp sức hấp dẫn của thể loại này không chỉ giới hạn ở những khán giả nhỏ tuổi. Khán giả trẻ chắc chắn thích thú khi nhìn thấy cuộc sống của họ được phản ánh trên màn ảnh, nhưng ngay cả những khán giả lớn tuổi cũng có thể đánh giá cao cơ hội sống lại tuổi trẻ của họ trong một tiếng mỗi tối.

Cherish Our Love Forever không chỉ đặt ra các tiêu chuẩn mới về giá trị sản xuất mà còn đẩy lùi ranh giới của chủ nghĩa hiện thực trong việc miêu tả những câu chuyện tình lãng mạn thanh xuân

Bắt đầu từ những năm 2000, thị trường phim truyền hình thanh xuân dần chia thành hai hạng mục phụ. Đầu tiên là cái gọi là phim truyền hình cấy ghép: phát sóng lại hoặc làm lại phim bộ nổi tiếng từ các thị trường châu Á khác, chẳng hạn như Vườn sao băng do Đài Loan sản xuất, hoặc chuyển thể, như The House of Apple do Đại lục sản xuất. Những phim này có các thần tượng trẻ hấp dẫn và nhiều chuyến bay lãng mạn, thường kèm với những lời chỉ trích sự hời hợt của văn hóa thanh niên đương đại.

Hạng mục thứ hai bao gồm các phim bộ truyền hình có cơ sở hơn, chẳng hạn “Bộ ba thanh xuân” của Triệu Bảo Cương: Struggle, My Youth Payment và Beijing Youth. Những phim này nhằm vẽ nên chân dung của những người trẻ tuổi Trung Quốc đang dao động giữa chủ nghĩa lý tưởng và chủ nghĩa hiện thực, đặc biệt nhấn mạnh vào quá trình chuyển đổi từ học đường vào xã hội.

Tuy nhiên, kể từ khoảng năm 2010, phim bộ truyền hình thanh xuân trong nước đã rơi vào thời kỳ khó khăn. Thiếu tính độc đáo và trọng tâm sáng tạo lây lan như dịch bệnh, thể loại này tiếp tục tự phân chia thành các ngách chuyên biệt hơn bao giờ hết, chẳng hạn “phim truyền hình thanh xuân tàn nhẫn” và “phim truyền hình đường hóa học.” 

Cảnh từ phim bộ năm 2003 The House of Apple

Những phim truyền hình thanh xuân kiểu mới này, như Fleet of Time và A Love So Beautiful, mờ nhạt về định dạng phim truyền hình thanh xuân, coi đó chẳng qua là phương tiện cho những câu chuyện đơn giản, theo cảm xúc. Số phận các nhân vật chính của chúng hoặc bi kịch hoặc hạnh phúc; trong cả hai trường hợp, thuần túy là những nam/nữ anh hùng hoàn mỹ mà khán giả được mời tự đối chiếu theo.

Đằng sau sự thay đổi này là nỗi ám ảnh ngày càng tăng của các nhà sản xuất truyền hình về lượng truy cập trực tuyến và cái mà ngành công nghiệp này gọi là thể diện. Quá bận tâm đến việc chiều chuộng thị hiếu khán giả, phim bộ truyền hình thanh xuân nội địa đã trở thành thứ giải trí tương đương với thức ăn nhanh, dọn ra món diễn viên hấp dẫn nhạt nhẽo trong những cốt truyện dường như được tính toán để không phân tâm ra khỏi những gương mặt trên màn ảnh. Câu chuyện chỉ là thứ yếu và thể loại này đã tràn ngập các bản chuyển thể rỗng tuếch của các tiểu thuyết và trò chơi điện tử nổi tiếng trên mạng.

Những cốt truyện này ít liên quan đến trải nghiệm sống của thế hệ thanh niên Trung Quốc hiện nay. Những lối mòn được sử dụng lại giữa các thể loại, loại bỏ chính những điều khiến chúng trở nên đặc biệt trong phim bộ truyền hình thanh xuân. Thay vì đề cập đến các vấn đề của giới trẻ, phim bộ truyền hình thanh xuân ngày nay kể phiên bản mới của motif “CEO công ty khó tính phải lòng cấp dưới của mình” được các tiểu thuyết gia trên mạng phổ biến. Gợi ý thực sự duy nhất về tuổi của các nhân vật chính là đồng phục học sinh của họ; ngôn ngữ và hành vi của họ hoàn toàn khác biệt với ngôn ngữ và hành vi của những người trẻ tuổi thực tế.

Beijing Youth

Mặc dù vẫn có những phim bộ truyền hình thanh xuân hay đang được thực hiện — With You và Stand by Me — các chương trình thuộc thể loại này nhìn chung có chất lượng thấp. Không có bất kỳ thông điệp hay văn hóa đương thời, phim bộ truyền hình thanh xuân đã trở thành những bộ phim thuần ảo.

Đó là lý do khiến Shining for One Thing trở thành viên ngọc trai quý hiếm như vậy. Câu chuyện của nó khiến người xem phải đối mặt với cả hai khía cạnh đẹp đẽ và tàn nhẫn của quá trình trưởng thành, nhấn mạnh tuổi trẻ không phải là một khoảnh khắc được lý tưởng hóa, mà là một quá trình, dù tốt hay xấu, không thể quay ngược lại.

Khi thể loại phim thanh xuân đạt đến tuổi trung niên, nó đứng ở ngã ba đường. Những người sáng tạo và người điều hành có thể hoặc tiếp tục chìu chuộng người trẻ tuổi bằng những câu chuyện nhạt nhẽo và những nhân vật hoàn hảo — hoặc họ có thể phân rã cấu trúc thể loại này và cố gắng khám phá lại điều gì đã khiến nó tỏa sáng ngay từ đầu.

Shining for One Thing trở thành viên ngọc trai quý hiếm vì câu chuyện của nó khiến người xem phải đối mặt với cả hai khía cạnh đẹp đẽ và tàn nhẫn của quá trình trưởng thành

Mong muốn được sống trong một thế giới thần tiên là điều dễ hiểu, nhưng những chương trình đáng nhớ nhất là những chương trình khám phá những sự thật đơn giản nhất: tuổi trẻ háo hức nhưng thoáng qua; tình yêu lãng mạn có sức quyến rũ nhưng không hoàn hảo; và cuộc sống hiếm khi diễn ra như ta mong đợi.