Với số lượng choáng ngợp phim phát hành mỗi năm, cũng tự nhiên là trong giới phê bình có xu hướng quá khen các phim đơn giản vì nó khác với xu hướng chung. Các công thức giống nhau giờ thống trị mảng thị trường đại chúng Mỹ, được đôn lên qua cách Marvel sử dụng công thức nhà làm đã qua kiểm nghiệm để thu về vô số thành quả siêu anh hùng.


Điều này còn đúng hơn với phim hoạt hình Mỹ, khi Hollywood đưa ra hằng hà sa số những phim hoạt hình vi tính na ná nhau (xem nào, mùa hè này có: Despicable Me 3 – à mà thôi), những phim hay đảm bảo rằng trẻ con cứ xem chính xác những gì đã được chứng minh là chúng sẽ thích.

Trong một môi trường không đột phá tí nào như vậy, một nhà phê bình không tránh khỏi việc đón nhận một chút phá cách như một hơi thở mới, nếu không phải là một sự phản đối mạnh mẽ những câu chuyện nhàm chán và những hình ảnh CGI quen thuộc đang dụ khán giả vào trạng thái mê mệt thỏa mãn đôi phần.

Và bất chấp tình cảnh đó, tác giả đây xin nói là The Girl Without Hands xứng đáng được khen vì thế: một phim đi ngược lối thường với cấu trúc thách thức, cả táo bạo lẫn tinh tế khiến những anh chị em cùng thể loại với nó phải xấu hổ.

Được trao Giải Ban giám khảo và Phim Pháp hay nhất tại Liên hoan phim hoạt hình Annecy 2016, và sau đó được chiếu lại Liên hoan phim Cannes, bộ phim đầu tay nói tiếng Pháp của Sébastien Laudenbach là một tác phẩm có vẻ đẹp độc đáo mê hồn, và kết hợp hình ảnh thu hút với câu chuyện vừa cổ điển, và ẩn dưới là cái láu lỉnh hiện đại.

Dựa trên truyện cổ tích của anh em nhà Grimm, và có thoại khá tối giản, phim là một câu chuyện dài đơn giản về lòng tham, sự ích kỷ, đức hy sinh, và lòng tốt, lồng ghép trong một hồi kết chuyển tải bằng phong cách nữ tính-tinh tế–nhưng không lẫn vào đâu được. Tuy nhiên, những thành công ấy, chỉ là điểm xuyết cho, trước tiên và trên hết là, một trải nghiệm cảm xúc mạnh mẽ.

The Girl Without Hands xoay quanh, như có thể đoán, một cô gái không có tay – dù cách cô bé mắc phải dị tật này, cũng như cách kể chuyện của đạo diễn, không hề tự nhiên. Đặt trên một nền sơn dầu trắng, phim hoạt hình của Laudenbach (kết hợp vẽ tay với kỹ xảo vi tính 2D) theo trường phái ấn tượng rõ rệt, điểm những đường nét uyển chuyển mà rung động, biến đổi và đung đưa và đu mình quanh khung hình như thể được gió thổi vào, cho bộ phim cảm giác như một bức tranh của Henri Matisse sống dậy dạng lỏng.

Thiết kế sống động rõ rệt từ những khoảnh khắc mở đầu, bắt đầu như những đường phác họa bằng than rồi chậm rãi biến thành những hình ảnh rõ rệt: nước chảy xuống đồi để khởi động cối xay; một đứa trẻ ra đời và bà mẹ trồng hoa trong khi nó lớn lên; bàn tay một cô gái nghịch nước dưới ao; một con chim sải cánh trên bầu trời rộng lớn; và những vết chân ướt dần khô lại trên mặt đất khi con sông cạn nước, nhỏ giọt xuống bánh xe của cối xay giờ bất động.

Từ những hình ảnh giới thiệu đó, Laudenbach đưa ra motif hình ảnh chính cho phim của mình, và đặt bối cảnh cho những diễn biến tiếp theo. Gặp cảnh nghèo khó vì thiếu nước và đồ ăn, người chủ cối xay (Olivier Broche lồng tiếng) là nạn nhân bị thao túng, và một người lạ dắt con lợn đến gặp ông (Philippe Laudenbach, cha của đạo diễn, lồng tiếng), hứa cho ông sự giàu có nếu ông đưa cho y thứ nằm sau cối xay. Nghĩ người đó nói về cây táo của mình, ông chủ đồng ý, và được trao một dòng sông vàng khiến ông lập tức giàu có ngoài sức tưởng tượng. Vợ ông (Françoise Lebrun), nhanh chóng nhận ra, “vàng lấp lánh, nhưng có vẻ bẩn” – một lời than được con gái ông (Anaïs Demoustier) đồng tình, cô thêu một cái võng (nhấn mạnh, như vốn luôn thế, bằng tay cô) để mắc lên cây, nơi cô chọn sống trong vài năm tới, thay vì căn phòng giát vàng cha cô cho.

Đạo diễn Sébastien Laudenbach dành một năm để vẽ toàn bộ bộ phim trên giấy khi anh ở Ý, và chỉ bắt đầu biến nó thành phim hoạt hình khi về Pháp

Bộ phim được sắp đặt đầy tính tôn giáo, thừa mứa người chồng/cha mê vật chất, Ác Quỷ dụ dỗ, và một cô gái trong sáng gắn chặt với một cây táo. Và chuyển sang đen tối ngập tràn khi người lạ quay lại để thu hoạch phần mình, bởi điều hắn thực sự muốn là con gái ông chủ cối xay, đang nằm nghỉ trên cây táo khi cuộc trao đổi diễn ra. May thay cho gia đình, thói quen tắm rửa của cô gái khiến cô quá sạch sẽ để lấy về, nên Ác Quỷ yêu cầu người cha sửa chữa tình thế, không thì sẽ bị thu hồi đống vàng.

Chớp nhoáng những hình ảnh và âm thanh nổ ra, chỉ có thể nhận ra hình dáng bàn tay giữa sự lộn xộn, theo sau là những mô tả ngả nghiêng về sự bạo hành và sát hại, qua hình ảnh một đám chó quỷ xé xác bà mẹ yếu đuối thành từng mảnh,. Nhưng, cô gái đã khóc trên tay mình, khiến Quỷ Dữ (giờ trong hình dạng một cậu bé huýt sáo) không thể có chúng. Nên hắn ra lệnh cho ông chủ cắt bỏ đôi tay – và ông làm theo, thân hình cô gái tối sầm và rối loạn, bàn tay ngả xanh rõ mồn một. Màn hình ngả đỏ, ngập trong những đường thẳng sắc lẹm.

Đó chỉ là khởi đầu của The Girl Without Hands, cho thấy người con gái được Ác Quỷ thả tự do (vì thân cô cũng bị lấm nước mắt), hứa sẽ lấy lại “phần lãi” sau. Một hành trình qua vùng hoang dã, một mối tình, một cuộc sinh nở, và nhiều phản trắc diễn ra, mọi thứ được đệm trên guitar gảy mộc mạc và truyền tải qua những phân đoạn mê hoặc như ảo ảnh dợn sóng và vút qua với sự duyên dáng nổi bật.

Từ những hình ảnh vẽ theo góc nhìn nhân vật đi lên cầu thang uốn lượn và qua những cánh cửa khổng lồ, tới những hình ảnh góc nhìn rộng cho thấy cô con gái đi qua những dãy núi và những con suối, khung cảnh nhìn qua thân hình trong suốt của cô, bộ phim của Laudenbach là điều kỳ diệu từ những hình ảnh tuôn chảy mạch lạc. Hơn nữa, nó là phim pha trộn tính chất trẻ con và người lớn theo cách cuốn hút, như bạo lực thì tàn khốc và gây sốc, còn niềm vui đến từ nguồn sữa mẹ vẩy lên không trung như pháo hoa, hay từ một cặp cha mẹ nuôi đứa con bằng cách dạy nó ngồi xổm giữa cánh đồng xanh rờn.

The Girl Without Hands là câu chuyện ngụ ngôn cho trẻ em, theo đúng phong cách Grimm, cũng là một vở kịch đạo đức (ở đây về lòng tham, thói tự tôn, và hy vọng thuần khiết) hòa quyện với những yếu tố vừa ảm đạm tầm người lớn và huyền diệu dành cho trẻ em.

Theo đạo diễn Laurenbach, thách thức của bộ phim không chỉ từ hình ảnh mà còn từ việc cho nhân vật tính cách và tâm lý, chứ không phải là những khuôn mẫu truyền tải đạo đức như trong truyện cổ tích

Truyền tải một lòng quyết tâm, tính tháo vát và độc lập ngầm mang tính nữ quyền càng tăng thêm sức mạnh của phim – dù chỉ về mặt mỹ học đơn thuần, bộ phim hút hồn, thông minh và xuất chúng không kém bất cứ phim hoạt hình nào trong những năm gần đây.