Nguồn cảm hứng nguyên bản của Saldanha đến từ một bài báo về chim cánh cụt xếp hàng ở các bãi biển của Rio de Janeiro và bơi tại vùng nước này. Tuy nhiên, một phim về các sinh vật sống ở vùng thời tiết lạnh có mặt tại một nơi ấm áp sôi nổi lại không ra đời. Trong những năm sau đó, một ổ các phim chim cánh cụt làm Saldanha loại bỏ việc sử dụng các sinh vật trắng đen này vào vai chính. (Happy Feet, Surf’s Up, March of the Penguins và Madagascar đều có dính đến chim cánh cụt.)

Carlos Saldanha và những người bạn hoạt hình

Thay vào đó, khán giả sẽ gặp gỡ Blu (do diễn viên trong Social Network được đề cử Oscar Jesse Eisenberg lồng tiếng), một chú vẹt đuôi dài sinh ở rừng rậm nhưng được cô chủ Linda (Leslie Mann lồng tiếng) nuôi lớn trong một hiệu sách ấm cúng vùng Trung Tây. Khi một nhà nghiên cứu muốn mang chú chim quý hiếm này đến Brazil để phối giống với một nàng chim vừa bắt được, Jewel (Anne Hathaway lồng tiếng), cô chủ của chú, cũng thuận tình. Jewel nhanh chóng tổ chức một cuộc đào thoát khỏi môi trường kết đôi của chúng, buộc Blu phải trải nghiệm cuộc sống ngoài lồng kính. Dù vậy, chú vẫn chưa thể xoải cánh – Blue chưa từng học bay.

Rio de Janeiro đóng vai trò phông nền sôi nổi cho câu chuyện, lấy bối cảnh trong lễ hội nổi tiếng toàn cầu của thành phố này: Carnival. Với Saldanha, việc nắm bắt tinh thần của Rio là một trong những công việc khó khăn nhất. “Chúng tôi phải dựng một thành phố đầy đủ, và Rio là một thành phố phức tạp vì có những yếu tố đặc thù. Có biển, có chính thành phố - như một khu rừng bằng bê tông – và rồi có rừng rậm thực sự, phong cảnh, và các cột mốc.”

Các đoạn hành động sử dụng lợi thế phong vị và phong tục địa phương của Rio de Janeiro. Trong một cảnh, Blu và Jewel bị rượt đuổi qua một khu nhà lụp xụp trong một trận bóng đá, lướt qua nhiều phòng khách ngay khi một cầu thủ sắp ghi bàn. Sau đó, các nhân vật này đâm vào một bãi biển và nảy ra khi đụng vào mông một phụ nữ. Khi ông chiếu cảnh này ở Brazil, “lời nhận xét đầu tiên tôi nhận được là, ‘Chà, bộ đồ tắm hai mảnh đó to quá!’” Saldanha cười. “Tôi đoán điều đó đã tóm tắt được các khác biệt văn hóa.”

Bên cạnh nhà quay phim, Saldanha là người Brazil duy nhất trong đoàn làm phim, khiến ông trở thành “phát ngôn viên cho văn hóa Brazil”. Nhằm giúp đội ngũ của mình nắm bắt phong vị của đất nước này, Saldanha dẫn những thành viên chính yếu đến Rio de Janeiro trong mùa Carnival. “Chúng tôi có phục trang và thực sự đến buổi diễu hành. Chúng tôi trở thành Blu giữa sự vui nhộn và hỗn loạn của bữa tiệc này, và điều đó cho phép chúng tôi tạo dựng cảnh quay thực tế hơn nhiều.” Khi họ đang ở trong buổi diễu hành, họ thấy “một con chó giữa dòng người khiêu vũ chỉ đi vòng quanh và lo việc của mình. Từ đó, chúng tôi có ý tưởng mang nhân vật Louise, một chú chó bull, vào buổi diễu hành cùng Blu.”

Như rất nhiều phim hoạt hình khác, Rio sẽ được phát hành dưới định dạng 3D. Không như phần lớn đạo diễn, Saldanha đã đạo diễn một bộ phim 3D, Ice Age: Dawn of the Dinosaurs. Ông miêu tả việc làm phim hoạt hình 3D như phần mở rộng việc đội ngũ của ông đã từng làm. “Môi trường trong máy tính của chúng tôi đã là 3D thực sự. Chúng tôi làm việc trong 3D một cách tự nhiên, nên với chúng tôi 3D chỉ là cách chúng tôi hoàn thành quy trình chứ không làm thay đổi quá trình sáng tạo.”

Một cảnh trong Rio

Tuy nhiên, Saldanha cũng ghi nhận rằng phải cẩn thận tránh làm nhức đầu khách hàng quen thuộc của điện ảnh hay tạo ra những tác phẩm thị giác giả. “Tôi rõ ràng đã trở nên ý thức hơn về cách bố trí máy quay để trùng thời gian với chuyển động, vì trong định dạng 3D vài thứ sẽ chói lòa nếu đi quá nhanh. Hoặc nếu nhân vật không được tựu hình tốt, chúng sẽ không nổi bật.” Khán giả sẽ không trải nghiệm các hiệu ứng 3D cực đỉnh, như cảm giác mạnh khi một chú chim bay ra đâm vào ghế họ. “Nếu bạn muốn làm thứ gì mang tính thủ thuật, hãy đi du hành, chứ đừng làm phim,” Saldanha tranh luận.

Saldanha lớn lên với niềm yêu thích hội họa, nhưng “chẳng thấy được làm cách nào nghệ thuật có thể phù hợp với nghề nghiệp của mình”. Ông rốt cuộc có bằng đại học ngành khoa học máy tính ở Brazil, “nhưng vẫn chưa đủ. Tôi muốn nhiều hơn”. Theo con đường đã được nhiều người trẻ tuổi có hoài bão lát sẵn, ông chuyển đến thành phố New York, theo đuổi một tấm bằng khác trong ngành đồ họa vi tính. “Tôi có máy tính như tấm vải vẽ của mình,” ông giải thích. Ông tiếp tục làm việc cho Blue Sky, ông đã dành cả sự nghiệp của mình ở đó. “Chúng tôi có cảm giác gia đình, chiến hữu, bạn bè rất lớn và khá vui vì khi hãng lớn mạnh thêm chúng tôi vẫn giữ được điều đó. Thậm chí giờ đã có chừng 400 người, không lớn như vài hãng phim ở Bờ Tây, chúng tôi vẫn giữ tâm trạng và cách làm việc đó.”

Quy mô của một phim hoạt hình dài yêu cầu Saldanha dùng “bản năng đầu tiên” với các quyết định “nhanh và chính xác”. “Tôi bị các ghi chú và ảnh hưởng sáng tạo dội bom từ mọi hướng, từ góc nhìn của hãng phim và thậm chí từ góc nhìn của đội ngũ của tôi nữa. Tôi phải giữ độ nhạy của mình để có thể nắm lấy cái mình cần từ những hiểu biết sáng suốt tuyệt vời đó mà không đi chệch khỏi con đường ban đầu của mình.”

Sau một kỳ nghỉ dài, Saldanha sẽ quay lại cuộc chơi với một phim dài khác. “Tôi có hai hoặc ba ý tưởng đang bàn thảo,” ông nói với chút mập mờ. Một dự án tiềm năng có thể là bản chuyển thể Ferdinand the Bull, quyển sách trẻ em được yêu thích năm 1936 về một chú bò thích ngửi hoa hơn thi đấu. “Đó là một câu chuyện thú vị và hấp dẫn, nhưng tôi không biết liệu có trở thành tác phẩm tiếp theo của mình không,” Saldanha. Thế còn ý tưởng về phần hậu truyện cho Rio? “Tôi chưa có một câu chuyện khác trong đầu, nhưng chúng ta sẽ phải đợi mới biết. Hiện giờ tôi đuối hết mức rồi, tôi chằng có gì cả.”

Poster Rio

Bản thân Saldanha có bốn đứa con, và cố gắng làm loại phim cả con nít và phụ huynh đều ưa thích. “Nếu tôi dẫn các con đi xem phim, tôi muốn đi xem phim mình đề cao và thích thú. Tôi chẳng muốn xem phim quá non trẻ – hoặc nếu tôi làm vậy, tôi cũng không thấy vui. Nếu phim nối được mạch cảm xúc với tôi, vợ tôi, và đứa con gái đang tuổi lớn của tôi, đó là thứ tôi đang nhắm đến.”

Trong khi ông không cho các con xem quá nhiều phim khi chúng còn đang trong quá trình sản xuất, ông vẫn thích đưa các con vào theo một cách khác. “Tôi luôn cố gắng mang tiếng nói các con vào phim của mình, thậm chí nếu ở cảnh nền hoặc thứ gì đó đơn giản. Điều đó cho phép các cháu hiểu và thỉnh thoảng là một phần của quá trình.” Với Rio, Saldanha chọn con gái thứ hai của mình, Sophia, vào vai Linda lúc còn nhỏ. “Tôi chọn diễn viên cùng các con và xem vai nào các cháu có thể diễn, chúng tôi có niềm vui. Đó không phải là thứ tôi nhất thiết phải có, nhưng vẫn vui khi có các con là một phần trong ngày làm việc của mình.”

Saldanha khen ngợi các giọng lồng tiếng chính cho Rio, Hathaway và Eisenberg, về tính chuyên nghiệp và tập trung của họ. “Anne thẳng tính, thoải mái và thư giãn, đó là lý do tôi muốn có cô ấy trong vai Jewel, vì nàng chim này cần là loại nhân vật phóng khoáng. Jesse làm việc chăm chỉ từng phút. Anh thử nhiều thứ; anh có ý kiến về việc chuyển tải lời thoại. Anh có thể mở rộng phạm vi nhân vật rất nhiều mà không làm mất chất của chúng, đó là phần quan trọng nhất.” Dàn lồng tiếng gồm một nhóm những tài năng hài hước lồng tiếng cho các vai phụ. George Lopez, Jemaine Clement (tham gia Flight of the Conchords), Wanda Sykes, Tracy Morgan và Will.i.am đều “cư trú” trong phim, vốn gồm nhiều bài nhạc.

Các diễn viên lồng tiếng cho Rio

Âm nhạc trong Rio chịu ảnh hưởng nặng nề từ nhạc địa phương Brazil, nơi cho ra đời nhiều thể loại nhạc khác nhau, gồm samba và bossa nova. Bản nhạc đầu phim, được Saldanha miêu tả là “Carnival của rừng xanh” được các huyền thoại âm nhạc Sergio Mendes và Carlos Brown tạo ra. Lời bài hát lúc đầu được viết bằng tiếng Bồ Đào Nha, và nhạc sĩ R&B người Mỹ Siedah Garrett “xếp nối lại với nhau và tạo nên lời bài hát phù hợp với sự sôi nổi và âm thanh Bồ Đào Nha mà vẫn dễ hiểu với khán giả Mỹ”.

Rio có một cảm giác nơi chốn đặc biệt, nhưng hy vọng là phim sẽ mang điều đó đến khán giả toàn cầu. Để hiểu sự phát triển ở thị trường quốc tế, có thể xem xét loạt phim Ice Age. Ở thị trường nội địa, phim thứ ba có doanh thu chỉ hơn phim thứ nhất 11%. Ở thị trường quốc tế, loạt phim này tăng trưởng theo cấp số nhân, khởi đầu với 206 triệu USD, rồi phần hậu truyện 460 triệu USD, và đến 690 triệu USD với phim thứ ba – tăng đến 335%. “Thị trường quốc tế đã phát triển quá nhanh,” Saldanha nhận định. “Không ngạc nhiên khi bạn có doanh thu lớn hơn ở thị trường quốc tế ngày nay, đặc biệt với nền kinh tế thế giới ở vài nơi mạnh hơn nền kinh tế Mỹ. Bạn có bước leo thang số vé bán ra một cách tự nhiên và doanh thu phòng vé lớn hơn.”

Khi Rio đến rạp mùa xuân này, Saldanha hy vọng “chúng tôi sẽ có thể thành công ở thị trường trong nước cũng mạnh như thị trường quốc tế”. Ông cũng muốn khán giả có kết nối với “các nhân vật mạnh mẽ tại trọng tâm câu chuyện. Chuyến giã biệt không tự nguyện của Blu khỏi cuộc sống cá chậu chim lồng cho phép chú “đem tự do đến cảm xúc của chính mình,” Saldanha nhận định. Một lần nơi thế giới thực này, “chú tìm thấy một mặt cuộc sống của mình mà chú nghĩ mình chẳng bao giờ có được,” một bài học về biến đổi cuộc sống hấp dẫn khán giả mọi lứa tuổi.