Bạn nghĩ điện ảnh Hồng Kông và Đài Loan chỉ toàn những phim võ thuật và
hình sự thôi sao? À, đó là một phần của sức hấp dẫn, nhưng mười đạo diễn
có sức ảnh hưởng này chứng minh rằng, ngoài phim hành động và hình sự,
ngành điện ảnh còn có nhiều hơn thế.
Những người có hiểu biết chỉ nhắc đến Thiệu Dật Phu và Thiệu Nhân Mai
như những trụ cột của điện ảnh Hồng Kông và Đài Loan trong một thời gian
dài. Bất chấp nhiều ví dụ về những bộ phim được biên tập tục tĩu và
lồng tiếng tệ hại của hai anh em, hãng phim của Thiệu gia là đầu đàn cho
cả cuộc cách mạng video gia đình. Thử nghĩ mà xem. Trước khi có băng từ
và các công ty chuyên phân phối, các tác phẩm của những nghệ sĩ như
Thành Long, Lý Tiểu Long và Lưu Gia Huy nếu được trình chiếu thì cũng là
chiếu ở những bãi chiếu phim bẩn thỉu dành cho xe hơi và chương trình
đêm khuya. Với hệ thống cáp và tỷ lệ phim bán trực tiếp tới tay người
tiêu dùng, các sản phẩm phải đối mặt với một thị trường vô vọng và các
công ty sẵn sàng phát hành bất cứ thứ gì để kiếm lời. Vì vậy phim võ
thuật thành công trong hoàn cảnh đó. Ngày nay, thể loại phim này được
xem là chuẩn mực cho phim lịch sử, hành động, phiêu lưu chất lượng cao
và phim kiểu cũ xuất sắc.
Vậy hiện giờ những ngôi sao sáng nào còn hoạt động? Ai thay thế những người kỳ cựu như Lưu Gia Lương (
Thiếu Lâm tam thập lục phòng), Viên Hòa Bình (
Túy quyền) và Trình Tiểu Đông (
Thiện nữ u hồn)?
Dưới đây, chúng tôi chọn ra 10 đạo diễn giỏi nhất Trung Quốc hiện vẫn
còn hoạt động. Họ trải qua mọi giai đoạn từ lúc hoàn toàn vô danh cho
đến khi trở thành đạo diễn đoạt giải thưởng Viện Hàn lâm. Trong số đó,
chúng tôi phát hiện rằng điện ảnh thương mại của Trung Quốc có nhiều thứ
khác ngoài tội phạm, danh dự và môn võ wushu. Ở ít nhất hai trường hợp,
các nhà làm phim đã miêu tả công việc trong đời sống thường nhật, dù có
đôi lúc họ lại rơi vào những câu chuyện mẫu vô vị. Hãy xem đây như một
bài vỡ lòng, điểm khởi đầu cho bất kỳ nghiên cứu nào về nền điện ảnh
này. Hãy bắt đầu nào.
10. Trần Khả Tân
Trần Khả Tân học điện ảnh tại Đại học California, Los Angeles. Ông từng là trợ lý đạo diễn trong ba phim của Thành Long (
Wheels on Meals / Quán ăn lưu động,
The Protector / Người bảo vệ và
Armour of God / Long huynh hổ để). Khi làm nhà sản xuất, ông giúp giám sát sự thăng tiến trong sự nghiệp của anh em họ Bành (phim
The Eye). Bốn năm sau khi thực hiện bộ phim
The Warlords / Đầu danh trạng của Lý Liên Kiệt, Trần Khả Tân vừa phát hành phim lịch sử
Dragon / Võ hiệp
cùng thể loại. Là người đứng ở hậu trường và sau ống kính nên Trần Khả
Tân có thể không có sức ảnh hưởng như người khác. Nhưng ở chốn thương
trường và thể loại phim vẫn cần sự hợp tác và tôn trọng lẫn nhau, ông
cho và nhận được cả hai điều đó.
9. Nhĩ Đông Thăng
Nhĩ Đông Thăng xuất thân là diễn viên từ lò của anh em họ Thiệu. Năm
1986, ông bước ra sau ống kính và được đề cử giải thưởng Điện ảnh Hồng
Kông cho Đạo diễn xuất sắc nhất. Tránh xa các phim truyền hình hình sự
của những người cùng trang lứa, thay vào đó ông làm những bộ phim tình
cảm ủy mị như
C’est la vie, Mon Cheri và phim hài tình dục như
Viva Erotica / Sắc tình nam nữ. Trên thực tế, mãi cho đến năm 2004 ông mới thử làm thể loại phim phổ biến trong nền điện ảnh với
One Night in Mongmok. Nhưng chính hai phim
Protégé / Môn đồ và
Đại náo Shinjuku đã cho thấy ông cũng có thể nhập hội với các đồng nghiệp làm phim hành động.
8. Đỗ Kỳ Phong
Đỗ Kỳ Phong đã làm phim ngay từ những năm đầu thập niên 1980. Kể từ đó,
ông đã ba lần đoạt danh hiệu Đạo diễn xuất sắc nhất của giải thưởng Điện
ảnh Hồng Kông, và năm lần đoạt giải thưởng của Hiệp hội phê bình điện
ảnh Hồng Kông với cùng danh hiệu. Ông cũng trình chiếu các tác phẩm
tranh giải lẫn không tranh giải ở Venice và Cannes. Nhiều người biết đến
ông qua các phim về hội Tam Hoàng như
Election / Xã hội đen,
Election II / Dĩ hòa vi quý và phim điều tra phá án xuất sắc
PTU.
Đỗ Kỳ Phong là một trong những nhà làm phim có thể không nổi tiếng,
nhưng có thể nhận rõ phong cách và phương pháp của ông trong các xu
hướng phim Hồng Kông hiện nay.
7. Lâm Lĩnh Đông
Với những bộ phim hình sự thực tế, gan góc (như
City on Fire / Long hổ phong vân,
Prison on Fire / Ngục tù phong vân,
Full Alert),
Lâm Lĩnh Đông chứng minh bản thân là đối thủ, và cũng là đối trọng với
cộng sự chính của ông hồi thập niên 1980 Ngô Vũ Sâm. Sau đó, ông tiến
đến Hollywood, nơi ông chỉ đạo biểu tượng phim hành động đã có tuổi Jean
Claude Van Damme trong ba phim (
Maximum Risk,
Replicant, và
In Hell).
Đặc trưng với nền giáo dục ở trường điện ảnh phương Tây và khiếu hài
hước tinh quái, phim của ông thực sự chưa từng có được sự công nhận xứng
đáng. Cùng với Ngô Vũ Sâm, ông đã giúp định nghĩa lại hoàn toàn phim
hành động mạo hiểm, đạn bay như mưa.
6. Diệp Vĩ Tín
Diệp Vĩ Tín là người khá mới trong danh sách này. Đến năm 1995 anh mới
thực hiện tác phẩm đầu tay. Tuy vậy, không thể đánh giá thấp sức ảnh
hưởng từ hai bộ phim gần đây nhất của anh,
Diệp Vấn và
Diệp Vấn 2.
Hai phim bán tiểu sử nói về vị võ sư nổi tiếng, đồng thời là thầy của
Lý Tiểu Long đã giúp Diệp Vĩ Tín nhận được đánh giá cao và sự thành công
về mặt thương mại. Kể từ đó, anh khá im hơi lặng tiếng, dù năm 2011 có
tung ra bản làm lại phim
Thiện nữ u hồn và phim
Magic to Win tương tự như
Harry Potter.
5. Châu Tinh Trì
Có thời gian người ta tưởng như Châu Tinh Trì đã sẵn sàng lật đổ ngôi vị
ông hoàng phim hành động Hồng Kông của Ngô Vũ Sâm. Sau mười năm là diễn
viên rất được săn đón, anh quyết định vừa đạo diễn vừa viết kịch bản.
Bắt đầu với phim
From Beijing with Love nhại theo James Bond, rồi đến
God of Cookery và
King of Comedy, Châu Tinh Trì xây dựng phong cách hài hước đặc trưng của mình. Nhưng chính
Đội bóng Thiếu lâm và
Tuyệt đỉnh kungfu tuyệt vời tiếp theo đã biến anh thành biểu tượng. Anh mất tích từ sau thất bại của bộ phim về sinh vật ngoài hành tinh
CJ7 hồi năm 2008. Năm 2013 hứa hẹn điều mới mẻ.
4. Từ Khắc
Từ Khắc bắt đầu làm những bộ phim chống đối gắn với trào lưu làm phim Làn sóng mới của Hồng Kông. Bộ phim
Dangerous Encounter of the First Kind, thành công lớn đầu tiên của ông quả thật được xem là kiệt tác theo theo thuyết hư vô. Nhưng cuối cùng
Shanghai Blues
(1984) mới là phim ghi tên ông lên bản đồ thế giới. Kể từ đó, ông trở
thành người khá quyền lực, thực hiện nhiều dự án cùng một lúc. Thật ra,
trong vai trò nhà sản xuất thì ông cũng góp phần trong những tác phẩm
nổi tiếng như phim
Thiện nữ u hồn bản gốc, loạt phim
Bản sắc anh hùng của Ngô Vũ Sâm, và các tập phim
Hoàng Phi Hồng.
3. Ngô Vũ Sâm
Rất ít đạo diễn trong danh sách này gây chú ý như cách của Ngô Vũ Sâm.
Tuy ông bắt đầu khời nghiệp từ những năm 1960, chính những bộ phim hình
sự thập niên 1980-1990 như
Bản sắc anh hùng,
The Killer và
Hard-Boiled
đã giới thiệu phong cách chuyển động quay chậm độc đáo của ông với thể
loại phim hành động. Ông gần như làm mới lại phương pháp ngay lập tức.
Qua thời gian, Ngô Vũ Sâm không chống lại nổi căn bệnh kinh khủng của
nhà làm phim nước ngoài – bệnh ngôi sao – nhưng nếu những nỗ lực gần đây
như
Đại chiến Xích Bích là dấu hiệu cho sự nhạy bén của nghệ sĩ thì ông vẫn còn sự nhạy bén đó.
2. Vương Gia Vệ
Vương Gia Vệ bắt đầu từ năm 1988, chơi những đoạn nhạc ngắn trong phim
Mean Streets của Martin Scorsese cho tác phẩm hình sự đầu tay
As Tears Go By của ông. Tuy nhiên, qua thời gian, Vương Gia Vệ đã đi từ phim hành động (
Đông tà Tây độc) trở thành đạo diễn. Các phim
Tâm trạng khi yêu,
2046, và
My Blueberry Nights
làm bật lên góc nhìn tinh tế và phong cách kể chuyện khác thường của
ông, trong khi cộng đồng quốc tế (bao gồm Cannes) ưu ái trao cho ông
nhiều giải thưởng. Ông cũng là một nhà biên kịch nổi tiếng. Dù ở phương
Tây không phải ai cũng biết tên tuổi Vương Gia Vệ, nhưng nguyên tắc sáng
tạo của ông đã vươn xa và được nhiều người yêu phim say mê.
1. Lý An
Lý An đối đầu với một vài nhân vật lớn trong ngành, ông là một trong số ít những nhà làm phim đoạt hai giải Oscar (
Brokeback Mountain và
Life of Pi)
Nhưng Lý An không chỉ đại diện cho việc chấp nhận dòng phim thị trường.
Là một trong số những đạo diễn đầu tiên tiến vào thánh địa của
Hollywood, ông ra hiệu rằng có nhiều thể loại khác cho phim Hồng Kông
ngoài hành động và võ thuật. Sức ảnh hưởng của ông có thể bị kìm hãm bởi
đợt tấn công của những tài năng đang cập bến, nhưng nếu để làm người mở
lối và tiêu chuẩn thì không có ai tốt hơn Lý An.
Dịch: © Minh Châu @Quaivatdienanh.com
Nguồn: Pop Matters
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về bài viết này trên
Facebook của chúng tôi