• The Dark Tower: Những gì đã biết

• [Bình luận phim] Tại sao nên phớt lờ giới phê bình bảo ta ghét Tòa tháp Bóng Đêm?

Được xem là bậc thầy tiểu thuyết kinh dị, Stephen King chứng tỏ cũng rất thành thạo sử thi kỳ ảo, kể câu chuyện về một người hùng viễn tây nguyên mẫu tên Roland, trong hành trình băng qua một sa mạc bí ẩn ở một Trái Đất song song, truy tìm “Người Áo Đen” quỷ quyệt và “Tòa tháp Bóng Đêm” bí ẩn.

Idris Elba trong vai Roland

Hai năm sau, F&SF đăng phần tiếp theo, The Way Station. Đến mùa thu năm 1981, tạp chí này đã in năm chương phiêu lưu của Roland, được tập hợp thành một cuốn sách mỏng lét mà ngay ‘fan’ của tác giả cũng không biết có trên đời… hay ít ra, lúc đầu thì không biết. Những thập niên sau đó, King viết thêm sáu tập nữa và một số truyện ngắn về chuyến đi của Roland ngày càng gian nan ngoằn ngoèo, phát triển thành du hành thời gian, những cổng đi vào Trái Đất của chúng ta và những cái nháy mắt siêu hư cấu với độc giả. Loạt “The Dark Tower” được gọi là “công trình vĩ đại” của tác giả, đan xem nhiều đề tài và khái niệm từ tác phẩm của ông thành một tuyên ngôn lớn hơn về sức bền của một câu chuyện hay.

Phần nào nhờ thành công phòng vé vang dội của những bản chuyển thể màn ảnh rộng nhiều phần những tác phẩm kỳ ảo như The Lord of the Rings và loạt Harry Potter, lâu nay Hollywood đã đánh hơi khìn khịt xung quanh “Dark Tower” của King, nhưng chật vật nghĩ cách đưa câu chuyện lạ lùng, cá nhân sâu sắc này thành một chuỗi phim. Giờ đây, sau nhiều khởi đầu sai lầm, cuối cùng một bộ phim sắp ra rạp, có Idris Elba trong vai Roland, Matthew McConaughey trong vai kẻ thù đen tối của anh và Tom Taylor là cậu bé 11 tuổi từ thế giới của chúng ta bị kẹt giữa tình trạng thêm chiều không gian cổ xưa.

Sau đây là những gì bạn cần biết về bản điện ảnh The Dark Tower, ra rạp ở Việt Nam ngày 4/8 với tựa Tòa tháp Bóng Đêm.

Matthew McConaughey trong vai Người Áo Đen

Những nguyên tác kết nối thành “thế giới Stephen King”

Nếu bạn chọn bất kỳ hai cuốn sách nào của Stephen King, có khả năng bạn sẽ thấy một vài cái tên giống nhau hết lần này đến lần khác – từ những thị trấn nhỏ xinh đẹp hư cấu ở Maine như Castle Rock và Jerusalem's Lot đến tổ chức nghiên cứu hư cấu của chính phủ Mỹ gọi là “the Shop”. Tuy được sáng tác và xuất bản 50 năm qua, một lượng lớn câu chuyện của King dường như diễn ra trong thực tại giống nhau, với một số chuyện về ma cà rồng, chó sát thủ và những đứa trẻ mới lớn xuất hồn tồn tại dai dẳng như tin đồn và huyền thoại từ tiểu thuyết này sang tiểu thuyết khác. Kể chuyện đồng nhất thậm chí còn được củng cố hơn trong loạt “The Dark Tower”, trong đó ở những tập sau bắt đầu liên hệ ngày càng nhiều những tác phẩm khác của tác giả – và thậm chí chính nhà văn cũng được đưa vào làm một nhân vật.

Nhân vật trở đi trở lại nổi bật nhất trong thần thoại của King xuất hiện trong tiểu thuyết Dark Tower gốc. Randall Flagg là một thế lực đen tối bí ẩn, lần đầu xuất hiện trong tiểu thuyết tận thế The Stand năm 1978, và từ đó đầu thai thành một mối đe dọa hầu như không ngăn cản được trong nhiều cuốn khác. “Người Áo Đen” của McConaughey (tức Walter o'Dim) là một phiên bản của Flagg, tượng trưng cho mọi ông kẹ hiện đại mà King đã viết qua hàng nhiều thập niên. Hắn là linh hồn của thế lực bóng tối tàn bạo mà tác giả dành cả đời mình tìm hiểu.

Tom Taylor là cậu bé 11 tuổi từ thế giới của chúng ta bị kẹt giữa tình trạng thêm chiều không gian cổ xưa

Đây là loạt kỳ ảo kiểu cũ, với bản đồ và biệt ngữ và nhạc jazz

King luôn không tiếc tự xưng là ‘fan’ cuồng kinh dị-giật gân, chẳng khoe khoang chút nào. Nhưng khi ông quyết định biến The Gunslinger thành phần đầu của một tập truyện kỳ ảo lớn hơn, ông cam kết với một vẻ tin cậy rằng đây sẽ là tiêu chuẩn nhiều thế kỷ cho những câu chuyện kiếm-và-phù thủy. Chiều không gian trừu tượng mà Roland tuần tra có cái tên đáng giá Tolkien “Tổng Giới” (“All-World”). Từ bên trong không gian đó, nhân vật nghịch đảo thành dạng mà tiếng Anh gọi là “High Speech”, và hợp thành một nhóm đa dạng những người du hành gọi là “Ka-tet”. Các cuốn sách này được nhắm dành cho ‘fan gộc’ hơn là độc giả đại trà, vì không phải lúc nào người ta cũng dễ dàng hiểu ngay như những tác phẩm bán chạy thông tục hơn, báng bổ hơn của King.


Tuy nhiên, vì bản thân Tòa tháp được miêu tả là một dạng liên kết nhiều thần thoại của loài người, các tiểu thuyết này tham khảo nhiều hơn danh mục tác phẩm của King. Đến cuối cùng, chúng mở rộng tới viễn tây kinh điển, văn học thiếu nhi, truyện tranh, huyền thoại vua Arthur, các album nhạc rock cấp tiến và bài thơ Childe Roland to the Dark Tower Came năm 1855 của Robert Browning. Ở một mức độ nào đó, loạt này kể câu chuyện hết sức đơn giản, nguyên mẫu, về thiện ác đối đầu, trên một cảnh quan nguy hiểm và khắc nghiệt. Nhưng đây cũng là một kiểu chứa đựng đam mê và các học thuyết của King về bản thân thể loại tiểu thuyết hư cấu.

Thiện ác đối đầu kinh điển

Đây là phim mở đầu một chuỗi. Nhưng cũng chính là một phần tiếp theo

Không tiết lộ nhiều, đáng lưu ý là loạt “Dark Tower” gốc ám chỉ rằng mọi sự kiện chính trong câu chuyện là một phần của một mẫu hình lặp đi lặp lại. Khi phim đi vào sản xuất, King ‘tweet’ bức tranh vẽ một vật xuất hiện cuối cuốn chót, và xác nhận hình ảnh đó ám chỉ phim Dark Tower sẽ diễn ra sau những sự kiện trong các tiểu thuyết của ông. Đây vẫn là chuyển thể câu chuyện gốc. Nhưng cũng “mới”.

Không thành vấn đề với người mới tiếp cận, những người sẽ xem câu chuyện này lần đầu. Nhưng ‘fan’ nào đã đọc The Gunslinger đến mòn nên trông đợi một vài bất ngờ trong phiên bản điện ảnh.

'Fan' của truyện gốc The Gunslinger có thể trông đợi một số bất ngờ trong phiên bản điện ảnh

Dự án phim được triển khai hơn mười năm, với ba đạo diễn khác nhau

The Dark Tower nằm trên dây chuyền sản xuất bao nhiêu lâu? Nghĩ xem nhé: Có lúc, bản chuyển thể này sẽ là dự án kế tiếp từ êkíp sáng tạo Lost của đài ABC, loạt phim truyền hình đã giữa mùa thứ ba khi tin tức lan ra rằng nhà sản xuất/đạo diễn J.J. Abrams cùng các biên kịch Carlton Cuse và Damon Lindelof đã được King chọn chăm sóc đứa con của ông. Sau đó bộ ba này thay đổi ý kiến, tuyên bố đã kiệt quệ vì phim truyền hình của họ rồi (Abrams có cơ hội làm các phim Star Trek và Star Wars mới có lẽ khiến cho quyết định từ bỏ Roland & các bạn chẳng mấy khó khăn).

Kế tiếp là Ron Howard, mất năm năm trao đổi với các diễn viên và hãng phim và phát triển các chiến lược đưa loạt truyện này lên màn ảnh rộng hay nhất. Ông quá dựa dẫm vào bộ đôi biên kịch đã thành công ở truyền hình – Akiva Goldsman và Jeff Pinkner, cả hai đều làm loạt phim giả tưởng độc Fringe do Abrams sản xuất – viết kịch bản để sản xuất tiết kiệm hơn đa số sử thi điện ảnh. Sau khi Howard rút lui về vai trò sản xuất, đạo diễn người Đan Mạch Nicolaj Arcel bước vào làm bộ phim nói tiếng Anh đầu tay của mình, với sự giúp đỡ của Dane và biên kịch nổi tiếng Anders Thomas Jensen.

Đạo diễn người Đan Mạch Nicolaj Arcel, trái, chỉ đạo các diễn viên trên trường quay Tòa tháp Bóng Đêm

Thời lượng ngắn khác thường

Với The Gunslinger chỉ dày hơn 200 trang, lẽ không nên ngạc nhiên khi The Dark Tower chốt chỉ 95 phút. Nhưng báo chí đã đưa tin phim còn kết hợp những yếu tố từ cuốn đầu với các phần của The Waste Lands (cuốn thứ ba) và The Wind Through the Keyhole (tuyển tập những câu chuyện liên quan được viết sau khi bộ truyện gốc hoàn tất). Phim bom tấn thời nay thường hơn hai tiếng đồng hồ; một phim xử lý thế giới kỳ ảo dày đặc cỡ tác phẩm giả tưởng hậu tận thế viễn tây này của King chắc chắn có vẻ nên có thời lượng cỡ đó, nếu không nói là nên dài hơn. Những người trung thành với nhà văn này đã thắc mắc – và có lẽ là hơi bực mình nữa – rằng phim sẽ đề cập đến bao nhiêu cuốn tiểu thuyết, và liệu có kết thúc thỏa đáng không hay sẽ chỉ kéo lê ra là “còn tiếp”.

Nếu phim này làm ăn tốt, hãy chờ có thêm The Dark Tower… mà không chỉ trên màn ảnh rộng

Khi Ron Howard đảm nhận dự án này, ông và đối tác sản xuất Brian Grazer chào hàng xử lý trường thiên quanh co xoắn não của King một cách tham vọng: làm thành nhiều phim điện ảnh, phát hành trong nhiều năm, với một loạt phim truyền hình song song cùng thời gian cung cấp những câu chuyện nền và tuyến phụ. Êkíp của Howard sau đó đã phải viết lại kịch bản đầu tiên để kinh phí giảm xuống, và phiên bản tỉ mỉ hơn cho nhiều hạ tầng khác nhau dường như mất đà.


Nhưng tầm nhìn đó không hẳn chẳng là gì. Thậm chí cân nhắc rằng bản chuyển thể này sẽ không theo sát nghiêm ngặt các cuốn sách, khi ‘credit’ cuối phim tuôn ra sẽ vẫn còn rất nhiều chuyện để kể. Hãy đưa The Dark Tower thành loạt phim Netflix, phim hoạt hình The Dark Tower, meme The Dark Tower trên Instagram – bất cứ gì để bao quát mọi thứ King có trong trí tưởng tượng phong phú của ông.