• 5 điều bạn cần biết về bộ phim Zero Dark Thirty

• Tranh cãi pháp lý về việc sử dụng các đoạn thư thoại ngày 11/9 trong phim Zero Dark Thirty

• Zero Dark Thirty là bộ phim phức tạp và mơ hồ về mặt đạo đức trong vấn đề tra tấn

• Zero Dark Thirty: cuộc săn lùng Bin Laden

Mặc dù các nhà phê bình điện ảnh và chính trị đã viết nhiều về các cảnh tra tấn trong phim, có lẽ khán giả sẽ vẫn có vài thắc mắc về nguồn cảm hứng của bộ phim. Liệu có phải người hùng của cuộc truy lùng này là phụ nữ? Có thật là có một người đàn ông Hồi giáo làm việc cho CIA? Chú chó thì sao? Có chó thật không?

Bản thân biên kịch Mark Boal thừa nhận rằng “tất cả nhân vật trong phim được dựa theo người thật.” Một vài trong số những người thật này, như điệp viên là cảm hứng của nhân vật Maya, vẫn làm việc dưới thân phận bí mật, và Boal nói ông cùng đạo diễn Kathryn Bigelow “đã nỗ lực hết sức” để không làm mất vỏ bọc của họ, trong đó có việc không chọn người vào vai trông giống họ chẳng hạn. Những người khác là nhân vật của công chúng hoặc các điệp viên đã lộ thân phận thực, nhưng bộ phim vẫn từ chối đề cập đến tên thật của họ. Dưới đây, Slate Magazine cố gắng nhận diện nguồn tạo cảm hứng cho các nhân vật trên phim.

Maya (Jessica Chastain) – “Jen”

Rất nhiều người cho rằng nhân vật Maya được dựa theo một điệp viên CIA có thật gọi là “Jen” trong quyển sách No Easy Day: The Firsthand Account of the Mission that Killed Osama Bin Laden. Trong sách này, cựu đặc nhiệm Navy SEAL Matt Bissonnette, đã cho xuất bản cuốn sách dưới cái tên Mark Owen, nói rằng Jen được “cục tình báo tuyển mộ từ đại học,” đã “làm việc cho lực lượng đặc nhiệm truy lùng Bin Laden” được năm năm, và rằng “cô đã ráp nối mọi thứ lại với nhau” trong việc truy ra bin Laden ở Abbottabad, Pakistan. Ông nói, cô là “chuyên gia phân tích thích hợp nhất của chúng tôi về mọi nghi vấn tình báo liên quan đến mục tiêu.”

Mặc dù một số tình tiết trong phim dịch chuyển đôi chút cho Maya được tuyển khi học hết phổ thông trung học, chứ không phải đại học, trước khi làm việc cho chiến dịch kéo dài cả một thập niên tròn thì hành trình liên quan đến Jen giống như trong kịch bản cho Zero Dark Thirty. Một lần Bissonnette miêu tả ông hỏi Jen, “Nói thật đi, cược bao nhiêu đó là hắn?” “ ‘Một trăm phần trăm,’ cô đáp trả, gần như ngang ngạnh,” Bissonnette viết. Bissonnette cũng miêu tả phản ứng của Jen khi người ta đưa xác bin Laden về:

"Trong nhà chứa máy bay, Jen đứng ở rìa ngoài của đám đông. Cô không nói gì cả, nhưng tôi biết từ phản ứng của cô rằng cô đã nhìn thấy xác của Bin Laden trên sàn. Nước mắt lăn dài trên má cô, có thể nói Jen mất một lúc để xử lý. Cô đã dành nửa thập kỷ truy lùng con người này. Và giờ đây hắn nằm đó dưới chân cô."

Jessica (Jennifer Ehle) – Jennifer Lynne Matthews

Jessica là một trong những đồng nghiệp của Maya, và có lẽ là người duy nhất bạn có thể miêu tả một cách đáng tin cậy là bạn của cô. Jessica bị giết bởi một vụ đánh bom tự sát Căn cứ Chapman ở Khost, Afghanistan. Sau khi cô bị giết, một bản tin đề cập rằng trong số nhân viên CIA bị giết trong vụ tấn công này là mẹ của ba đứa con. Ám chỉ rằng Jessica là người mẹ đó, tên thật là Jennifer Lynne Matthews. Được miêu tả là “một trong những chuyên gia hàng đầu của CIA về al-Qaeda,” Cục tình báo đã công bố danh tính của cô năm 2010, khi vinh danh 12 nhân viên tình báo bị giết trong vụ tấn công Căn cứ Chapman. (Gia đình Matthews đã cung cấp ảnh của cô để sử dụng trong bài viết này, nhưng Slate Magazine không chắc liệu có ảnh nào khác đã được công bố không.) Theo báo chí đưa tin, vụ đánh bom tự sát là một nguồn cung cấp tin tin cậy hóa ra là gián điệp hai mang làm việc cho al-Qaeda. Điều này khớp với những gì ta thấy trên phim — tuy nhiên, theo tin tức báo chí thì hắn ta được cho vào căn cứ không bị kiểm soát, còn trong Zero Dark Thirty, “Jessica” ra lệnh cho lính canh không lục soát hắn để không làm hắn sợ. Có lẽ Boal và Bigelow đã đưa thêm tình tiết này vào để làm cho cảnh phim càng kịch tính hơn.

Joseph Bradley (Kyle Chandler) – Jonathan Banks

Nhân vật Joseph Bradley của Kyle Chandler, giám sát công việc điều tra của Maya ở Islamabad, theo sát hình mẫu của một người tên Jonathan Banks, là trưởng trạm CIA ở Pakistan. Năm 2010 ông lộ danh tính trong một vụ kiện do một nhà báo Pakistan có người thân bị chết bởi máy bay không người lái của Mỹ. Vụ kiện làm tiêu tan vỏ bọc của ông, dẫn tới phản đối của Islamabad. CIA rốt cuộc phải rút ông rời khỏi nước này. (Những sự kiện bước ngoặt đó được miêu tả trong Zero Dark Thirty.) Dù thân phận thật của ông giờ đây đã được biết, xem ra ông giữ khá lặng lẽ từ khi rời Pakistan; Slate không thể tìm được ảnh công bố của ông.

Cố vấn An ninh Quốc gia (Stephen Dillane) - John Brennan

Đề tài nóng về đạo đức trong việc tra tấn đã tràn vào tới buổi điều trần dành cho cố vấn cao cấp về chống khủng bố của Nhà Trắng ông John Brennan, đã được tổng thống Obama đề cử làm giám đốc CIA. Đỉnh điểm tranh cãi, Brennan bị chỉ trích vì đã bênh vực một số phương thức “thẩm vấn nâng cao” dưới thời chính quyền Bush, trong đó có một số phương thức xuất hiện trên phim. Z. Bryon Wolf của ABC News nghi ngờ rằng Brennan là nguồn cảm hứng cho nhân vật “Cố vấn An ninh Quốc gia” không có tên (do Stephen Dillane đóng) trên phim. Mặc dù Brennan đã bày tỏ không tán thành những kỹ thuật của chính quyền Bush, sau đây là những gì ông ta nói với đài CBS trong cuộc phỏng vấn hồi năm 2007: “Đã có rất nhiều thông tin thu được từ những thủ tục thẩm vấn này mà thực tế cục tình báo đã sử dụng để chống lại bọn khủng bố ngoan cố,” ông nói. “Nó đã cứu nhiều mạng sống.”

Giám đốc CIA (James Gandolfini) – Leon Panetta

Một trong những tin tức cuối cùng về dàn diễn viên được tiết lộ trước khi Zero Dark Thirty công chiếu đó là James Gandolfini sẽ đóng vai của Leon Panetta, giám đốc CIA chỉ đạo cuộc đột kích Bin Laden. Mặc dù trong bảng phân vai cuối phim Gandolfini chỉ được đề cập là "Giám đốc CIA” và ông không hề có tên gọi trong phim, chính Gandolfini thừa nhận ông diễn một phiên bản bị che giấu của Bộ trưởng Bộ quốc phòng Mỹ. Biết trước rằng Panetta sẽ không ấn tượng với việc ông ta trông thế nào trên phim, Gandolfini nói, “Tôi đã gửi thư cho Leon bảo, ‘Tôi rất tiếc về mọi việc. Bộ tóc giả, mọi thứ.’”

Abu Ahmed (Tushaar Mehra) - Abu Ahmed al-Kuwaiti

Một trong những tương quan rõ ràng hơn giữa nhân vật và hình mẫu ngoài đời thực là kẻ tình nghi số một trong cuộc săn lùng của Maya, người đưa thư của Bin Laden, Abu Ahmed al-Kuwaiti. Y như trên phim, “Kuwaiti lái một chiếc S.U.V. màu trắng có chiếc lốp xe dự trữ trong chiếc vỏ trang trí hình một con tê giác trắng” và cuối cùng đã bị lần theo dấu đến khu nhà Bin Laden đang ẩn nấp.

DEVGRU - SEAL Team 6

Được nhắc tới trong phim dưới tên viết tắt, nhóm biệt kích DEVGRU (tên gọi rút gọn từ cụm từ ná thở "Lực lượng tác chiến đặc biệt của Hải quân Hoa Kỳ") được thể hiện bởi các nam diễn viên trong đó có Chris Pratt (vai "Justin") và Joel Edgerton (vai chỉ huy biệt đội "Patrick"). Ngoại trừ Matt Bissonnette và Nicholas Cheque – đã tử trận trong một điệp vụ giải cứu tại Afghanistan tháng 12 năm 2012, những người khác được giấu tên. Theo thông tin mới cập nhật, Cheque là một thành viên của SEAL Team 6, nhưng chính phủ chưa từng xác nhận anh có tham gia vụ đột kích vào nơi ở của Bin Laden hay không.

The Wolf (Fredric Lehne) – “Roger”

Lãnh đạo lực lượng chống khủng bố của CIA, người mà chúng ta thấy đang cầu nguyện theo kiểu Hồi giáo trong văn phòng – tên gọi trong phim là 'The Wolf' (Sói) – nhiều khả năng dựa trên hình mẫu một người đàn ông có bí danh là "Roger". Roger, theo mô tả sơ lược của Washington Post, là một "tập hợp của những mâu thuẫn" – trong đó điển hình là việc ông cải đạo sang đạo Hồi dù rằng ông là người giám sát việc tiêu diệt các chiến binh Hồi giáo. (Cuộc hôn nhân của ông với một người phụ nữ Hồi giáo cũng là chất xúc tác cho sự hoán cải này.) Không được đa số đồng nghiệp yêu mến, một số còn cho rằng Roger phải chịu trách nhiệm cho vụ tấn công vào căn cứ Mỹ ở Khost, Afghanistan tháng 12 năm 2009, đã được đưa vào trong phim, khiến bảy nhân viên CIA tử vong trong tay kẻ đánh bom liều chết không bị khám xét đúng quy trình. Jennifer Matthews, một trong số những nhân viên thiệt mạng, là cấp dưới thân tín của ông, và một nguồn tin không nêu tên chỉ rõ việc Roger tuyển mộ cô là một điển hình cho những vấn đề về mặt vận hành của bộ máy chống khủng bố.

Chú chó nghiệp vụ – Cairo

Không phải chỉ con người mới là người hùng trong đêm đó. Cairo, chú chó chăn cừu Bỉ thuộc giống Belgian Malinois, đã đồng hành cùng biệt kích SEALS trong cuộc đột kích, được trang bị áo giáp chống đạn đặc biệt dành cho chó, và sẵn sàng đánh hơi dò tìm thuốc nổ hay một nơi trú ẩn bí mật của Bin Laden. Nhờ lòng dũng cảm, Cairo đã được diện kiến tổng thống (chi tiết sự kiện này đăng trên tờ New Yorker) và được tạp chí Time vinh danh là Động vật tiêu biểu của năm 2011.



Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về bài viết này trên Facebook của chúng tôi