• Dàn sao sát thủ đối đầu cùng Brad Pitt trong Bullet Train

Kotaro Isaka, một trong những nhà văn ly kỳ tội phạm nổi tiếng nhất Nhật Bản, tự miêu tả mình là người ở nhà. Anh hiếm khi rời Sendai, thành phố phía đông bắc Nhật Bản nơi anh sống, và nhiều cuốn sách của anh lấy bối cảnh ở đó.

Isaka là tác giả có sách bán chạy nhất hiện nay nhưng khởi nghiệp là một kỹ sư hệ thống. Anh nói, “Tôi đã nghĩ nếu không bỏ việc và tập trung, tôi không thể viết ra cái gì hay tuyệt”

Tuy nhiên, khi cuốn tiểu thuyết Maria Beetle năm 2010 của anh được chuyển thể thành Bullet Train, một bộ phim hành động Hollywood với sự tham gia của Brad Pitt, Brian Tyree Henry và Joey King, khởi chiếu ở Mỹ vào ngày 5 tháng 8 (phát hành cùng ngày ở Việt Nam với tựa Sát thủ đối đầu), anh chấp nhận dàn diễn viên chủ yếu là phương Tây và bối cảnh siêu neon cách điệu cao, có thể được miêu tả tốt nhất là tiệm cận-Nhật Bản.

Khi viết Maria Beetle, cuốn tiểu thuyết ly kỳ về nhiều sát thủ bị mắc kẹt trên cùng một chuyến tàu cao tốc, Isaka đã tạo ra một nhóm ô hợp gồm những nhân vật “không phải người thật, và thậm chí có thể không phải là người Nhật,” Isaka, 51 tuổi, nói trong một phỏng vấn gần đây tại phòng chờ của một nhà hàng khách sạn không xa nhà anh và chỉ cách ga shinkansen địa phương — tức tàu cao tốc — vài bước chân. Cuốn tiểu thuyết này, vốn được xuất bản lần đầu ở Nhật Bản, ra mắt bản tiếng Anh năm ngoái.

Với cốt truyện nhịp độ nhanh, những sát thủ đầy màu sắc, xác chết la liệt, nhân vật phản diện tuổi teen tàn bạo và hài hước trơ tráo, Isaka luôn mơ cuốn tiểu thuyết có thể trở thành một bộ phim Hollywood lý tưởng. Anh nói, bối cảnh Nhật Bản nguyên tác không quan trọng lắm.

“Tôi không cảm thấy muốn mọi người hiểu văn học hay văn hóa Nhật Bản,” Isaka nói. “Có vẻ như tôi cũng không hiểu nhiều về Nhật Bản.”

Khi cuốn tiểu thuyết Maria Beetle năm 2010 của Isaka được chuyển thể thành Bullet Train, một bộ phim hành động Hollywood, anh chấp nhận dàn diễn viên chủ yếu là phương Tây và bối cảnh siêu neon cách điệu cao

Việc biến tiểu thuyết của Isaka thành một bộ phim hành động kiểu Mỹ với dàn diễn viên hỗn hợp từ Mỹ, Anh và Nhật Bản một phần là quyền sáng tạo, một phần là quyết định kinh doanh. Bất chấp sự phổ biến của tiểu thuyết manga và phim hoạt hình anime bên ngoài Nhật Bản, rất ít phim người thật đóng hoặc chương trình truyền hình với dàn diễn viên toàn Nhật Bản trở thành hit quốc tế trong những năm gần đây. Không giống các hiện tượng toàn cầu của Hàn Quốc như Squid Game và Parasite, Nhật Bản đã được các nhà nghệ thuật đánh giá cao về những bộ phim như Drive My Car thắng giải Oscar gần đây và Shoplifters được vinh danh Cành Cọ Vàng Cannes, nhưng hiếm khi thành công phòng vé quốc tế.

Đã có nhiều lời phàn nàn trên các phương tiện truyền thông của người Mỹ gốc Á về việc tẩy trắng, mặc dù dàn diễn viên của Bullet Train bao gồm các diễn viên da đen, người Latinh và người Nhật. David Inoue, giám đốc điều hành Japanese American Citizens League, nói với AsAmNews rằng “bộ phim này nhằm khẳng định niềm tin diễn viên châu Á đóng vai chính không thể đóng phim bom tấn, mặc dù tất cả các bằng chứng gần đây cho thấy ngược lại, bắt đầu với Crazy Rich Asians và mở rộng đến Shang-Chi.”

Chính việc Isaka coi các nhân vật của mình là linh hoạt về mặt chủng tộc “đã cho chúng tôi sự thoải mái trong việc tôn vinh tinh thần Nhật Bản nhưng đồng thời cho bộ phim cơ hội có được những ngôi sao điện ảnh khổng lồ và đưa nó hoạt động trên quy mô toàn cầu,” Sanford Panitch, chủ tịch của Sony Pictures Entertainment Motion Picture Group, hãng phim đứng sau Bullet Train, nói.

“Tôi cảm thấy nhẹ nhõm vì câu chuyện được đặt trong bối cảnh tương lai của Nhật Bản hoặc giống như Thành phố Gotham,” anh nói. “Đó là một thế giới mà người ta không biết”

Bất kỳ ai đã từng sống qua những đợt đóng cửa biên giới nghiêm ngặt trong đại dịch ở Nhật Bản sẽ thấy sự hiện diện của rất nhiều người không phải người Nhật trên chuyến tàu được cho là đi từ Tokyo đến Kyoto là rất mâu thuẫn, và làm rõ bộ phim không giống với đời thực.

David Leitch, đạo diễn của Bullet Train và biên kịch Zak Olkewicz, cho biết họ muốn giữ nguyên một số nhân vật quan trọng nhất của cuốn tiểu thuyết — ba thế hệ trong một gia đình người Nhật. “Những người không nhất thiết phải xem bộ phim sẽ ngạc nhiên khi biết rằng cốt truyện hầu như là về các nhân vật Nhật Bản và mạch truyện của họ chuyển hóa điều đó,” Olkewicz nói, mặc dù các nhân vật người Nhật không phải là trung tâm của phim.

Tuy nhiên, ngay cả trong tiểu thuyết của Isaka cũng có những đề cập đến từ phương Tây: Một trong những sát thủ ám ảnh Thomas the Tank Engine, một chi tiết được giữ nguyên trong phim.

Leitch, đạo diễn Deadpool 2 và Atomic Blonde cho biết: “Tất cả chúng tôi đều rất ý thức và muốn làm cho bộ phim cực kỳ dung hợp và mang tính quốc tế.” Ông nói, sự đa dạng của dàn diễn viên, “chỉ cho bạn thấy sức mạnh của tác phẩm gốc của tác giả và đây có thể là một câu chuyện vượt qua chủng tộc như thế nào.”

Đã có nhiều lời phàn nàn trên các phương tiện truyền thông của người Mỹ gốc Á về việc tẩy trắng, mặc dù dàn diễn viên của Bullet Train bao gồm các diễn viên da đen, người Latinh và người Nhật

Đã có lúc các nhà làm phim cân nhắc việc thay đổi bối cảnh. “Chúng tôi đã có những cuộc trò chuyện như ‘hay có thể là châu Âu, hay có thể là một phần khác ở châu Á,’” Leitch nói. “Chúng ta có thể thấy kiểu va chạm quốc tế này ở đâu?”

Cuối cùng, ông quyết định, “Tokyo là một thành phố quốc tế như bất cứ nơi nào.” (Với những điểm cốt truyện quan trọng xoay quanh việc chuyến tàu đến đúng giờ ở các điểm dừng khác nhau trên tuyến đường, Isaka nói, “chúng tôi chỉ có thể nghĩ đến một chuyến tàu cao tốc của Nhật Bản.”)

Leitch đã hy vọng quay các phần của bộ phim ở Nhật Bản, nhưng đại dịch đã khiến chuyện đó trở nên bất khả thi, vì vậy ông đã nghiêng sâu hơn vào một tầm nhìn kỳ ảo được tạo ra trên một âm trường ở Mỹ. Xem phim, Isaka cho biết anh rất hài lòng để cho bộ phim loại bỏ bạo lực cực độ của câu chuyện ra khỏi bất kỳ loại bối cảnh thực tế nào. “Tôi cảm thấy nhẹ nhõm vì câu chuyện được đặt trong bối cảnh tương lai của Nhật Bản hoặc giống như Thành phố Gotham,” anh nói. “Đó là một thế giới mà người ta không biết.”

Ở Nhật Bản, Isaka đã xuất bản hơn 40 cuốn tiểu thuyết — nhiều trong số đó là những cuốn sách bán chạy — và các đại diện của anh hy vọng danh tiếng đình đám của Bullet Train sẽ giúp nâng tầm tác phẩm của nhà văn này với độc giả nói tiếng Anh vốn có niềm yêu thích giải trí Nhật Bản thông qua manga, anime hay Haruki Murakami, tiểu thuyết gia Nhật Bản, một ngôi sao văn học ở phương Tây.

Bối cảnh siêu neon cách điệu cao của bộ phim có thể được miêu tả tốt nhất là tiệm cận-Nhật Bản

Là con trai của chủ phòng trưng bày nghệ thuật ở Chiba, phía đông Tokyo, Isaka lớn lên đọc những cuốn truyện ly kỳ và bí ẩn, bao gồm các bản dịch tiểu thuyết của Agatha Christie và Ellery Queen. Anh chuyển đến Sendai để học luật tại Đại học Tohoku, ở đó anh bắt đầu viết truyện ngắn.

Sau khi tốt nghiệp, anh nhận công việc kỹ sư hệ thống nhưng thức dậy trước 5 giờ hầu hết các buổi sáng để viết tiểu thuyết. Vì căn hộ của vợ chồng anh quá nhỏ không có không gian viết lách riêng, nên đôi khi anh thường mang laptop ra ghế đá ven sông gần chung cư, gõ ra những câu chuyện vào buổi tối sau giờ làm việc.

Năm 2000, cuốn tiểu thuyết đầu tiên của anh, Audubon’s Prayer, kể về một con bù nhìn biết nói, một con mèo có thể dự đoán thời tiết và một cảnh sát từng bị bắt nạt thời thơ ấu, đã thắng Giải thưởng Câu lạc bộ Bí ẩn Shincho dành cho cây bút mới.

Hai năm sau, được sự động viên của vợ, anh cắt đứt với công việc lãnh lương hằng tháng. Anh nói, “Tôi nghĩ nếu không bỏ việc và tập trung, tôi không thể viết ra cái gì hay tuyệt.”

David Leitch, đạo diễn của Bullet Train (phải, trên trường quay) đã hy vọng quay các phần của bộ phim ở Nhật Bản

Một số tiểu thuyết của anh đã được chuyển thể thành phim Nhật Bản, mặc dù không có cuốn nào được phát hành ở Mỹ. Các tác phẩm chuyển ngữ của anh rất phổ biến ở Trung Quốc và Hàn Quốc.

Ngay cả trước khi tiểu thuyết của Isaka được dịch sang tiếng Anh, các nhà phê bình Nhật Bản đã phát hiện ra một người Mỹ — hoặc ít nhất là Hollywood — trong tác phẩm của anh.

Cách nói chuyện của các nhân vật trong một số tiểu thuyết của anh “gần như thể anh đang sao chép lời thoại kiểu phim Mỹ bằng tiếng Nhật,” Atsushi Sasaki, một nhà phê bình sách nói. “Khi bạn xem phiên bản lồng tiếng của các bộ phim Hollywood, người Nhật có thể cảm thấy rất mất tự nhiên và đó là cách tôi luôn hình dung về những cuốn sách của anh ấy và những gì các nhân vật của anh ấy đang nói.”

Với tác phẩm của Isaka, trừ độc giả nói tiếng Anh, Yuma Terada và Ryosuke Saegusa, những người sáng lập CTB, nhà sản xuất phim và đại diện văn chương cho Isaka, đã hợp nhất bản quyền các tiểu thuyết của anh và ủy thác bản dịch của một số ít trong đó, hy vọng giới thiệu anh như một người họ hàng chữ nghĩa với Murakami.

nhưng đại dịch đã khiến chuyện đó trở nên bất khả thi, vì vậy ông đã nghiêng sâu hơn vào một tầm nhìn kỳ ảo được tạo ra trên một âm trường ở Mỹ

Sam Malissa, người đã dịch Maria Beetle, cùng với một cuốn tiểu thuyết khác, Three Assassins, là một phần của bộ ba phóng tác và cũng đã được xuất bản bằng tiếng Anh ở Anh và Mỹ, cho biết năng lượng điên cuồng trong tác phẩm của Isaka có thể giúp đẩy lùi ranh giới của những định kiến ​​phương Tây về văn học Nhật Bản. Ông nói, quá thường xuyên là khán giả đọc tiếng Anh quan niệm tiểu thuyết Nhật Bản giống như tranh khắc gỗ Ukiyo-e “khó hiểu như công án,” Malissa nói.

Terada, từng là nhà tài chính, và Saegusa, biên tập viên lâu năm tại Kodansha, một trong những nhà xuất bản lớn nhất Nhật Bản đã phát hành một số tiểu thuyết Isaka, bắt đầu chào kịch bản Bullet Train của Malissa cho một số hãng phim nhưng ban đầu không ai mua. Sau khi Terada và Saegusa tóm tắt cốt truyện dài năm trang, ba hãng phim đã đặt giá thầu, và cuối cùng Sony thắng. (Terada và Saegusa là điều hành sản xuất của bộ phim.)

Ngay sau khi Maria Beetle được chọn làm phim, bản dịch cuốn tiểu thuyết được bán cho Harvill Secker, một đơn vị của Penguin Books có trụ sở ở London.

Chính việc Isaka coi các nhân vật của mình là linh hoạt về mặt chủng tộc “đã cho chúng tôi sự thoải mái trong việc tôn vinh tinh thần Nhật Bản nhưng đồng thời cho bộ phim cơ hội có được những ngôi sao điện ảnh khổng lồ và đưa nó hoạt động trên quy mô toàn cầu,” Sanford Panitch, chủ tịch của Sony Pictures Entertainment Motion Picture Group, hãng phim đứng sau Bullet Train, nói

Liz Foley, giám đốc xuất bản, đã đọc bản thảo trong một kỳ nghỉ ở bãi biển. “Đột nhiên tôi được đưa vào thế giới này mà cảm thấy hơi chuệch choạc,” cô nói. Mặc dù cuốn sách đã được Sony lựa chọn vào thời điểm đó, cả Leitch và Pitt vẫn chưa tham gia vào dự án.

Foley cho biết, đến nay ấn bản tiếng Anh của Bullet Train — được đặt lại tựa từ bản gốc — không phải là một cuốn sách bán chạy nhất nhưng đã có “doanh thu thực sự tốt”.

Nhà xuất bản Overlook Press, một đơn vị của Abrams Books, đã phát hành nó vào tháng 8 năm ngoái ở Mỹ, cuốn sách được chào đón với những bài bình tích cực. Trên mục “Fresh Air” của NPR, nhà phê bình John Powers đã miêu tả Bullet Train là “thú vui giải trí tuyệt đối không thể thiếu được.” Cả hai nhà xuất bản đều đang phát hành các ấn bản ăn theo phim với hy vọng thu được chút ráng chiều của bộ phim.

Văn học nước ngoài bằng tiếng Anh là một thị trường khét tiếng khó tính. Nhưng Philip Gabriel, dịch giả lâu năm của Murakami, đã dịch ba cuốn tiểu thuyết của Isaka, hy vọng bộ phim chuyển thể từ Bullet Train sẽ thu hút sự quan tâm của các nhà xuất bản tiếng Anh khác. “Sự công nhận tên tuổi ít nhất sẽ khiến các nhà xuất bản nói, ‘Này, chúng ta hãy nhìn lại những cuốn tiểu thuyết Isaka khác đi nào,’” Gabriel nói.

Với những điểm cốt truyện quan trọng xoay quanh việc chuyến tàu đến đúng giờ ở các điểm dừng khác nhau trên tuyến đường, Isaka nói, “chúng tôi chỉ có thể nghĩ đến một chuyến tàu cao tốc của Nhật Bản”

Bên ngoài các thị trường nói tiếng Anh, tác phẩm của Isaka đang được đưa lên màn ảnh nhiều hơn: Cuốn tiểu thuyết The Fool of the End của anh dự kiến ​​được dựng thành phim bộ truyền hình Hàn Quốc cho Netflix.

Isaka nói rằng ngay khi tác phẩm của anh đang bước lên vũ đài toàn cầu, anh không còn có thể tin mình đạt được mục tiêu viết sáu trang mỗi ngày mà anh đã tự đặt ra khi bắt đầu làm một tiểu thuyết gia.

“Tôi đã viết rất nhiều những gì tôi muốn viết,” anh than thở.

Anh cho biết vợ anh, hai thập kỷ trước đã cho phép anh nghỉ việc để viết toàn thời gian, gần đây đã bảo anh tập trung vào việc sản xuất một cuốn tiểu thuyết hay ở tuổi ngũ tuần.

Dàn diễn viên Bullet Train tại sự kiện ra mắt phim ở London. Đạo diễn Leich nói rằng sự đa dạng của dàn diễn viên, “chỉ cho bạn thấy sức mạnh của tác phẩm gốc của tác giả và đây có thể là một câu chuyện vượt qua chủng tộc như thế nào”

“Bây giờ tôi cảm thấy nhẹ nhàng hơn,” anh nói.