• Mọi điều đã biết về Megalopolis của Francis Ford Coppola được trông đợi ra rạp năm nay

Megalopolis đã dần hiện hình trong tâm trí của Francis Ford Coppola suốt gần nửa cuộc đời ông, và giờ cuối cùng ông đã sẵn sàng giới thiệu nó với thiên hạ. Đạo diễn 85 tuổi của The Godfather, Apocalypse Now và The Conversation cuối cùng đã hoàn thành dự án đam mê hùng vĩ của mình với kha khá chi phí tự ông bỏ ra. Phim sẽ ra mắt trong tháng 5 này tại Liên hoan phim Cannes, hy vọng thu hút các nhà phân phối toàn cầu sẵn sàng nắm lấy rủi ro tương đương.

Megalopolis đã dần hiện hình trong tâm trí của Francis Ford Coppola suốt gần nửa cuộc đời ông, và giờ cuối cùng ông đã sẵn sàng giới thiệu nó với thiên hạ

Bộ phim kể về những xung đột cá nhân, chính trị và ái tình nảy sinh trong cuộc chiến xây dựng một nước Mỹ lý tưởng, và nó được hình thành một phần từ những tiên tri mang tính suy đoán của H.G. Wells, một âm mưu ám sát trong lịch sử La Mã cổ đại, sự tàn phá của vụ tấn công khủng bố 11 tháng 9 và tầm ảnh hưởng to lớn của những người dẫn chương trình tin tức truyền hình cáp hấp dẫn, cùng với vô số nguồn cảm hứng khác. “Tôi đã thêm vào đó mọi thứ tôi từng đọc hoặc tìm hiểu,” Coppola nói trong một tuyên bố.

Vanity Fair có những hình ảnh độc quyền đầu tiên về thành phẩm: Adam Driver vào vai kiến trúc sư và nghệ sĩ theo thuyết lý tưởng lên kế hoạch xây dựng lại một thành phố đã đổ nát. Nathalie Emmanuel vào vai cô con gái giao thiệp rộng của kẻ thù truyền kiếp của anh, một thị trưởng tham nhũng (Giancarlo Esposito), thích vương quốc đô thị của mình không thay đổi. Trong dòng tóm tắt chính thức của bộ phim, Coppola miêu tả nhân vật của Driver có “sức mạnh dừng thời gian”, trong khi nhân vật của Emmanuel đứng giữa hai người, yêu sâu sắc người nghệ sĩ nhưng trung thành với người cha khó tính của mình, “buộc cô phải khám phá cô thực sự tin nhân loại xứng đáng có được điều gì.”

Adam Driver và Nathalie Emmanuel trong hình ảnh chính thức đầu tiên từ Megalopolis của Francis Ford Coppola

Dàn diễn viên dày đặc còn có Aubrey Plaza, Shia LaBeouf, Dustin Hoffman, Jon Voight, Laurence Fishburne (từng đóng một người lính thiếu niên trong Apocalypse Now), Kathryn Hunter, ca sĩ Grace VanderWaal và James Remar, cùng em gái của nhà làm phim, diễn viên Talia Shire từng đóng The Godfather và con trai bà (cháu trai của Coppola) Jason Schwartzman.

Một buổi chiếu sớm dành cho các nhà điều hành hãng phim đã dẫn đến rò rỉ những phản ứng ẩn danh, từ ấn tượng đến bối rối. Đối với một số người xem phim, điều này chỉ làm tăng thêm sự tò mò về dự án. Phản ứng nhiệt tình trên mạng xã hội đã tăng vọt trong những tuần gần đây với người hâm mộ bày tỏ sự quan tâm nhiều hơn khi thấy đạo diễn kỳ cựu cược một ván khó lường.

Coppola đã từ chối phỏng vấn cho bài hình ảnh độc quyền đầu tiên này. (Người vợ Eleanor, đã kết hôn với ông được 61 năm, qua đời vào đầu tháng 4, nên đạo diễn và gia đình vẫn đang để tang.) Thay vào đó, ông đưa cho Vanity Fair một tuyên bố bằng văn bản về nguồn gốc của bộ phim.

Vì Megalopolis là tinh hoa cả đời nên lần đầu tiên ông quyết định đặt tên phim bằng chính tên của mình

Khởi nguồn bộ phim mới của Coppola có từ thời thơ ấu ở New York, khi ông say mê những câu chuyện về các nhà khoa học và nhà nghiên cứu cũng như mày mò chế tạo những bộ dụng cụ thí nghiệm nguy hiểm đầy thú vị. Tất nhiên, phim ảnh đã mang lại một lối thoát khác cho trí tưởng tượng của ông. Một bộ phim đọng lại trong tâm trí ông là phim chính kịch năm 1936 kể về một xã hội nỗ lực ngăn chặn sự sụp đổ của chính mình trong tuyệt vọng, do nhà sản xuất tiên phong Alexander Korda thực hiện và được tác giả của War of the Worlds và The Time Machine H.G. Wells viết kịch bản.

“Những hạt giống của Megalopolis đã được gieo từ nhỏ khi tôi xem Things to Come của H.G. Wells,” Coppola nói. “Tác phẩm kinh điển thập niên 30 của Korda nói về việc xây dựng thế giới ngày mai và luôn đọng lại trong đầu tôi, từ lúc là ‘nhà khoa học nhí’ và sau này là nhà làm phim.”

Trong phát biểu gửi Vanity Fair, đạo diễn cũng đề cập đến những tin đồn về quá trình hình thành lâu dài của Megalopolis. Để duy trì toàn quyền kiểm soát dự án, ông đã bán một phần đất đai nhà máy rượu của mình ở Bắc California để tự trang trải ngân sách 120 triệu USD.

Trong dòng tóm tắt chính thức của bộ phim, Coppola miêu tả nhân vật Caesar Catalina của Driver có “sức mạnh dừng thời gian”

“Thực sự tôi không có viết kịch bản này suốt 40 năm như người ta nói, mà đúng hơn là tôi thu thập các ghi chép cắt các bài báo làm thành một cuốn sổ tổng hợp những điều tôi thấy thú vị cho một số kịch bản phim trong tương lai, hay các ví dụ biếm họa chính trị hoặc các chủ đề lịch sử khác nhau,” Coppola nói. “Cuối cùng, sau rất nhiều thời gian, tôi quyết định lấy ý tưởng về một sử thi La Mã. Và sau đó, một sử thi La Mã lấy bối cảnh ở nước Mỹ hiện đại, vì vậy tôi thực sự chỉ bắt đầu viết kịch bản này rải rác trong khoảng 12 năm trở lại đây. Ngoài ra, vì tôi đã làm nhiều bộ phim thuộc nhiều chủ đề khác nhau và theo nhiều phong cách khác nhau nên tôi hy vọng về già sẽ có một dự án để tôi có thể hiểu rõ hơn phong cách cá nhân của mình là gì.”

Vì Megalopolis là tinh hoa cả đời như thế nên lần đầu tiên ông quyết định đặt tên phim bằng chính tên của mình. “Luôn tôn trọng tác giả gốc trong các bộ phim tôi thực hiện và luôn nhấn mạnh rằng tên của họ phải xuất hiện phía trên tiêu đề, chẳng hạn như với Mario Puzo’s The Godfather, hay Bram Stoker’s Dracula,” ông nói, “chỉ The Rain People và The Conversation là có thể được phép lấy tên riêng của tôi làm tác giả gốc trên đó; nhưng rồi tôi lại quá bất an để phô trương bản thân hoành tráng như vậy.”

Nhân vật Julia Cicero của Nathalie Emmanuel yêu sâu sắc người nghệ sĩ nhưng trung thành với người cha khó tính của mình, “buộc cô phải khám phá cô thực sự tin nhân loại xứng đáng có được điều gì”

“Ban đầu, tôi nhớ có lần tôi lấy 130 trang trắng và mạnh dạn viết trang tiêu đề Megalopolis của Francis Ford Coppola, bên dưới là All Roads Lead to Rome (tạm dịch: Mọi con đường đều dẫn tới thành Rome). Tôi giả vờ như các trang giấy không trắng trơn, nâng trên tay để có thể tưởng tượng một ngày nào đó kịch bản sẽ ra sao, và tin rồi một ngày nào đó sẽ có. Sau này, khi đã có bản nháp, tôi phải viết lại 300 lần, hy vọng mỗi lần viết lại sẽ cải thiện nó, dù chỉ nửa phần trăm thôi cũng được.”

Một trong các viên gạch nền của ông là cuộc đảo chính được lên kế hoạch vào năm 63 trước Công nguyên. Vào thời điểm đó, La Mã cổ đại đang trong cơn khủng hoảng, với nền kinh tế thương mại bị đình trệ, nền cộng hòa rộng lớn liên tục lung lay và nợ của người giàu cũng như người nghèo tăng vọt. Một người theo chủ nghĩa nổi dậy tên là Catiline đã âm mưu ám sát một số nhà lãnh đạo chính trị và gây ra hàng chục vụ hỏa hoạn khắp thành phố, khiến thành phố bất ổn đến mức hỗn loạn. Sau cơn hỗn loạn, Catiline sẽ xây dựng một xã hội mới, xóa bỏ mọi nợ nần của xã hội trước đó. Nhưng kế hoạch của y đã bị chính khách và nhà hùng biện La Mã Cicero vạch trần và ngăn chặn.

Aubrey Plaza trong một cảnh quay Megalopolis

“Tôi đã cân nhắc nhiều khả năng, và bắt đầu quan tâm đến một sự kiện được gọi là ‘Âm mưu Catiline,’” Coppola nói, đồng thời giải thích rằng “nước Mỹ hiện đại là đối trọng lịch sử của La Mã cổ đại và Âm mưu Catiline, như nhà sử học Sallust kể, có thể lấy bối cảnh nước Mỹ hiện đại này, giống như Heart of Darkness của Joseph Conrad [diễn ra vào cuối những năm 1800 trong bối cảnh thực dân châu Âu thống trị ở châu Phi] diễn ra trong bối cảnh Chiến tranh Việt Nam trong Apocalypse Now.”

Bước tiếp theo của ông là biến một số nhân vật lịch sử thành phiên bản hư cấu của các nhà lãnh đạo dân sự hiện đại. “Tôi bắt đầu với bản chất của một âm mưu: Có lẽ một nhà yêu nước độc ác (Catiline) âm mưu lật đổ nền cộng hòa, nhưng bị quan chấp chính Cicero ngăn cản. Tôi đổi tên Catiline thành Cesar theo gợi ý của Mary Beard, bởi vì trong phiên bản của Suetonius, Julius Caesar trẻ tuổi rất là đồng đảng với Catiline, và Cesar sẽ quen thuộc với khán giả hơn Sergius (tên lịch sử của Catiline).”

Coppola cũng quyết định có quan điểm xét lại lịch sử lâu đời được chấp nhận này. “Tôi tự hỏi cách miêu tả truyền thống về Catiline là ‘ác’ và Cicero là ‘tốt’ có nhất thiết đúng hay không,” đạo diễn nói. “Trong lịch sử, Catiline bị giết và Cicero sống sót. Nhưng vì là chuyện do người sống sót kể, tôi tự hỏi, nếu Catiline tính sắp xếp lại những người nắm quyền cho xã hội mới của anh ta thì sao, và liệu đó có thể thậm chí là ‘có tầm nhìn xa’ và ‘tốt’, trong khi Cicero đã có thể là ‘phản động’ và ‘xấu’.”

Shia LaBeouf (đứng, giữa) trong Megalopolis

Sau đó đạo diễn đã chuyển cốt truyện từ thời cổ đại sang thời hiện đại. “Câu chuyện sẽ diễn ra ở một thành phố New York có phần cách điệu, được miêu tả là trung tâm quyền lực của thế giới, và Cicero sẽ là thị trưởng trong thời kỳ có nhiều biến động tài chính lớn, chẳng hạn như cuộc khủng hoảng tài chính dưới thời cựu Thị trưởng Dinkins [người lãnh đạo thành phố từ năm 1990 đến năm 1993.] Cesar sẽ là một nhà xây dựng bậc thầy, một kiến trúc sư, nhà thiết kế và nhà khoa học vĩ đại, kết hợp các yếu tố của Robert Moses, như được miêu tả trong cuốn tiểu sử xuất sắc The Power Broker, với các kiến trúc sư như Frank Lloyd Wright, Raymond Loewy, Norman Bel Geddes hoặc Walter Gropius.”

“Từng bước với những bước khởi đầu này, tôi đã nghiên cứu những vụ án thú vị nhất của Thành phố New York từ sổ của mình: vụ án mạng Claus von Bülow, vụ bê bối Mary Cunningham–William Agee Bendix, sự nổi danh của Maria Bartiromo (một phóng viên tài chính xinh đẹp có biệt danh là ‘Money Honey’ từ sàn giao dịch của Sở giao dịch chứng khoán New York), những trò náo loạn ở câu lạc bộ Studio 54 và chính cuộc khủng hoảng tài chính của thành phố (được Felix Rohatyn giải cứu), để mọi thứ trong câu chuyện của tôi đều là sự thật và đã xảy ra ở New York hiện đại hoặc ở La Mã cổ đại. Tôi đã thêm vào đó mọi thứ tôi từng đọc hoặc tìm hiểu.”

Francis Ford Coppola chỉ đạo James Remar trên trường quay Megalopolis

Trong phát biểu của mình, Coppola đưa ra danh sách tham khảo của ông, một loạt các học giả, nhà thơ, tiểu thuyết gia, nhà làm phim và nghệ sĩ qua nhiều thế kỷ có các tác phẩm đã nuôi dưỡng Megalopolis: “Tôi sẽ không thể thành công nếu không đứng vững trên vai của G.B. Shaw, Voltaire, Rousseau, Bentham, Mill, Dickens, Emerson, Thoreau, Fuller, Fournier, Morris, Carlyle, Ruskin, Butler và Wells hòa làm một; với Euripides, Thomas More, Moliere, Pirandello, Shakespeare, Beaumarchais, Swift, Kubrick, Murnau, Goethe, Plato, Aeschylus, Spinoza, Durrell, Ibsen, Abel Gance, Fellini, Visconti, Bergman, Bergson, Hesse, Hitchcock, Kurosawa, Tào Tuyết Cần, Mizoguchi, Tolstoy, McCullough, Moses và các nhà tiên tri đều được đưa thêm vào.”

Ông miêu tả việc bắt đầu thực hiện ý tưởng này khoảng 23 năm trước. “Tin rằng mình đã có nền tảng cho dự án vào năm 2001, tôi đã thành lập văn phòng sản xuất ở Park Slope, Brooklyn và bắt đầu làm việc,” Coppola nói “Tôi đã thực hiện tuyển diễn viên, dượt kịch bản, và có bộ phận quay phim thứ hai do nhiếp ảnh gia xuất sắc Ron Fricke dẫn dắt, nghĩ rằng bắt đầu trước khi chúng tôi thực sự công bố quay phim chính thức sẽ dễ hơn và rẻ hơn.”

Nhóm Megalopolis mới thành lập của Coppola bắt đầu ghi lại cuộc sống hàng ngày trong thành phố. “Bộ phận thứ hai được quay bằng một máy ảnh kỹ thuật số Sony đời đầu mà tôi đánh giá là sẽ có đủ chất lượng, có thể quay suốt bốn mùa và các yếu tố hoạt động quan trọng của thành phố (phân phối thực phẩm, nước thải, xử lý rác thải) cho người giàu và người nghèo,” ông nói.

Francis Ford Coppola chỉ đạo Shia LaBeouf trên trường quay Megalopolis

Rồi câu chuyện hư cấu về một thành phố bị bỏ hoang sau khoảnh khắc hủy diệt khủng khiếp trở thành sự thật. “Kịch bản luôn có yếu tố một vệ tinh cũ kỹ của Liên Xô chệch khỏi quỹ đạo và rơi xuống Trái đất, vì vậy chúng tôi cần một số cảnh quay tàn phá và các khu vực hoang tàn, nhưng tất nhiên không ai có thể lường trước được sự kiện ngày 11 tháng 9 năm 2001 và bi kịch của Trung tâm Thương mại Thế giới,” ông nói. “Khi bộ phận thứ hai quay vào thời điểm đó, chúng tôi đã ghi lại một số hình ảnh đau lòng.”

Không rõ bao nhiêu trong số đó được đưa vào bộ phim cuối cùng. Khi Coppola cố gắng tạo ra thứ gì đó mang tính ngụ ngôn và sử thi, ông cũng quay trở lại với dấu ấn cá nhân đã khiến những bộ phim kinh điển của ông gây được tiếng vang lớn. “Mục tiêu đầu tiên của tôi luôn là làm một bộ phim bằng cả trái tim mình, vì vậy tôi bắt đầu nhận ra bộ phim sẽ nói về tình yêu và lòng trung thành trong mọi khía cạnh của đời sống con người,” ông nói. “Megalopolis cộng hưởng những tình cảm này, trong đó tình yêu được thể hiện qua sự phức tạp gần như kết tinh, hành tinh của chúng ta gặp nguy hiểm và gia đình nhân loại của chúng ta gần như đang có hành động tự sát, cho đến khi trở thành một bộ phim rất lạc quan đặt niềm tin vào con người có trí thiên tài để chữa lành bất kỳ vấn đề nào đặt ra trước mắt chúng ta.”

Đạo diễn 85 tuổi cuối cùng đã hoàn thành dự án đam mê cả đời. Để duy trì toàn quyền kiểm soát dự án, ông đã bán một phần đất đai nhà máy rượu của mình ở Bắc California để tự trang trải ngân sách 120 triệu USD

Megalopolis cũng đóng vai trò hiện thực phê phán đất nước của ông, khi nhà làm phim lặp lại câu mở đầu của The Godfather. “Tôi tin vào nước Mỹ,” Coppola nói. “Những nhà lập quốc đã mượn hiến pháp, luật La Mã và viện nguyên lão cho chính quyền cách mạng mà không có vua của họ. Lịch sử Hoa Kỳ không thể diễn ra hay thành công nếu không có nền học thuật cổ điển dẫn đường.”

Với bộ phim sắp ra mắt ở Cannes, Coppola bày tỏ hy vọng cao cả cho tương lai của bộ phim: “Mơ ước của tôi là Megalopolis sẽ trở thành phim mãi mãi được chọn để xem đêm giao thừa, sau đó khán giả thảo luận không phải về chế độ ăn kiêng mới hay quyết tâm bỏ hút thuốc mà là câu hỏi đơn giản này: ‘Xã hội chúng ta đang sống có phải là xã hội duy nhất chúng ta có không?’”