“Bộ phim có phần lộn xộn phải không?” một Michael Bay nghiêm nghị nói về tác phẩm năm 2009, hoàn toàn không phải là một thất bại – bộ phim đã mang về tới 836 triệu USD trên toàn thế giới, đứng thứ ba trong năm chỉ sau Avatar và Harry Potter phần sáu. Nhưng đạo diễn vẫn nói về quả bom tấn này với giọng nuối tiếc. “Nhìn xem, phim có một số điểm tốt, thú vị và đã làm rất tốt, nhưng cũng thất bại ở một vài phương diện then chốt. Tôi đã học được từ những điều đó. Và bây giờ với phần thứ ba này chúng tôi đang trở về những điều căn bản và tôi hoàn toàn tin tưởng sẽ làm được một bộ phim tốt hơn phần thứ hai.”

Khi nói điều này, ông đang đứng ở phim trường Playa Vista của Transformers: Dark of the Moon, phim thứ chín ông thực hiện với vai trò đạo diễn và, để làm ngạc nhiên chính mình, phim thứ ba của ông nói về Bumblebee, Megatron và những người máy biến hình khổng lồ ngoài hành tinh khác gọi là những Transformer.

Shia LaBeouf, Rosie Huntington-Whiteley và Michael Bay
trên phim trường Transformers: Dark of the Moon [Dreamworks]

Phim sẽ ra mắt vào ngày 1/7. Vị đạo diễn 45 tuổi đã hoài nghi khi nhà sản xuất Steven Spielberg tiếp cận lại với ông vào tháng 7/2005 với ý tưởng tạo ra một loạt phim Hollywood bắt nguồn từ một dòng đồ chơi thời Reagan. “Thuật ngữ tôi dùng lúc đó là “ý tưởng ngớ ngẩn”, nếu tôi nhớ đúng,” Micheal Bay nói. Nhưng sau khi đến thăm Hasbro và nghiên cứu các nhân vật cũng như thần thoại về vũ trụ được tạo ra quanh họ, Michael Bay bắt đầu khởi động ý tưởng.

Bây giờ, loạt phim đã trở thành điểm quan trọng trong sự nghiệp làm phim 15 năm của Michael Bay. Mặc dù ông không mong đợi sẽ làm phần bốn của Transformers – hoặc có thể vì thế - ông vô cùng chú trọng việc để lại thương hiệu này với một danh tiếng tốt. Ông cũng liên hệ với các ký giả trong vài tuần gần đây để cho họ thấy cảnh phim và có lẽ, qua sự thẳng thắn và nhiệt tình của ông, đã thoát khỏi tòa án công luận.

“Tôi vẫn vui vẻ và đặc biệt là với bộ phim này,” đạo diễn Bay nói. “Nhìn xem, chúng tôi đã bị thiêu rụi trong phim gần đây nhất. Vấn đề lớn là cuộc đình công của các nhà biên kịch, điều đó làm tổn hại đến dự án và làm khó mọi người. Chúng tôi có ba tuần để nắm được câu chuyện và, thực sự, chúng tôi đã bắt đầu làm phim mà không có kịch bản. Điều đó là một khó khăn quá lớn cho một phim điện ảnh. Có quá nhiều kết thúc phim hoặc quá nhiều chỗ gây cảm giác như đoạn kết. Cũng có rất nhiều thứ sinh động [trong công việc hậu kỳ thực hiện các hiệu ứng hình ảnh], và chúng tôi đã lạc nhịp. Chúng tôi sử dụng kế hoạch của phần đầu cho phần thứ hai nhưng ở phần hai một cách vất vả hơn lại cần cho tính linh hoạt. Và sau đó cảm thấy như thể chúng tôi đang viết kịch bản trong phòng biên tập, cố gắng gộp tất cả thành một câu chuyện."

Một cảnh trong phim [Ảnh: Paramount]

Tác phẩm năm 2009 phải nhận những lời chỉ trích đáng nhớ của những nhà phê bình hàng đầu (Roger Ebert đã cho rằng bộ phim là “một trải nghiệm khủng khiếp trong một quãng thời gian không thể chịu nổi,” Joe Morgenstern của Wall Street Journal gọi xuất phẩm này là “một đống sắt vụn hào nhoáng” và Peter Travers của tạp chí Rolling Stone than vãn rằng bộ phim “ngớ ngẩn đến khủng khiếp… hơn cả tồi tệ, bộ phim đã đục ra phạm trù của riêng nó về sự tồi tệ”). Khi nói nội bộ với nhau, nhiều đồng nghiệp cùng ngành của Michael Bay cho rằng bộ phim là ví dụ điển hình về việc gì sẽ xảy ra nếu câu chuyện và nhân vật trở nên phụ thuộc vào công nghệ đồ họa vi tính và một khiếu hài hước nhạt nhẽo.

Điều đáng ngạc nhiên không phải là các nhà phê bình không thích phim của Michael Bay – họ cũng không thích Pearl Harbor, Bad Boys 2 hay The Island – ngạc nhiên là Michael Bay lại công khai đồng ý với họ.

“Tôi nghĩ chúng tôi có điều cần chứng tỏ trong phần ba này,” Michael Bay nói về tác phẩm đã đưa ngôi sao Shia LaBeouf trở lại trong vai diễn Sam Witwicky, người dân thường trẻ tuổi làm bạn với một Autobot tên là Bumblebee. “Chúng tôi đang trở về nền tảng. Phần hai đi sâu vào Sam, vào cách anh bị tác động và cảm nhận, và đó là một điều khó khăn. Ở chừng mực nào đó, bộ phim bí ẩn hơn. Lần này, không có gì thần bí về nó cả. Đó là một điều huyền bí khá lỗi thời và là một phim cứng rắn hơn… bộ phim hài hước nhưng không phải là châm biếm; chỉ là vui nhộn hơn trong hoàn cảnh đó.”

Một số nhà phê bình đã chỉ trích Michael Bay về việc thực hiện những tác phẩm mạ nhôm trống rỗng, nhưng Spielberg nói ông đã đưa nhà làm phim này đến với Transformers vì cách ông làm việc với con người, không phải với máy móc.

“Lần đầu tiên tôi hợp tác với Michael Bay là khi anh đạo diễn The Island cho Dream Works và Warner Bros. năm 2005,” Spielberg cho biết. “The Island, dù không phải là một thành công về thương mại, nhưng đã thành công trong việc cho tôi thấy Michael có thể xử lý các mối quan hệ trong một phim quy mô lớn tốt như thế nào. Không cần phải xem lần thứ hai để biết anh vận dụng hành động giữa các Autobot và các Decepticon tuyệt vời như thế nào. Nhưng vì tiền đề ban đầu của chúng tôi cho phần đầu Transformers là câu chuyện về một cô gái, một chàng trai và chiếc xe của cậu ta, The Island chỉ cho tôi rằng Michael sẽ chú ý đặc biệt đến những câu chuyện về con người trong Transformers.”

Spielberg nói thêm: “Vì cốt truyện dày đặc hơn trong phần ba của Transformers, công việc của Michael cảm thấy như mới mẻ hơn và được tiếp thêm sinh lực… với rất nhiều cách mới và sáng tạo để sang trang mới cho loạt phim này.”

Thay vì những chiến dịch của đoàn quân khổng lồ và hình ảnh những hạm đội, Transformers phần ba này vừa đủ, Bay cho biết, và kịch bản do Ehren Kruger (The Ring) viết giới thiệu nhiều hơn về tình trạng căng thẳng trong tiểu đội lính đặc công. Bay thổ lộ ông nghĩ về tác phẩm như một loại phiên bản quê hương của Black Hawk Down – nhưng, bạn biết đấy, với những người máy khổng lồ ngoài hành tinh. Thay cho những sa mạc vùng Trung Đông, phần lớn cảnh hành động sẽ được quay ở giữa những đại lộ bốc cháy của Chicago nơi con người tiếp tục đấu tranh chống lại những cỗ máy chiến binh to lớn ngoài không gian, lợi dụng điểm yếu duy nhất họ biết về chúng (mắt của chúng).

Michael Bay đặc biệt tự hào về một số cảnh giáp chiến trong thành phố (trong đó có những cảnh đội lính đặc công mặc đồ lượn chìm giữa những tòa nhà chọc trời như hoạt động ngầm của những con sóc bay) và bí ẩn về những âm mưu tạo nên câu chuyện mới truy nguyên về những chương trình ngoài không gian trong thập niên 1960 (một hồn ma kỹ thuật số của John F. Kenedy và gương mặt nén cuộn của Walter Cronkite sẽ góp mặt trong chuyến thám hiểm mặt trăng mới của Michael Bay).

Transformers: Dark of the Moon mang John Turturro trở lại trong vai đặc vụ liên bang cường điệu Seymour Simmons và những gương mặt quen thuộc trong vai Josh Duhamel và Tyrese Gibson. Gia nhập dàn diễn viên lần này là John Malkovich, Frances McDormand và Patrick Dempsey, nhưng tin quan trọng là sự vắng mặt đáng chú ý trên danh sách. Megan Fox, gương mặt nữ của loạt phim (nếu không tính đến người máy), đã bị rút khỏi dự án, đây là lựa chọn của cô và cũng là yêu cầu của Michael Bay – điều này phụ thuộc vào người bạn cần hoặc lựa chọn để tin tưởng.

Fox đóng vai Mikaela Banes, bạn gái của Sam, và Bay cho rằng phim có nhiều khả năng tiếp tục mà không cần tới nhân vật này và dàn diễn viên lần này mạnh hơn. Khi chủ đề về Fox nổi lên, thái độ của Bay trở thành một điều gì đó nằm giữa sự lãnh đạm và chứng say sóng.

“Tôi không muốn nói về điều đó, nhưng rõ ràng chúng tôi đã thay thế cô gái của chúng tôi, và về mọi mặt tôi thấy chúng tôi vẫn ổn,” Bay nói về phía Rosie Huntington-Whiteley, một người mẫu của Victoria’s Secret đến từ Anh chưa từng có kinh nghiệm diễn xuất – thậm chí còn ít hơn Megan Fox vì cô đã đóng vai chính đầu tiên trong Bad Boys 2 của Michael Bay với vai một nữ diễn viên áo tắm không được công nhận. Qua hai cuộc phỏng vấn dài bốn tiếng cả ở trong và ngoài trường quay, Michael Bay không hề nhắc đến tên Megan Fox hay nói về những tin đồn rằng trong lúc quay phần hai Transformers cô là diễn viên hay đòi hỏi hay việc ông là một người bạo ngược. “Tôi nghĩ chúng tôi có một dàn diễn viên tốt hơn ở phần ba so với những người chúng tôi từng có.”

Michael Bay lại rất hứng thú thảo luận về việc sử dụng những máy quay 3D trong phim Dark of the Moon. Một buổi chiều khác, tại văn phòng ở Santa Monica của ông, ông đã nói về cấu trúc lập thể với thái độ tin tưởng vào một sự cải tổ.

“Tôi đã đến thăm phim trường của Jim [Cameron] lúc quay Avatar và tôi chỉ nhìn thấy toàn nền xanh cùng những máy quay lớn và tôi giống như, “Đây thực sự không phải là tôi.” Điều đó có chút đáng sợ phải không? Đặc biệt khi tôi đã sử dụng những thiết bị của thế giới thực… thật sự khó cho tôi vì tôi là một người làm phim bảo thủ, với những ống kính biến hình truyền thống, và không có gì đẹp hơn những ống kính biến hình đối với tôi. Vì vậy việc áp dụng kỹ thuật số với tôi có phần mờ mịt.”

Shia LaBeouf, Michael Bay và Josh Duhamel khi quay phần đầu Transformers

Nhưng Michael Bay sống vì công nghệ, thiết bị và các phụ tùng (có một lý do để ông làm phim về người máy là đổi thành xe đua và những máy bay chiến đấu) và bây giờ ông đang say mê dấn thân vào cuộc truy tìm để đưa ra lời tuyên bố về điện ảnh lập thể. Phim 3D (với giá vé đắt tiền hơn) tất nhiên đang thịnh hành ở Hollywood, nhưng hầu hết các phim này được thực hiện theo cách thông thường và sau đó chuyển thành định dạng có chiều sâu hơn trong giai đoạn hậu kỳ. Quay phim với những máy quay 3D thực thụ ít phổ biến hơn; công cụ đồ sộ và yêu cầu sự cẩn trọng và xác định kích cỡ có thể làm nản lòng những đoàn làm phim liên quan đến những vụ nổ lớn và thậm chí kinh phí cũng cao hơn.

“Bạn đã bao giờ nhìn thấy những máy quay này chưa? Chúng thật to lớn. Bạn có những tấm gương – việc bạn đang làm là tách ra một tấm gương, nhờ đó bạn có một độ khúc xạ kỳ lạ. Nó cắt ánh sáng. Máy quay thứ hai luôn luôn là một tác động nhẹ nhàng hơn vì nó thông qua một tấm gương. Điều đó mang đến một sự phản xạ kỳ lạ. Một mắt sẽ bắt được ánh sáng còn mắt kia thì không vì thế thỉnh thoảng sẽ phần nào lôi cuốn bạn như trong 3D.”

Michael Bay rất phấn khích về những thành tựu 3D ông đã xem trong giai đoạn hậu kỳ nhưng nhìn chung đó chỉ là bước đầu của phương pháp làm phim này và Michael Bay có sự nôn nóng của một người đàn ông muốn có các công cụ để bắt kịp với thứ ông nhìn thấy trong trí tưởng tượng. Nhưng ông vẫn kiên nhẫn với điều đó, bởi vì, một lần nữa, ông là một người đàn ông muốn chứng tỏ điều gì đó.

Một động thái khác thường là nhà làm phim mới đây đã mời một nhóm nhỏ các nhà báo mạng đến một phòng chiếu để cho họ xem đoạn phim 3D giới thiệu của Transformers: Dark of the Moon. Mục đích là bác bỏ những tin đồn trên mạng rằng các cảnh 3D của tác phẩm không ấn tượng và, qua những phản ứng trong phòng, vị đạo diễn đã rất thành công. Thay vì dừng lại ở đây, nhưng Michael Bay lại đưa những phóng viên đang sửng sốt vào một dãy phòng biên tập chật hẹp để chỉ cho họ những đoạn phim thô của bộ phim, vượt xa điều họ mong đợi hay điều ban quản lý của xưởng phim thích thú. Sau đó, Michael Bay không nói thẳng về động cơ của ông. “Tôi đang cố gắng,” ông nói, “để đền bù cho phần hai.”