• Captain Phillips: một phim hấp dẫn và xứng đáng đoạt giải

Tom Hanks (ảnh trái) trong vai thuyền trưởng Phillips

Đây là giấc mơ mà Tom Hanks đã dành cả sự nghiệp để biến thành sự thật.

Có điều gì đó ở anh – cả về tài năng của một diễn viên lẫn nét hấp dẫn quen thuộc của một ngôi sao điện ảnh – mời mọc sự tương đồng tức thì. Chúng ta xem anh như một trong số chúng ta. Chúng ta thấy chính mình trên màn ảnh.

Và chúng ta tưởng tượng – hy vọng – rằng mình cũng có thể lái một con tàu vũ trụ bị hỏng, sống sót trên một đảo hoang, tìm một người lính bị mất tích ở châu Âu bị chiến tranh tàn phá, chiến đấu vì quyền con người của người Mỹ.

Hoặc chống lại cướp biển Somali.

Đó là thách thức anh đối mặt trong Captain Phillips, dựa trên câu chuyện có thật về một người New England khoảng 50 tuổi mà tàu hàng của ông bị bọn cướp biển chiếm năm 2009. Suy nghĩ điềm tĩnh, hành động bình tĩnh, Phillips xoay sở cứu thủy đoàn, bảo vệ hàng hóa và khiến bọn cướp biển rời đi.

Thuyền truởng Phillips cố gắng cứu thủy thủ đoàn khi bọn cướp biển đánh cướp con tàu

Thế nhưng, điều kiện duy nhất là anh phải đi cùng bọn chúng.

Và vì thế, thay vì sống mái với con tàu, vị thuyền trưởng trầm lặng này đã cứu con tàu cùng mọi người lẫn mọi thứ trên đó - bằng cách rời tàu, trên một chiếc xuồng cứu nạn với bốn gã có vũ trang và không đáng tin cậy, không có gì ngoài hy vọng mong manh bằng cách nào đó, quốc gia sẽ đến cứu anh.

Đây là câu chuyện đơn giản và hồi hộp – dù bạn nhớ kết thúc – và được xem là một phim hay, có khả năng trở thành một phim kinh điển và đảm bảo là một đấu thủ tranh giải Oscar.

Tác giả không cảm thấy an tâm khẳng định những điều đó trước khi xem phim. Mặc dù đạo diễn Paul Greengrass đầy kinh nghiệm ở phim tài liệu, và đã viết kịch bản cho những phim ly kỳ dựa trên câu chuyện có thật trước đây – Bloody Sunday, United 93 – ông cũng là người say mê kiểu “làm phim giả tài liệu”.

Phương pháp dùng máy quay cầm tay, gây chóng mặt ghi dấu ấn ở cả phim Bourne và Green Zone và ảnh hưởng đến những phim hành động khác kể từ đó. Ý tưởng kết hợp điều này với sự chòng chành của chiếc xuồng cứu nạn lắc lư do sóng biển như thể một cách làm say sóng. (Và Greengrass thừa nhận nhóm quay phim của ông thường cảm thấy buồn nôn trong quá trình quay phim.)

Tuy nhiên, có lẽ vì phim này đầy những cận cảnh, sự rung lắc thỉnh thoảng không quá rõ ràng. Thay vì vậy, chúng ta tập trung vào những khuôn mặt.

Các diễn viên (từ trái sang) Mahat Ali, Tom Hanks và Faysal Ahmed trong một cảnh phim

Đương nhiên, phần lớn chúng ta tập trung vào Tom Hanks. Vai thuyền trưởng của anh là một người vốn dĩ bình tĩnh và chú trọng tiểu tiết – một phần là nghề nghiệp – và ban đầu ông có chút sợ hãi. Nhưng ông cảm nhận được, và kịch tính thật sự xuất phát từ việc ông vất vả kìm nén sự sợ hãi thế nào.

Ông thật sự có màn thể hiện của riêng mình, đối với bọn cướp biển, chỉ đến cuối, khi ông cuối cùng cũng thả lỏng, ta mới thấy trước đó Phillips gồng mình kiềm chế đến mức nào – và Hanks kiểm soát được nhân vật đến đâu.

Phim có chút gián đoạn, chủ yếu là đoạn đầu; khởi đầu chậm, và cảnh cuộc sống gia đình William cho chúng ta ít bằng chứng rằng ông có một gia đình. (Những cảnh này rất qua loa, Greengrass hiếm khi bận tâm đến Catherine Keener, đóng vai vợ của Phillips.)

Còn vài vấn đề khác.

Ví dụ như Greengrass không quan tâm miêu tả bọn cướp biển Somali như những gã tàn bạo đơn thuần; ông dựng nhiều cảnh phim song song để kết nối họ với những lính thủy người Mỹ, về vẻ ngoài, và có những lời thoại giải thích sự hỗn loạn của họ có gốc gác từ sự sụp đổ của nền kinh tế Somali (quy lỗi cho các tập đoàn đa quốc gia).

Đây là một tiểu xảo gợi sự thấu cảm hơi sướt mướt, nhưng điều tệ hơn là hiệu quả bị giảm bởi chính dàn diễn viên của Greengrass. Bởi vì – ngoài Barkha Abdi, đóng chính – các diễn viên Mỹ gốc Somali quá cường điệu, mắt trợn lên và bạo lực bất ngờ, họ đã phá hỏng lập luận của Greengrass. Những gã này không phải là tội phạm tàn bạo ư? Nhìn họ xem.

Faysal Ahmen, Barkhad Abdi, Barkhad Abdirahman và Mahat Ali đóng vai cướp biển Somali

Song thực tế là chính trị cũng có xen chút trong Captain Phillips. Bởi vì cơ bản đây là một câu chuyện tội phạm diễn tiến một cách chậm chạp tới nửa thứ hai khá hay. Và đó là cách phim nên được nhìn nhận.

Bất chấp những nỗ lực của Greengrass trong việc thể hiện sự nhân ái của nhân vật phản diện, đây không phải là một kiểu biện hộ cho nạn cướp biển. Cũng không phải là, như một số nhà phê bình đã tuyên bố, một lời lớn tiếng hết cỡ bênh vực cho chính sách đối ngoại của Mỹ. (Như thể đạo diễn của Green Zone chưa từng là một kẻ cổ xúy mù quáng cho chính sách đối ngoại của Mỹ.)

Đúng, nhóm SEAL xuất hiện vào lúc cuối, và đúng, họ làm những điều mà SEAL đã được huấn luyện – và tác giả cá là bạn có thể nói rằng các rạp đang chiếu phim này bùng nổ những tràng pháo tay khi họ làm thế. Nhưng cuối cùng, tất cả những gì họ làm là công việc của họ và đó là những gì Captain Phillips thực sự nói đến: Hãy làm công việc của bạn.

Và có dũng khi để làm hơn thế nữa, khi cần kíp.

Captain Phillips (PG-13), hãng Columbia (134 phút)

Paul Greengrass đạo diễn. Các diễn viên chính: Tom Hanks, Barkhad Abdi.

Đánh giá: ★ ★ ★ ½



Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về bài viết này trên Facebook của chúng tôi