• 2022 nhìn lại: Hollywood còn lắm mông lung

• 2022 nhìn lại: Một năm phim kinh dị thắng lớn nói với ta rằng không gì đáng sợ hơn tuổi già

• 2022 nhìn lại: Những tiếng nói yếu thế trong ngành điện ảnh Nhật Bản đã lớn hơn

• 2022 nhìn lại: Đại dịch làm ngành công nghiệp điện ảnh Trung Quốc thực sự thất bát

Những bộ phim bom tấn được đưa lên màn ảnh rộng, do Tom Cruise dẫn dắt, những con khủng long khổng lồ ăn thịt người và người Na’vi da xanh cao lớn của James Cameron. Một năm sau khi Warner Bros. đưa toàn bộ phim phát hành đồng thời trên HBO Max và các rạp chiếu phim, các áp phích phim của hãng phim Burbank khoe khoang “chỉ có tại rạp” như thời xưa. Để thể hiện sự tự tin, người đứng đầu chuỗi rạp lớn nhất thế giới đã cho xe diễu hành lăn bánh trên đường phố Pasadena.

Nhưng không đủ.

Theo ước tính của các nhà phân tích và hãng phim, năm 2022 kết thúc với khoảng 7,4 tỉ đôla doanh thu ở phòng vé Bắc Mỹ, giảm 35% so với năm 2019 trước đại dịch.

Khi các bộ phim ăn khách xuất hiện, chúng khiến khán giả và nhiều nhà điều hành hãng phim nhớ lại những ngày xưa tươi đẹp, chứng tỏ người ta muốn lũ lượt quay lại với một số bộ phim nhất định.

Không có nhiều phim tầm cỡ như vậy.

Chỉ ba phim năm 2022 thu về hơn 1 tỉ đôla toàn thế giới, với Avatar: The Way of Water đạt được cột mốc đó vừa sát nút ngày 30/12. Bộ phim kinh phí khủng này gia nhập cùng đội ngũ của Top Gun: Maverick (1,49 tỷ USD) và Jurassic World Dominion (gần đúng 1 tỉ USD). Năm 2019, chín phim gia nhập câu lạc bộ tỉ đô, hầu hết do Disney sản xuất.

Thủ phạm chính là, theo các chủ rạp và giám đốc điều hành hãng phim: tình trạng thiếu phim dai dẳng.

Khi mọi người quay lại rạp chiếu phim, đó thường là để có trải nghiệm cao cấp. Khán giả trả tiền cho các suất chiếu định dạng cực lớn, chẳng hạn Imax, khiến cho việc đi xem phim giống như sự kiện hơn

Theo Comscore, tính đến ngày 18 tháng 12 năm 2022, các rạp chiếu phim ở Mỹ nhận được số phim phát hành đại trà ít hơn 37 phim so với cùng kỳ năm 2019. Phát hành đại trà là từ 1.800 điểm chiếu trở lên.

“Thiếu hụt khoảng 30 phần trăm và có ít phim hơn 30%, đúng không?” Brian Robbins, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Paramount Pictures nói. “Làm toán là biết ngay thôi.”

Với đội hình phim mỏng như vậy, phòng vé ngày càng phụ thuộc vào những phim thắng đậm, và không có đủ phim kinh phí trung bình trụ rạp quanh năm.

10 phim hàng đầu năm 2022 sẽ chiếm hơn một nửa tổng doanh thu phòng vé. Trong những năm trước COVID-19, 10 phim có doanh thu cao nhất chiếm từ 30% đến 40% tổng doanh thu hằng năm, theo dữ liệu của Comscore.

Nhiều yếu tố giải thích sự thiếu hụt phim. Một số bộ phim lớn đã được dời sang năm 2023, một số phim mà trong những năm khác có thể đã ra rạp lại được chuyển sang các dịch vụ phát trực tuyến

Nhiều yếu tố giải thích sự thiếu hụt phim. Một số bộ phim lớn đã được dời sang năm 2023, gồm cả Shazam! Fury of the Gods Warner Bros. Ùn ứ tại các công ty hiệu ứng hình ảnh có nghĩa là một số bộ phim không thể hoàn thành kịp thời và phải tìm ngày công chiếu khác. Thay vào đó, một số phim mà trong những năm khác có thể đã ra rạp lại được chuyển sang các dịch vụ phát trực tuyến (Turning Red của Pixar và Hocus Pocus 2 của Disney).

Một số phim lại chiếu rạp đồng thời phát hành trên các dịch vụ phát trực tuyến, làm giảm doanh thu (Firestarter, Halloween Ends). Trong một động thái đặc biệt đột phá, Netflix đã đưa Glass Onion của Rian Johnson, phần tiếp theo của bộ phim ăn khách Knives Out, ra rạp rồi và rút lại sau đợt chiếu quảng bá kéo dài một tuần.

Cặp bom tấn hoạt hình của Disney (Lightyear, Strange World) làm dấy lên lo ngại rằng chiến lược phát trực tuyến của công ty đã huấn luyện những người hâm mộ trung thành chủ yếu chờ phim lên Disney+ thay vì mua vé.

Netflix đã đưa Glass Onion của Rian Johnson, phần tiếp theo của bộ phim ăn khách Knives Out, ra rạp rồi và rút lại sau đợt chiếu quảng bá kéo dài một tuần

Lại thêm một số phim mà các hãng đặt cược nhưng không thành công (The Northman của Focus Feature, Three Thousand Years of Longing của MGM).

Cuối cùng, nhiều phim hàng đầu được được phát hành dồn cục trong vòng vài tháng, dẫn đến một thời gian dài không có phim bom tấn nào cả.

Bốn tháng đầu năm thật thảm do quá ít tựas phim lớn. Cuối mùa xuân và đầu mùa hè bùng nổ trở lại với Doctor Strange in the Multiverse of Madness, Top Gun: Maverick và Jurassic World Dominion.

Và rồi đợt hạn hán cuối hè ập đến. Từ lúc Bullet Train ra rạp vào tháng 8 tới khi Black Adam của Warner Bros. vào tháng 10, chỉ có Smile đạt được 100 triệu USD doanh thu phòng vé Bắc Mỹ. Khoảng thời gian giáp hạt đã triệt tiêu mọi đà gượng dậy do các cú ‘hit’ tạo ra.

Nhiều phim hàng đầu được được phát hành dồn cục trong vòng vài tháng, dẫn đến một thời gian dài không có phim bom tấn nào cả

Nhà phân tích truyền thông cấp cao của Comscore, Paul Dergarabedian, đã so sánh năm nay như một cuộc chạy tiếp sức có một vận động viên lóng ngóng chuyền gậy.

Dergarabedian nói: “Nếu quả là người ta không muốn quay lại rạp chiếu, thì mùa phim hè cũng sẽ trở nên tồi tệ. Điều đã thay đổi là có ít phim hơn, và tình huống bất thường này khiến lịch phát hành bị xáo trộn.”

Tình trạng ảm đạm ảnh hưởng nặng nề đến các nhà điều hành rạp chiếu.

Cineworld, chủ sở hữu của chuỗi rạp lớn thứ hai của Mỹ, Regal, đã nộp đơn xin phá sản vào tháng 9, với lý do quá ít phim để chiếu và gánh nặng nợ nần. Giá cổ phiếu của chuỗi rạp số 1, ngập nợ nần AMC, đã giảm mạnh sau khi tăng mạnh vào năm ngoái khi Giám đốc điều hành Adam Aron chiếm được cảm tình của các nhà đầu tư lẻ. Cổ phiếu của AMC đã rớt 82% xuống còn 4,91 USD trong năm 2022.

Cineworld, chủ sở hữu của chuỗi rạp lớn thứ hai của Mỹ, Regal, đã nộp đơn xin phá sản vào tháng 9, với lý do quá ít phim để chiếu và gánh nặng nợ nần

Tuy nhiên, không hẳn tất cả toàn đen tối và u ám. Năm 2022 đã chứng minh rằng việc phát hành những bộ phim hay ở rạp là làm ăn khôn ngoan, miễn là chúng vẫn ở rạp nhiều tuần trước khi được cho thuê hoặc phát trực tuyến.

Bắt đầu từ năm 2020, khi các rạp đóng cửa nhiều tháng ròng rã, các hãng phim đã thử nghiệm phát hành phim ở rạp và phát trực tuyến cùng lúc. Phát trực tuyến cùng ngày ăn mòn phòng vé. Số lượt đăng ký thuê bao các nền tảng phát trực tuyến tăng mạnh.

Nhưng các công ty giải trí, trừ Netflix, bắt đầu quay xe với chiến lược tập trung vào phim phát trực tuyến.

Phố Wall đã bắt đầu đòi hỏi lợi nhuận hơn là số lượng thuê bao bằng mọi giá. David Zaslav, Giám đốc điều hành của Warner Bros. Discovery, trái ngược với thời dưới trướng AT&T trước đây, đã loại bỏ những bộ phim phát trực tuyến lớn coi chúng là vô ích. Bộ phim hài sắp tới của Paramount 80 for Brady ban đầu dự định phát trực tuyến, nhưng thay vào đó lại được phát hành rạp. Magic Mike’s Last Dance cũng vậy, đã được lên kế hoạch cho HBO Max, nhưng hiện sẽ lên màn ảnh rộng vào tháng 2/2023.

Các công ty giải trí, trừ Netflix, bắt đầu quay xe với chiến lược tập trung vào phim phát trực tuyến: Magic Mike’s Last Dance đã được lên kế hoạch cho HBO Max, nhưng hiện sẽ lên màn ảnh rộng vào tháng 2/2023

Eric Wold, nhà phân tích cấp cao tại B. Riley Securities, cho biết: “Họ muốn tăng số lượng thuê bao khi có cơ hội. Nhưng tôi nghĩ chúng ta đã thấy rằng điều đó không bền vững, cũng như không thể thu được lợi nhuận từ một bộ phim có chi phí sản xuất cao.”

Tuy nhiên, rõ ràng là khung thời gian chiếu rạp — khoảng thời gian rạp độc quyền chiếu phim — đã thay đổi mãi mãi. Trước đây, phim phải đợi trung bình 72 ngày trước khi có sẵn để xem kỹ thuật số. Giờ đây, các hãng đang giữ hầu hết các bộ phim trong khoảng 45 ngày trước khi phát trực tuyến.

Mô hình phát hành linh hoạt có lợi cho các hãng phim vì cho phép họ tránh phải bắt đầu lại các chiến dịch tiếp thị. Chúng hiệu quả hơn và mang lại cho những bộ phim kém hiệu quả ở phòng vé khả năng sinh lời cao hơn. Mặt khác, những bộ phim thành công có thể tồn tại lâu hơn. Top Gun: Maverick ở rạp hơn 90 ngày trước khi có sẵn để xem tại nhà.

Jim Orr, chủ tịch phân phối nội địa của Universal Pictures, cho biết: “Tôi không nghĩ có thuốc trị bách bệnh. Tuy nhiên, tôi nghĩ có sự nhất quán giữa các cửa sổ phát hành thì hay.”

Paramount Pictures đã đạt được mức độ thành công khác thường vào năm 2022

Các hãng phim giữ những bộ phim lớn nhất của họ để phát hành rạp đã gặt hái thành quả.

Paramount Pictures đã đạt được mức độ thành công khác thường vào năm 2022, phát hành Jackass Forever và phần khởi động lại Scream vào đầu năm, chẳng gặp đối thủ cạnh tranh nào. Bộ phim được chờ đợi từ lâu Top Gun: Maverick đã trở thành bộ phim có doanh thu phát hành cao nhất của hãng, với 1,49 tỉ USD. Smile, được bật đèn xanh để phát trực tuyến, đã chuyển ra rạp và thắng lớn.

“Đôi khi tôi cảm thấy như thể chúng ta đang sống trong một chút hiện thực thay thế của việc kinh doanh phim ảnh,” Robbins nói.

Universal Pictures đã cho ra mắt nhiều phim hơn bất kỳ hãng nào khác cho đến nay — 33 phim bao gồm một số phim kinh điển tái phát hành — và đa dạng đáng kể đặt cược vào nhiều thể loại cho nhiều nhóm khán giả khác nhau.

Universal Pictures đã cho ra mắt nhiều phim hơn bất kỳ hãng nào khác cho đến nay, đã được đền đáp trong một số trường hợp, với những chiến thắng như Minions: The Rise of Gru của Illumination Entertainment

Điều đó đã được đền đáp trong một số trường hợp, với những chiến thắng như Nope của Jordan Peele, Minions: The Rise of Gru của Illumination Entertainment và The Bad Guys của Dreamworks Animation. Trong các trường hợp khác, không nhiều. She Said và Bros nằm trong số những bộ phim thất bại nặng nề nhất năm 2022.

Disney, trái ngược với những khó khăn trong lĩnh vực hoạt hình, làm tốt với các tựa phim siêu anh hùng, với Black Panther: Wakanda Forever (421 triệu USD) và phần tiếp theo Doctor Strange (411 triệu USD). Warner Bros. thành công với The Batman (401 triệu USD) và Elvis (151 triệu USD).

Thành bại đã thách thức hiểu biết thông thường về thể loại phim nào thịnh hành và không thịnh hành.

Vâng, phim hài phần lớn gặp khó khăn. Phim kinh phí trung bình nhắm vào người lớn, từ lâu đã là nguồn lo lắng ở các hãng phim, đã giành được nhiều chiến thắng, bao gồm The Woman King và Xa ngoài kia nơi loài tôm hát của Sony.

Các hãng phim nghệ thuật độc lập đã chia sẻ thất vọng thương mại như Tár và The Banshees of Inisherin (ảnh trên), gợi ý rằng điện ảnh nghiêm túc là thứ khó bán trong một môi trường thưởng cho chủ nghĩa thoát ly thực tại

Các hãng phim nghệ thuật độc lập đã chia sẻ thất vọng thương mại của họ như Tár và The Banshees of Inisherin, gợi ý rằng điện ảnh nghiêm túc là thứ khó bán trong một môi trường thưởng cho chủ nghĩa thoát ly thực tại.

Nhưng một số bản phát hành “đặc sản” lại thành công tốt đẹp, ít nhất là những phim mang tính giải trí và thu hút giới trẻ, chẳng hạn như The Menu của Searchlight và Everything Everywhere All at Once của A24.

“Công bằng mà nói thì việc lôi kéo một số nhóm nhân khẩu học nhất định quay lại rạp có khó hơn một chút,” Orr nói. “Một số tựa phim dành cho người lớn chắc chắn gặp khó khăn, nhưng tôi không nghĩ sẽ luôn như vậy. Chúng ta sẽ đi đến thái cực bên kia.”

Phim kinh dị đã có một năm đặc biệt thành công, với các bản phát hành có lợi nhuận cao bao gồm The Black Phone, Barbarian và Smile.

Một số bản phát hành “đặc sản” lại thành công tốt đẹp, ít nhất là những phim mang tính giải trí và thu hút giới trẻ, chẳng hạn như Everything Everywhere All at Once của A24

Khi mọi người quay lại rạp chiếu phim, đó thường là để có trải nghiệm cao cấp. Khán giả trả tiền cho các suất chiếu định dạng cực lớn, chẳng hạn Imax, khiến cho việc đi xem phim giống như sự kiện hơn. Trong tuần đầu công chiếu The Way of Water, 3D chiếm 57% doanh thu. Các định dạng cao cấp và khán phòng có ghế chuyển động đã thúc đẩy hơn 60% hoạt động kinh doanh.

“Không nghi ngờ gì khi một khán giả đặt hẹn đến rạp chiếu phim để xem một bộ phim cụ thể, họ muốn đảm bảo rằng họ nhận được ưu đãi cao cấp như Imax,” Greg Foster, nhà tư vấn kinh doanh phim và cựu Giám đốc điều hành của Imax Entertainment, nói.

Nhưng phim giải trí thoát ly thực tại, kinh phí lớn dựa trên các thương hiệu tên tuổi thống trị phòng vé. Toàn bộ top 10 năm 2022 đều là phần tiếp theo, khởi động lại hoặc là một phần của vũ trụ điện ảnh lớn hơn. Phim “nguyên tác” có doanh thu cao nhất là phim tiểu sử về âm nhạc sang trọng Elvis của Warner Bros., ở vị trí thứ 11.

Toàn bộ top 10 năm 2022 đều là phần tiếp theo, khởi động lại hoặc là một phần của vũ trụ điện ảnh lớn hơn. Phim “nguyên tác” có doanh thu cao nhất là phim tiểu sử về âm nhạc sang trọng Elvis (ảnh trên) của Warner Bros., ở vị trí thứ 11

“Tôi có cảm thấy một số bộ phận khán giả sẽ không quay lại? Chắc chắn rồi,” Robbins nói. “Tôi nghĩ khán giả lớn tuổi vẫn đang gặp khó khăn. Nhưng cũng có thể không có phim dành cho họ.”

Cuối tuần lễ Tạ ơn, thường là nguồn thu khổng lồ cho phòng vé, đã không có phim mới phát hành hấp dẫn, khiến Black Panther: Wakanda Forever của Disney và Marvel đạp bẹp đối thủ cạnh tranh, gồm cả phim khác của Disney là Strange World.

Cuối tuần Giáng sinh cũng trống trải tương tự. Babylon của Paramount, tụng ca táo bạo Hollywood xưa của Damien Chazelle chỉ thu được 3,6 triệu đôla mở màn, và Whitney Houston: I Wanna Dance With Somebody của Sony thu 4,7 triệu đôla. Puss in Boots: The Last Wish của Universal và Dreamworks thu 12,4 triệu đôla.

Avatar: The Way of Water sẽ có sức mạnh bền bỉ cho đến tận tuần lễ đầu tiên của năm 2023

Khiến Avatar: The Way of Water rảnh tay, tiếp tục thu hút đám đông. Các hãng phim đối thủ dự đoán Avatar: The Way of Water sẽ có sức mạnh bền bỉ cho đến tận tuần lễ đầu tiên của năm 2023. Và bộ phim này đã chứng minh: đúng vậy.