• Black Panther đưa những phụ nữ mạnh mẽ, đa chiều vào Vũ trụ điện ảnh Marvel

• Chiến binh Báo Đen: Một siêu anh hùng toàn Phi chống chủ nghĩa thực dân

• Black Panther: Những phản ứng ban đầu với bộ phim cho ta biết những gì

• Black Panther không chỉ là một bộ phim mà là biểu tượng của sự thay đổi

• 6 điểm then chốt từ trailer mới nhất của Black Panther

Với trẻ em (và người lớn) da màu mãi khao khát được nhìn thấy một siêu anh hùng giống như họ, bộ phim siêu anh hùng da đen đầu tiên này của Marvel là một lời nguyện cầu được đáp ứng, một phiêu lưu bước ngoặt và một bộ phim kinh điển mới.

Nhưng hẵng gượm: Chẳng phải Black Panther đã có mặt từ những năm 1960, khi Stan Lee và Jack Kirby tạo ra anh ta cho truyện tranh sao? Vậy tại sao Marvel lại mất nửa thế kỷ mới đưa anh lên màn ảnh? Chadwick Boseman đã đóng nhân vật siêu anh hùng này trong Captain America: Civil War năm 2016, một vai phụ trong một Vũ trụ truyện tranh Marvel được phân loại là #AvengersSoWhite (tạm dịch: Những kẻ báo thù toàn da trắng). Chuyện đó qua rồi. Không là trợ thủ hay hạng hai ở đây. Địa vị nổi bật là của anh hết – và việc làm bộ phim riêng này cho anh là lịch sử.

Do Ryan Coogler chỉ đạo và viết kịch bản (cùng với Joe Robert Cole) hết sức ly kỳ và sâu sắc, bộ phim làm màn ảnh bừng sáng với đầy ắp hành động nghẹt thở và hài hước. Được mong đợi như vậy mà. Nhưng cái hú òa và khiến bạn bất ngờ là ý thức chủng tộc và vẻ đẹp sâu sắc, lạ thường của bộ phim. Không chỉ sửa sai cho những năm tháng phớt lờ sự đa dạng, đây là một phim bom tấn kinh phí lớn đào sâu vào cội nguồn người da đen. Coogler, 31 tuổi, đã chứng tỏ được kỹ năng đằng sau máy quay với Fruitvale Station và Creed, nhưng trong Black Panther, anh đã làm hành trình đi vào cốt lõi của châu Phi để đem đến một thế giới mới cho màn ảnh rộng. Kết quả là một thay đổi mang tính cách mạng.

Chadwick Boseman mãnh liệt gai góc trong vai T’Challa, quốc vương Wakanda

Boseman mãnh liệt gai góc trong vai T’Challa, quốc vương Wakanda – một quốc gia hư cấu ở châu Phi, nơi anh thể hiện một hình ảnh là nhà cai trị và hình ảnh khác là một siêu anh hùng chống tội ác trong lốt báo. Trang phục của anh được làm bằng vibranium, loại khoáng chất có phép thuật và là tài nguyên quốc gia mà T’Challa giữ kín, cùng với những khám phá khoa học ‘khủng’ khác của đất nước anh. Trí tuệ của người đàn ông này là của riêng anh, nhưng siêu năng lực của anh xuất phát từ một loại thảo mộc hình trái tim chỉ tìm thấy ở quê hương anh. Boseman, một diễn viên đa năng tuyệt vời, đã đóng vai Jackie Robinson trong phim 42, James Brown trong Get On Up và Thurgood Marshall trong Marshall, đào sâu nhân vật T’Challa đến mức bạn có thể cảm nhận được anh không bao giờ ngừng.

Có lẽ quyết định cảm hứng nhất của Coogler là xem Wakanda chính là một nhân vật, cộng hưởng với cấu trúc xã hội và các quy tắc cai trị của nó, bao gồm lựa chọn vị vua của mình qua thách đấu thể chất. Do Rachel Morrison (Mudbound) quay, người phụ nữ đầu tiên được đề cử Oscar quay phim trong lịch sử 90 năm đáng xấu hổ của Viện Hàn lâm, Black Panther thật sống động với những phép màu thị giác. Và Coogler đưa vào đó những diễn viên xuất sắc đóng một bộ phim như thể sinh ra là dành cho họ.

Michael B. Jordan cừ khôi trong vai Erik Killmonger

Bên cạnh Boseman xuất sắc, còn có Michael B. Jordan cừ khôi trong vai Erik Killmonger, kẻ xấu và là một nhân vật trong quá khứ của T’Challa. Tuy nhiên, chàng diễn viên trẻ tuổi đóng vai chiến binh này (xăm hình những kẻ mà hắn giết lên người) với những dằn vặt đạo đức và cảm xúc mãnh liệt đến mức nhân tính của Erik là miễn bàn. Daniel Kaluuya, ứng viên được đề cử Oscar với phim Get Out, cũng xuất sắc trong vai W’Kabi, bạn của T’Challa và là chỉ huy cấm vệ quân. Và người khổng lồ màn ảnh Forest Whitaker mang đến cho nhân vật Zuri, cố vấn tinh thần của nhà vua, phẩm cách sâu sắc.

Nếu bạn nghĩ mình sắp thưởng thức một màn sức mạnh nam nhi khác, thì hãy quên đi. Phụ nữ còn hơn cả ngang sức ngang tài với nam nhi trong trò chơi này, từ Angela Bassett trong vai Ramonda, mẹ góa của T’Challa, đến Lupita Nyong’o sẵn sàng xông trận trong vai Nakia, người yêu cũ của T’Challa và gián điệp cho Wakanda ở thế giới bên ngoài. Và hãy đợi cho đến khi bạn nhìn thấy Danai Gurira năng động – Michonne trong The Walking Dead – bùng nổ trong vai Okoye, thủ lĩnh Lực lượng Nữ đặc nhiệm Wakanda gọi là Dora Milaje. Cô húi sạch quả đầu, mắt cô sáng quắc như laser và vũ khí của cô sẵn sàng, cô là định nghĩa sống về sự mãnh liệt.

Ngôi sao đột phá Letitia Wright trong vai cô em gái thiên tài công nghệ của T’Challa

Và không ai có thể qua được sự thông minh và sắc sảo của Letitia Wright, người đã đưa việc cướp hào quang lên tầm lỗi lạc trong vai công chúa Shuri, em gái của T’Challa. “Anh lại đơ nữa rồi?” Shuri hỏi anh trai, trêu chọc phản xạ chậm chạp một cách bất ngờ của anh trai ngay giữa trận chiến nóng bỏng khi anh bắt gặp tình yêu đích thực. Là một nhà khoa học và công nghệ, cô luôn là người thông minh nhất trong bọn, như nhân vật Q từ loạt phim James Bond phát minh ra những đồ nghề ngầu nhất. Wright là một ngôi sao đang lên, người làm cho sau đây Shuri chắc cú sẽ là hình mẫu cho các cô gái trẻ.

Chuyện gì xảy ra khi sự việc trở nên đẫm máu? Các nhà điều hành Marvel và Disney đã cảnh báo giới phê bình không được tiết lộ, để cho khán giả tự mình “khám phá những bất ngờ và thắt nút”. Cũng phải... vì vậy bài viết sẽ không nói gì về vai của Sterling K. Brown tuyệt diệu trong cảnh hồi tưởng mở đầu phim. Nhưng sẽ công bằng khi đề cập đến nhạc nền sôi nổi của Ludwig Goransson cùng với sự đóng góp những bài hip-hop từ những người như Kendrick Lamar, Sam Dew, Vince Staples và Childish Gambino. Và trang phục của Ruth E. Carter, sống động với phong phú màu sắc và hoa văn, đang trên đường trở thành huyền thoại màn ảnh rộng. Coogler còn viết lại sách giáo khoa về cảnh nguy hiểm, đặc biệt khi T’Challa chiến đấu với Killmonger trên thác nước hoặc tay buôn vũ khí người Nam Phi Ulysses Klaue của Andy Serkis chiến đấu với những người hùng của chúng ta trong một sòng bạc ở Hàn Quốc. Thậm chí đặc vụ CIA, Everett K. Ross, do một Martin Freeman xuất sắc nhất đóng, bất ngờ xuất hiện để ngăn chặn việc sử dụng vibranium có thể dẫn đến sự hủy diệt toàn cầu.

Cảnh T’Challa chiến đấu với Killmonger trên thác nước đẹp hùng vĩ

Kịch bản tận thế không mới trong MCU, nhưng đạo diễn bộ phim làm gì với nó thì dứt khoát là mới. Black Panther là một bộ phim kỳ ảo bắt nguồn ngay hiện tại. Không như các siêu anh hùng khác của Marvel, T’Challa là một quốc vương, một ông vua thực sự với gánh nặng trách nhiệm. Liệu anh có giữ vững an nguy của Wakanda bằng cách che giấu những tiến bộ công nghệ của đất nước này hay là chia sẻ chúng với những kẻ xâm lược, những người háo hức muốn vũ khí hóa các nguồn lực để củng cố sức mạnh? Trong Get Out, Jordan Peele đã châm biếm việc người da trắng chiếm đoạt văn hóa của người da đen. Ở đây, Coogler cho người da đen bất khả chiến bại, nhưng tránh được sự giản đơn hóa bằng cách biến Wakanda thành một xã hội gồm các bộ lạc khác nhau, mỗi bộ lạc đều có phong tục, mục tiêu và vấn đề chính trị riêng phản ánh một thế giới xung đột rất giống với thế giới của chúng ta.

Không có nhiều phim siêu anh hùng làm bạn sững sờ với những hiệu ứng sấm sét và còn giải quyết các vấn đề về sắc tộc và giới tính, nghiền nát những khuôn mẫu chủng tộc, ca ngợi phụ nữ và lên án khái niệm bế quan tỏa cảng của thời đại Trump. Lảng tránh những chuyện đó thì dễ dàng và dễ bán hơn. Nhưng đó không phải là phong cách của Coogler. Do người Mỹ gốc Phi viết kịch bản và đạo diễn, dàn diễn viên cũng vậy, bộ phim đã lãnh đạn từ các nhà phê bình, những người tin rằng Marvel đang chiếm đoạt truyền thống của châu Phi để bán vé, than khóc cái việc bộ phim được quay ở Atlanta chứ không phải châu Phi. Nhưng những cáo buộc này toàn giả dối và phớt lờ sự sáng tạo tươi mới và cam kết đầy đam mê với trải nghiệm của người da đen thấm nhuần trong từng khung hình. Không thể không cổ vũ Boseman khi T’Challa đang nổi lên thành vị vua bây giờ và tương lai của Marvel.

Phụ nữ còn hơn cả ngang sức ngang tài với nam nhi trong trò chơi này

Hãy nói thế này về Black Panther, điều làm cho chủ nghĩa thoát ly thực tế của điện ảnh trở nên gần hết mức với đẳng cấp nghệ thuật: Bạn chưa bao giờ thấy bất cứ gì giống như vậy trong đời. Wakanda muôn năm!

Black Panther, thời lượng 134 phút, phân loại PG-13. Phát hành ở Việt Nam từ ngày 23/2/2018 với tựa Black Panther: Chiến binh Báo Đen.

Đánh giá: ★★★★