Ngôi sao nói tiếng Quảng Đông, 58 tuổi, đã trở thành cái tên quen thuộc ở thành phố này sau hàng loạt vai diễn truyền hình suốt ba thập kỷ.

Gregory Charles Rivers trở thành Hà Quốc Vinh, cái tên quen thuộc ở Hồng Kông sau khi đảm nhận một số vai diễn trong phim bộ truyền hình địa phương

Cảnh sát tìm thấy thi thể của Rivers tại nhà anh ở làng Đại Áo Môn bên cạnh một khay than đang cháy vào tối thứ sáu, sau khi nhận được trình báo của gia đình anh. Không tìm thấy thư tuyệt mệnh tại hiện trường.

Theo truyền thông đưa tin, vợ của nam diễn viên Bonnie Cheung đã qua đời cách đây vài tháng.

Sinh năm 1965 tại Australia, Rivers học y khoa tại Đại học New South Wales, ở đó anh kết bạn với các sinh viên đến từ Hồng Kông và khám phá ra Cantopop.

Anh tự học tiếng Quảng Đông bằng cách sử dụng băng cassette và tình nguyện làm tài xế cho siêu sao quá cố Trương Quốc Vinh và biểu tượng Cantopop Đàm Vịnh Lân khi họ biểu diễn ở Australia vào những năm 1980.

Gregory Charles Rivers trong phim truyền hình TVB. Nam diễn viên người Australia đóng vai những vai sếp cảnh sát, nhà truyền giáo, cùng nhiều vai khác, trong suốt sự nghiệp kéo dài ba thập kỷ

Rivers cho biết anh được giới thiệu với Trương Quốc Vinh với cái tên Hà Quốc Vinh thông qua “người nào đấy ở phố người Hoa” và cái tên này đã gắn bó với anh kể từ đó. Hà có nghĩa là sông trong tiếng Trung (tương đương với Rivers trong họ của anh), còn tên mượn từ Trương Quốc Vinh.

Anh bỏ học y năm 1987 và cuối cùng mua vé một chiều đến Hồng Kông. Đầu tiên Rivers làm giáo viên tiếng Anh, gặp vợ và sau đó bắt đầu sự nghiệp diễn xuất sau khi ký hợp đồng với TVB, đài truyền hình công hàng đầu thành phố, cho một phim bộ truyền hình dài tập vào thời điểm đó.

Anh nhanh chóng trở thành người được chọn cho những vai diễn yêu cầu người phương Tây nói tiếng Quảng Đông của TVB, đóng vai sếp cảnh sát và nhà truyền giáo, cùng nhiều vai khác. Một thế hệ người Hồng Kông lớn lên đã xem anh trên tivi.

“Tôi may mắn vì người dân Hồng Kông không coi tôi là người nổi tiếng không thể chạm tới, tôi là người của họ. Với mỗi kịch bản nhận được, tôi học được nhiều tiếng Trung hơn,” anh nói với South China Morning Post trong một phỏng vấn vào năm 2022.

Vô số lần vào vai cảnh sát người Anh trên phim TVB

Năm 2007, Rivers dạy tiếng Anh cho nam diễn viên Hồng Kông nổi tiếng thế giới Châu Nhuận Phát, đang lồng tiếng cho vai diễn trong một phim mà anh từng đảm nhận cho Hollywood ở Trung Quốc Đại lục. Rivers đã làm việc thường xuyên với Châu Nhuận Phát nhiều tháng trời, xem các đoạn clip trong khi dạy anh ấy tiếng Anh.

Sau khi kết thúc hợp đồng với TVB vào cuối năm đó, Rivers đi cùng Châu Tinh Trì tới Mexico để quay bộ phim Dragonball Evolution / 7 viên ngọc rồng trong ba tháng để giúp Châu Tinh Trì thành thạo tiếng Anh.

Hà Quốc Vinh từng nói anh chưa bao giờ hối hận đã đến Hồng Kông vì anh có nhiều bạn bè ở thành phố này và yêu thích văn hóa cũng như ngôn ngữ mà anh không bao giờ ngừng học hỏi.

“Càng nói năng lưu loát, bạn càng thấy rõ xã hội xung quanh mình,” anh nói. “Nếu không nói tốt ngôn ngữ, bạn sẽ bỏ lỡ nhưng điều tinh tế. Hồng Kông có rất nhiều quỷ lỏ nhưng không có nhiều người hòa nhập đến mức nói tiếng Trung cả ngày lẫn đêm.”

Vô số lần là quý tộc, công sứ người nước ngoài

Hà Quốc Vinh đã cởi mở về quan điểm của anh đối với thành phố mà anh gọi là quê hương, nói rằng anh không thích “những thay đổi” mà anh quan sát được, những thay đổi đã khiến mọi người trở nên chán nản, lo lắng và bi quan hơn về tương lai của Hồng Kông do khoảng cách giàu nghèo ngày càng lớn và giá thuê nhà tăng cao.

Nam diễn viên tiếp tục xuất hiện trong các chương trình truyền hình của các đài truyền hình và nhiều phim khác nhau sau khi rời TVB năm 2007, đồng thời được TV Most, một trang web có nội dung châm biếm đa phương tiện, trao giải Bài hát vàng và Nam ca sĩ được yêu thích nhất năm 2016.

Anh đã biểu diễn Hong Kong Place, ca khúc rap tiếng Quảng Đông nói về tình yêu của anh với thành phố này, tại chương trình trao giải của TV Most, nhận được tràng pháo tay từ nhiều người dân gọi anh là “người Hồng Kông thực sự”.

“Tôi đã ở đây hơn 29 năm rồi. Trừ những khi nhìn vào gương, tôi sẽ không nhớ mình là người nước ngoài. Tôi coi mình là người địa phương về ngôn ngữ, thái độ và công việc của mình,” anh nói với South China Morning Post vào thời điểm đó.

Giấc mơ của Gregory Charles Rivers là trở thành ca sĩ Cantopop

“Nhưng tôi không nghĩ lại có chuyện được một nhóm người, thậm chí cả xã hội, gán cho tôi cái mác ‘Người Hồng Kông thực sự’. Đó là một bất ngờ lớn và vô cùng cảm động. Khi bạn coi trọng một cộng đồng và họ công khai chấp nhận bạn, bạn luôn có cảm giác vô cùng đặc biệt.”


Gregory Charles Rivers — tức là Hà Quốc Vinh như rất nhiều fan TVB biết đến — đã được vô số người dùng Internet Hồng Kông mệnh danh là “Người Hồng Kông thực sự” vì sự cống hiến dài hàng thập kỷ của anh trong việc quảng bá văn hóa Quảng Đông. Ca sĩ kiêm diễn viên người Australia đã gia nhập làng giải trí địa phương từ lần đầu tiên đến thành phố này vào năm 1987 và được cho là một trong những gương mặt phương Tây nổi tiếng nhất ở Hồng Kông.

Gregory Charles Rivers trong bài phỏng vấn với South China Morning Post năm 2016

Rivers không chỉ nói tiếng Quảng Đông tốt hơn hầu hết người Hồng Kông mà anh còn xuất hiện trong hơn 200 phim bộ truyền hình. Nhưng Rivers cho biết niềm đam mê của anh vẫn là hát những ca khúc Cantopop. Chương trình ăn khách Forever ATV anh tham gia, châm biếm sự sụp đổ của đài truyền hình hiện không còn tồn tại, đã lan truyền trên Internet. Chương trình này đã mang về cho anh danh hiệu "Nam ca sĩ được yêu thích nhất ở Hồng Kông" do nền tảng video trên internet, TV Most trao tặng.

Điều gì đưa anh đến đây vào năm 1987?

Khi tôi học ở Australia, tôi dành nhiều thời gian với những người đến từ Hồng Kông. Có một Hiệp hội Sinh viên Hồng Kông. Họ mở cuộc thi tài năng và disco. Tôi luôn có mặt để giúp đỡ. Tôi khám phá ra Cantopop thời học đại học và mê ngay lập tức. Thực ra tôi đã hát Cantopop và đọc lời bài hát tiếng Trung trước khi đến Hồng Kông. Năm thứ ba sinh viên y khoa, tôi trượt kỳ thi vì dành quá nhiều thời gian cho bạn bè thay vì học tập. Tôi quyết định tôi không muốn trở thành bác sĩ. Tôi muốn đến Hồng Kông và trở thành một ngôi sao Cantopop. Tôi đã làm ba bốn công việc bán thời gian trong một năm và tiết kiệm được một ít tiền. Sau đó tôi mua vé một chiều và bay qua.

Điều gì ở Hồng Kông đã thu hút anh?

Người dân. Khi đến đây, tôi không có cảm giác mình đang ở nơi xa lạ vì từ 2-3 năm trước khi đến, tôi đã dành phần lớn thời gian với các sinh viên Hồng Kông. [Tôi cũng đã dành] rất nhiều thời gian ở khu phố người Hoa, xem phim Hồng Kông ở rạp và nghe các bài hát Cantopop. Bê tông cốt thép không phải là thứ thu hút tôi đến thành phố này. Tôi luôn có cảm tình với người dân Hồng Kông ngay từ đầu. Tôi thấy họ không chỉ rất thân thiện mà còn rất hợp tác. Khi gặp vấn đề, họ cố gắng giải quyết. Phản ứng đầu tiên của họ là không rút súng hay tung nắm đấm và lao vào đánh nhau vì một bất đồng nhỏ. Họ giàu khả năng sử dụng từ ngữ để khuếch tán và giải quyết tranh cãi. Họ rất tôn trọng nhau. Ở Hồng Kông có văn hóa xếp hàng. Một số người có thể muốn chen lấn nhưng hầu hết mọi người đều xếp hàng và chờ đến lượt. Sẽ luôn có những phần tử xấu, nhưng ở Hồng Kông là tương đối ít. Nhìn chung, bạn có thể nói chuyện với rất nhiều người nếu bạn khiêm tốn.

Tôi không chọn Hồng Kông. Hồng Kông đã chọn tôi

Sao anh lại chọn Hồng Kông làm quê hương của mình?

Tôi không chọn Hồng Kông. Hồng Kông đã chọn tôi. Ở đại học, tôi chưa bao giờ nói ‘ồ, bạn là người Hồng Kông, tôi muốn làm bạn với bạn.’ [Khi cuối cùng tôi được nhiều người công nhận là người Hồng Kông bản xứ], tôi cảm thấy vô cùng cảm kích, và cũng là một đặc quyền rất lớn. Tôi ở đây đã hơn 29 năm rồi. Trừ những khi soi gương ra, còn đâu thì tôi sẽ không nhớ mình là người nước ngoài. Tôi coi mình là người địa phương về ngôn ngữ, thái độ và công việc. Mọi thứ tôi làm trong 30 năm qua thực sự đều như người Quảng Đông. Nhưng tôi không ngờ lại có chuyện một cộng đồng, thậm chí cả xã hội nói chung, gán cho tôi cái mác “Người Hồng Kông thực sự”. Đó là một bất ngờ lớn và vô cùng cảm động. Khi bạn coi trọng một cộng đồng và họ công khai chấp nhận bạn, bạn luôn có cảm giác vô cùng đặc biệt.

Anh yêu và ghét điều gì nhất ở thành phố này?

[Điều tôi yêu nhất] luôn là con người vì thành phố luôn thay đổi. Người ta phá dỡ các tòa nhà. Bến cảng ngày càng nhỏ hơn. Thành phố không ngừng thay đổi nhưng con người luôn tuyệt vời. Vì vậy điều mà tôi luôn yêu thích ở Hồng Kông chính là con người. Tôi nghĩ điều tôi không thích ở Hồng Kông là nó đang thay đổi. Đó không phải là Hồng Kông mà tôi từng biết. Khi già đi, chúng ta nhớ lại những điều khiến chúng ta hạnh phúc lúc còn trẻ. Đối với một số người ở Hồng Kông chúng tôi, đó sẽ là những người bán hàng rong. Tôi từng rất thích những sáng thức dậy và thưởng thức món ‘dầu chá quẩy’ (bánh quẩy) mới chiên giòn, mà ở Hồng Kông bây giờ không thể mua được như vậy nữa. Bạn có thể mua ở nhà hàng nhưng không thể mua ở quầy bán lề đường. Tôi nhớ những chiếc xe buýt có cửa sổ có thể mở được. Nếu bạn đã sống ở đây quá lâu thì điều bạn không thích chính là sự thay đổi. Tôi cũng vậy. Vì nhiều lý do khác nhau, bầu không khí chung của thành phố đang thay đổi và con người ngày càng buồn bã hơn. Người dân ngày càng chán nản, lo lắng và bi quan về tương lai của Hồng Kông.

Là Cảnh sát Hoàng gia Hồng Kông

Có khảo sát cho thấy ngày càng nhiều người Hồng Kông muốn rời khỏi thành phố, anh nghĩ sao về điều đó? Anh có cảm thấy như vậy?

Rất nhiều người muốn rời đi trước thời điểm chuyển giao năm 1997. Và ngay bây giờ cũng rất nhiều người muốn rời đi. Đối với họ, có lẽ đó là một lựa chọn hợp lý. Đối với những người muốn có tương lai ở Hồng Kông, họ phải biết rằng kể từ đây, tương lai sẽ có chút khó khăn. Nhưng nếu bạn giống tôi và cũng đánh giá cao người Hồng Kông như tôi, tôi sẽ chọn ở lại và xem mình có thể làm gì để giúp đỡ người khác. Khi rơi vào những thời điểm thực sự khó khăn, bạn rất dễ dàng thu lại lo cho bản thân chứ không phải ai khác. Nhưng nếu bạn làm ngược với phản xạ tự động đó và nỗ lực giúp đỡ lẫn nhau, thì tất cả sẽ có cơ hội sống sót. Và tôi thà ở lại.

Hồng Kông năm 1987 khác với Hồng Kông ngày nay như thế nào?

[Hồng Kông cũ và Hồng Kông hiện tại] khác nhau. Ba mươi năm trước, người dân Hồng Kông vô cùng hạnh phúc. Họ biết rằng nếu làm việc chăm chỉ, họ sẽ có thể đảm bảo được tương lai. Họ sẽ có thể mua một căn hộ để ở và nuôi nấng con cái. Con họ sẽ có nền giáo dục tốt và một lối sống tử tế cho bản thân. Hồi những năm 80, là vậy đó. Nếu bạn làm việc chăm chỉ, bạn sẽ ổn thôi. Nhưng ngày nay mọi thứ đều đắt đỏ. Chênh lệch giàu nghèo ở Hồng Kông và trên toàn thế giới đã thay đổi rất nhiều. Đối với hầu hết mọi người, dù có làm việc cực kỳ chăm chỉ cũng không thể tiết kiệm đủ tiền trả trước mua căn hộ. Một điểm khác biệt nữa mà hầu hết người phương Tây không nhận ra là chúng tôi từng tổ chức những buổi hòa nhạc Cantopop hoành tráng ở đây. Tôi là ca sĩ khách mời trong show diễn của Đàm Vịnh Lân năm 1997 khi anh ấy tổ chức marathon 31 buổi trình diễn âm nhạc. Hứa Quán Kiệt đã mở nhạc hội với hơn 40 buổi diễn. Chuyện đó sẽ không bao giờ xảy ra nữa.

Nếu anh có thể thay đổi một điều về thành phố này, đó sẽ là gì?

Tôi sẽ kiểm soát tiền thuê đối với từng tòa nhà trong thành phố — mọi tòa nhà thương mại và tòa nhà dân cư. Dù sao thì giá thuê bây giờ thực sự quá đắt. Tôi sẽ cố gắng đẩy nó trở lại thời điểm năm năm trước và tôi sẽ đóng băng [tiền thuê nhà] trong 20 năm tới.

Là nhà truyền giáo trên phim TVB

Anh có ý kiến mạnh mẽ về việc tiếng Quảng Đông sắp trở thành tử ngữ. Nó thực sự sẽ biến mất?

Trong tiếng Quảng Đông chúng ta có câu — “Tam đại bất bảo”, nghĩa là không gì có thể bảo toàn quá ba thế hệ. Hệ thống ở Hồng Kông đang [tạo ra] môi trường tiếng phổ thông ở bậc tiểu học, và đó là khởi đầu cho sự kết thúc của tiếng Quảng Đông. Điều đó làm tôi buồn. [Mặc dù] chúng ta không bao giờ có thể dự đoán được kết quả của những gì chúng ta thấy hiện nay, chúng ta chỉ có thể nhìn thấy xu hướng. Nhìn vào xu hướng ngày nay, tiếng Quảng Đông có thể sẽ biến mất sau 60 năm nữa. Nhưng một lần nữa, trong thời gian này, rất nhiều điều có thể xảy ra. Mọi người sẽ phải nỗ lực để giữ gìn tiếng Quảng Đông. Làm bất cứ điều gì có thể để bảo tồn những gì chúng ta có. Có một vài điều tôi thực sự muốn làm. Một trong số đó là quay loạt phim dạy tiếng Quảng Đông của riêng tôi. Trong ba mươi năm qua, tôi đã cố gắng học bốn đến năm ngôn ngữ khác nhau. Tôi đã phát triển phương pháp học ngôn ngữ của riêng mình. Không dễ có được nguồn tài trợ nhưng phải có người làm việc đó. Vì vậy, nếu tôi có thể sản xuất một chương trình có thể dạy năm trăm từ tiếng Quảng Đông cho một người không nói tiếng Quảng Đông, tôi sẽ làm.

Theo anh thế nào là một người Hồng Kông chân chính?

Tôi nghĩ một người Hồng Kông chân chính là người quan tâm đến nơi này. Họ đến từ đâu không quan trọng. [Người Hồng Kông chân chính] hòa nhập vào thành phố. Họ quan tâm đến người dân. Họ quan tâm đến tiếng Quảng Đông. Và bằng nhiều cách nhỏ nhặt hay lớn lao, [họ] cố gắng bảo vệ và duy trì những gì chúng ta có ở đây. Đó là một người Hồng Kông chân chính.

Gregory Rivers (hàng thứ hai, thứ tư từ phải sang) tham gia một buổi hội thảo năm 2016 của Đại học Bách khoa Hồng Kông nhằm khuyến khích sinh viên PolyU SPEED dám thực hiện ước mơ

Một Gregory ít được biết đến

Tham vọng lúc nhỏ

● Ở trường cấp hai, tôi muốn trở thành kiến trúc sư. Nhưng hiệu trưởng của trường đã thuyết phục tôi rằng ý tưởng đó không hay đâu. Vào thời điểm đó, ông cho rằng kiến trúc ngày càng mang tính thẩm mỹ hơn là hữu dụng. Nhưng bên cạnh đó, tôi nghĩ mình đã luôn muốn làm một nghệ sĩ biểu diễn.

Khoảnh khắc xấu hổ

● Ở tuổi thiếu niên, tôi thích ăn kem. Vì vậy, một ngày nọ, đám trẻ choai ở nhà thờ của tôi ở Australia đi chơi biển. Hồi đó, kem được gói trong cốc vuông hoặc hộp giấy… mỗi hộp ít nhất cũng phải một lít. Mắt tôi luôn to hơn bụng nên tôi ăn cả cốc kem này. Tôi nhớ là kem chanh dây. Ăn hết sạch. Vấn đề lớn nhất là chúng tôi đang ở trên bãi biển, hoàn toàn không có nơi nào để đi và tất cả bụi cây đều thấp. Cuối cùng tôi đã mất kiểm soát. Thật xấu hổ hết sức khi xung quanh toàn những người quen biết đang nhìn bạn làm bẩn mình ở nơi công cộng. Đó là một trong những điểm đen trong ký ức của tôi.

Khoảnh khắc đáng nhớ trong việc học tiếng Quảng Đông

● Bài hát đầu tiên tôi có thể hiểu hoàn toàn mà không cần tra từ điển là Never Miss You của Đàm Vịnh Lân. Tôi đã dành rất nhiều thời gian để nghe hát Cantopop, đọc lời và ghi nhớ tất cả cách phát âm để hiểu ý nghĩa. Nhưng đối với bài hát cụ thể đó, không hiểu sao tôi lại hiểu được toàn bộ mà không cần phải nghiên cứu gì.

● Lần khác, tôi và một nhóm đang ở khu phố người Hoa ở Hồng Kông, ăn nhẹ vào đêm khuya tại một nhà hàng. Chúng tôi đang ngồi ở bàn, tôi tập trung cao độ, cố gắng nắm bắt từng từ trong câu để có thể hiểu họ đang nói chuyện gì. Tập trung đến mức tôi cứ liên tục mơ về cuộc trò chuyện đó suốt đêm. Đối với tôi, đêm đó tôi nằm mơ bằng tiếng Quảng Đông mà tôi gọi là 'giấc mơ đẫm ngôn ngữ'. Đó là khởi đầu của hiểu biết.

Ám ảnh

● Tôi rất sợ khủng long. Công viên kỷ Jura làm tôi sợ chết khiếp. Đâu còn khủng long nữa nhưng chúng vẫn làm tôi sợ. Khi Công viên kỷ Jura 2 được phát hành, phim đi kèm với một trò chơi điện tử. Tôi gặp rất nhiều khó khăn lúc chơi vì quá sợ những con khủng long lao ra hai bên và ăn thịt tôi. Khủng long thực sự khiến tôi khiếp hãi.”

Món ăn Hồng Kông yêu thích

● Tôi sẽ đưa ra bốn món, sau đó sẽ cố gắng chọn một. Cơm xá xíu, phở xào bò, bánh nếp mặn và mì xào tam tơ. Nếu được làm chất lượng ở mức độ nào đó thì tôi chọn mì xào tam tơ. Món mì xào tam tơ ngon không còn dễ tìm nữa.

Tình đầu

● Tôi đã tham gia hướng đạo sinh nhiều năm. Ở Australia, hàng năm chúng tôi tổ chức nhiều hoạt động khác nhau để gây quỹ, và một trong những hoạt động đó là bán đậu phộng rang giòn. Có một cô gái ở trường. Có lẽ là khoảng năm lớp tám hoặc chín, và tôi rất thích cô ấy. Thế là tôi đưa cho cô ấy 10 hộp đậu phộng rang giòn và tự mình trả tiền.

Nữ ca sĩ yêu thích nhất

● Lâm Ức Liên.