• Cary Fukunaga - Người đưa James Bond vào một kỷ nguyên mới trong No Time to Die

• Quá trình sản xuất trắc trở của James Bond là triệu chứng về cách Hollywood vận hành ngày nay

Nói chi đâu xa, những trắc trở của các phim Star Wars, các đạo diễn từ Gareth Edwards đến Phil Lord và Chris Miller va chạm với đòi hỏi của những nhà điều hành cấp cao. Gần đây hơn, Marvel Studios đã gặp may trong việc lôi kéo các đạo diễn được yêu mến như Ryan Cooler và Taika Waititi rời xa các dự án phim mới nguyên để “triển chiêu” trong lĩnh địa của hãng cho ra những kết quả năng suất. Nhưng trong tất cả những trường hợp đó, rủi ro là rất lớn ở cả hai phía — cho các đạo diễn có thành tích không chê vào đâu được, và cho các hãng phim có sức mạnh hủy hoại sự nghiệp.

Đạo diễn Cary Joji Fukunaga

Với tin Cary Joji Fukunaga trở thành đạo diễn người Mỹ đầu tiên tham gia chuỗi phim James Bond thì sẽ không thế đâu. Fukunaga chưa bao giờ làm một phim bom tấn hẳn hòi, nhưng anh đã vững vàng vận dụng linh hoạt năng lực cần có cho cuộc phiêu lưu hành động trí tuệ trong suốt sự nghiệp trải dài cả chục năm.

Phim đầu tay đột phá của anh Sin Nombre là bộ phim đề tài nhập cư gai góc về cặp đôi trẻ tuổi người Honduras trên đường trốn chạy những tay trùm băng đảng khát máu trong nỗ lực vượt biên vào Hoa Kỳ, nhưng Fukunaga đã tìm cách biến chất liệu tối tăm thành một cuộc phiêu lưu hành động mãnh liệt, sử dụng phương pháp làm phim du kích để quay cảnh một chuyến tàu với nhịp độ nhanh và căng thẳng như bất cứ điều gì có thể có trên phim kinh phí lớn hơn.

Với bản chuyển thể Jane Eyre được cách điệu của anh, Fukunaga thể hiện phạm vi đa dạng, xử lý lãnh địa lãng mạn cổ điển với khả năng tương tự.

Chỉ riêng hai phim đó thôi, nhà làm phim này đã cho thấy năng lực để sắp đặt lại công thức độc đáo đã duy trì chuỗi phim Bond suốt 65 năm qua: hành động thô ráp, bản năng trên bối cảnh đa dạng, cân bằng với chủ nghĩa lãng mạn hào nhoáng.

Fukunaga (trái) chỉ đạo trên trường quay Sin Nombre

Sin Nombre được phát hành vào năm 2009, cùng năm đó một đạo diễn trẻ mới nổi khác, Marc Webb, có tác phẩm đầu tay (500) Days of Summer. Hai năm sau, Fukunaga phát hành Jane Eyre, trong khi Webb bị hãng phim chiêu dụ làm phim thứ hai của anh với Amazing Spider-Man và phần tiếp theo: Điều này khiến sự nghiệp của anh nhanh chóng sa lầy. Tương tự, Colin Treverrow ra mắt năm 2012 với Safety Not Guaranteed và sau đó được thuê để làm Jurassic World. Không có thời gian ấp ủ ý tưởng, cả hai đạo diễn không bao giờ có cơ hội phát triển tính thẩm mỹ điện ảnh trước khi bán cho các doanh nghiệp thương mại lớn và chúng ta có thể không bao giờ biết chính xác tiếng nói của họ sẽ phát triển thế nào — nhưng Fukunaga có rất nhiều thời gian để giải quyết chuyện đó.

Sau Jane Eyre, anh làm một mạch hai ‘hit’ liền củng cố phẩm chất của anh trong một phong cách độc đáo của thế kỷ 21: phim sử thi chiến tranh Beasts of No Nation, lấy bối cảnh một quốc gia châu Phi hư cấu và đi theo trải nghiệm của một cậu bé bị một lãnh chúa áp bức (Idris Elba, một ứng cử viên James Bond hấp dẫn đối với nhiều người) đẩy vào cuộc nội chiến, đánh dấu bộ phim mới nguyên đầu tiên của Netflix. Kế hoạch phát hành diễn ra không tốt đẹp, bộ phim bị chìm nghỉm ở các rạp và bị chôn vùi trên hạ tầng này, nhưng nó vẫn cho thấy khả năng phát triển nội dung mê hoặc từ một chủ đề ác nghiệt mà không làm cho nó bị đơn giản hóa.

Cảnh trong phim Jane Eyre do Fukunaga đạo diễn

Trong cùng thời gian đó, Fukunaga cũng chỉ đạo mùa đầu tiên — và, cho đến nay, là mùa duy nhất đáng xem — của True Detective, tái hợp Woody Harrelson và Matthew McConaughey trong một phim ‘noir’ pha trộn chủ nghĩa hiện thực huyền diệu và chất bi hoàn hảo như nhau.

Ở chừng mực nào đó, Fukunaga đã dành một thập kỷ thử giọng cho những áp lực ngổn ngang của chuỗi phim Bond, ngoài phong cách của nó. Như David Ehrlich đã chỉ ra cách đây không lâu, Danny Boyle (người trước đây được dự định chỉ đạo phần thứ 25 của loạt phim trước khi rời bỏ) chưa bao giờ định hình hẳn với nhịp điệu đặc trưng đã làm cho Bond trở thành một thực thể văn hóa không thể tẩy xóa: phương pháp kể chuyện dễ kích thích của Boyle là một thế giới khác biệt với kết cấu bảnh bao của những cuộc phiêu lưu hay nhất của Bond, cũng như phong cách phớt tỉnh như không của bản thân nhân vật.

Ngược lại, Fukunaga xoáy vào những chỗ như vậy — và nếu anh phải xử lý một tài sản của hãng phim, James Bond có ý nghĩa hơn nhiều so với It, bộ phim kinh dị của Warner Bros. mà anh từ bỏ sau khi đụng độ với giới chức sắc của hãng. Fukunaga có thể biết cách làm bật lên nỗi sợ hãi, nhưng anh đang chắc chân hơn với một dự án chào đón một cách xử lý tinh tế ấn tượng thị giác và thú vị để phục vụ cho những tình huống lưỡng nan có yếu tố khí chất riêng tư hơn.

Beasts of No Nation của Fukunaga đánh dấu bộ phim mới nguyên đầu tiên của Netflix

Nỗ lực làm phim bộ truyền hình mới nhất của anh, Maniac — phát trên Netflix từ ngày 21 tháng 9 — củng cố tiềm năng này: Bộ phim khoa học giả tưởng điên cuồng có Emma Stone và Jonah Hill trong một câu chuyện ảo giác về chuyển đổi cơ thể ở tương lai lẫn quá khứ. Đặt trong một thế giới tưởng tượng, nơi một nhà khoa học lập dị (Justin Thereoux) phát minh ra công nghệ viên thuốc popping có một số tác dụng phụ rất sốc, bộ phim với kịch bản của Patrick Somerville khiêu vũ giữa phong cách và thực chất trong các tập đầu tiên với mức độ hấp dẫn của sự tự tin vào chất liệu: tiếp cận bệnh tâm thần bằng phong thái trang trọng trong khi cung cấp một phim thể loại có nhịp độ nhanh. Ở tuổi 41, Fukunaga đang trong giai đoạn hoàn hảo của sự nghiệp để đưa tài năng của mình vào một tài sản hiện có mà không lo giả thuyết hãng phim sẽ uốn cong ý chí của anh.

Ít nhất, hy vọng là vậy. Tin này đến ngay sau tiết lộ gây sốc hơn về một nhà làm phim lên hạng trong hãng phim: một phim Space Jam mới, với sự tham gia của LeBron James, do Coogler sản xuất và Terence Nance đạo diễn. Thiên tài thử nghiệm đằng sau Random Acts of Flyness của HBO đã phát triển năng lực một cách đáng kể để tiêm các ý tưởng nghiêm túc về chủng tộc và xã hội vào một phim truyền hình đêm khuya, khó hiểu, nhưng không có gì trong bộ phim kinh phí siêu nhỏ An Oversimplification of Her Beauty đầu tay của anh cho thấy rõ rằng Terence Nance có thể làm được một bộ phim trẻ em kinh phí lớn đầy màu sắc với các ngôi sao bóng rổ và nhân vật Looney Tunes.

Fukunaga chỉ đạo mùa đầu tiên của True Detective, tái hợp Woody Harrelson và Matthew McConaughey

Nhưng Coogler, cưỡi lên thành công toàn cầu cao ngất của Black Panther, hiểu rằng kỳ vọng đặt vào tài sản không quan trọng bằng năng lực đem đến cho tài sản đó cuộc sống mới của một nhà làm phim. Nhìn chung, Hollywood dường như đang thức tỉnh với ý niệm rằng ngay cả một chuỗi phim thương mại cũng cần được định hình bằng khát vọng nghệ thuật đằng sau máy quay. Trong trường hợp của Fukunaga, sự tương thích đó là quá rõ ràng.

Tất nhiên, MGM đã bỏ lỡ cơ hội để mở cửa cho một phụ nữ, hoặc một người da màu, vào một thời điểm mà nhu cầu tuyển dụng những tiếng nói chưa được miêu tả thỏa đáng đã đạt đến mức cao nhất mọi thời. Tuy nhiên, Fukunaga có xuất thân phức tạp: là con trai của một người đàn ông Nhật Bản sinh ra trong một trại tập trung và một phụ nữ người Mỹ gốc Thụy Điển, anh lớn lên với các ông bố dượng gốc Argentina và Mexico; trong suốt sự nghiệp của mình, anh đã sống ở Pháp, Nhật Bản, Mexico và London. Chuỗi phim Bond đòi hỏi một não trạng từng trải như vậy, và nếu nó rơi vào tay một người Mỹ, thì tốt hơn là rơi vào tay một trong những người hiểu biết toàn cảnh lớn hơn.

Maniac, bộ phim khoa học giả tưởng điên cuồng có Emma Stone và Jonah Hill, do Fukunaga đạo diễn

Trong thời buổi phe phái gay gắt này, James Bond là một nhân vật toàn cầu thuộc về tất cả chúng ta.