• Thời hoàng kim khi các ông lớn phát trực tuyến đấu nhau và người xem hưởng lợi đã kết thúc

• Vì sao phim biến mất? Chào mừng tới kỷ nguyên lỗ đen ký ức của nền tảng phát trực tuyến

• Ông Lớn Công Nghệ đang giết chết điện ảnh

Dịch vụ phát trực tuyến không tốt hơn; mặc dù ban đầu chúng cung cấp nội dung đa dạng, nhưng giờ đây chúng do các Ông Lớn Công Nghệ điều hành, những người hiểu dữ liệu chứ không phải nghệ thuật. Sau vụ mùa phim bom tấn mới nhất của Hollywood, đã đến lúc trở lại ưu tiên sự sáng tạo và cách kể chuyện nguyên tác rồi đó.

Từng là thành trì của sự sáng tạo, nghệ thuật thể hiện và kể chuyện, Hollywood đã trở thành chẳng khác gì máy nhả ra tiền của một nhúm hãng phim không thích rủi ro đang suy tàn

Đạo diễn huyền thoại Martin Scorsese từng nhận xét, “Phim ảnh chạm đến trái tim chúng ta và đánh thức tầm nhìn của chúng ta, thay đổi cách chúng ta nhìn mọi thứ. Chúng đưa ta đến nơi khác, chúng mở những cánh cửa và mở tâm trí ta. Phim là ký ức cuộc đời chúng ta, chúng ta cần phải giữ cho chúng sống sót.” Ông nói đúng. Chúng ta cần giữ cho phim ảnh sống và không thể trông nhờ Hollywood, Amazon, Apple hay Netflix làm điều đó cho chúng ta. Chúng ta sẽ phải đảm bảo rằng chúng ta chủ động tìm kiếm những câu chuyện và tiếng nói độc lập mà chúng ta cần nghe, giờ là lúc hơn bao giờ hết.

COVID-19 hạ gục Hollywood đòn nặng là chuyện hiển nhiên. Doanh thu rạp chiếu ở Mỹ đã giảm từ 42,3 tỉ USD năm 2019 xuống chỉ còn 12 tỉ USD năm 2020. Đại dịch cũng khuyến khích sự bùng nổ của phát trực tuyến.

Nó cũng khuyến khích các khung thời gian phát hành rạp ngắn hơn, ra mắt phát trực tuyến đồng thời và làm xói mòn việc đi xem phim ở rạp nói chung. Hollywood vốn đã rất sợ rủi ro, tránh những phim kinh phí trung bình dành cho người trưởng thành, và thay vào đó chọn đi với những bộ phim kinh phí lớn sẽ là siêu bom tấn.

All the President’s Men

Điều hành hãng phim ngày nay là doanh nhân, không phải nhà sáng tạo. Họ sống nhờ giảm thiểu rủi ro và thường không hậu thuẫn bất cứ gì có dấu chấm hỏi. Hậu thuẫn mấy thứ đó khác nào tự sát sự nghiệp — không chỉ nếu thua lỗ, mà ngay cả khi chỉ đơn giản là không kiếm đủ tiền cũng chết. Chỉ những dự án có sức hấp dẫn thị trường rộng rãi nhất có thể được bật đèn xanh. Điều đó dẫn đến nhiều bộ phim áp đảo các cảnh hành động hời hợt và các nhân vật và cách kể chuyện lớt phớt.

Nhiều tác phẩm kinh điển được yêu thích, như All the President’s Men, As Good as it Gets, Back to the Future, Pulp Fiction, Psycho và The Shawshank Redemption sẽ không bao giờ được thực hiện nếu chúng được đặt trên bàn làm việc của một nhà điều hành Hollywood hiện tại. Còn đương nhiên, bạn sẽ không bao giờ phải đợi lâu cho một phần phim Marvel khác.

Ngày nay, các nhà làm phim độc lập, nguyên tác bị kẹt giữa Hollywood không thích rủi ro và các dịch vụ phát trực tuyến công thức do các Ông Lớn Công Nghệ điều hành.

Làm phim độc lập đã bùng nổ kể từ khi nó trở nên dễ tiếp cận. Các nhà làm phim sẽ có thể quay phim bằng điện thoại thông minh của họ và những bộ phim kinh phí thấp này, chẳng hạn Tangerine (ảnh), được khen ngợi ở những nơi như Liên hoan Sundance

Làm phim độc lập đã bùng nổ kể từ khi nó trở nên dễ tiếp cận. Các nhà làm phim sẽ có thể quay phim bằng điện thoại thông minh của họ và những bộ phim kinh phí thấp này, chẳng hạn Tangerine, được khen ngợi ở những nơi như Liên hoan Sundance.

Các nhà sản xuất phim bên ngoài Hoa Kỳ cũng đang nhận được sự hỗ trợ lớn hơn của chính phủ, nhận được các khoản trợ cấp để tạo điều kiện cho họ làm phim. Các nhà làm phim quốc tế đang linh hoạt sáng tạo và mở rộng dấu ấn văn hóa của họ trên trường toàn cầu. Squid Game là một trường hợp điển hình, cũng như Parasite và Spirited Away.

Khi giải trí và truyền thông trở thành một ngành tăng trưởng và các công ty như Amazon, Facebook và Apple đã bắt đầu bão hòa ở các thị trường truyền thống của họ — mua sắm, truyền thông xã hội và tiện ích công nghệ — họ chuyển sang ngành giải trí tăng trưởng cao.

Barry Diller, từng là chủ tịch và CEO của hai hãng phim ở Hollywood, đã nhận xét, “Các dịch vụ phát trực tuyến này đã và đang tạo ra thứ mà họ gọi là ‘phim’. Chúng không phải là phim. Chúng là một quy trình thuật toán kỳ lạ nào đó tạo ra những thứ kéo dài hơn 100 phút”

Netflix, chẳng hạn, đã thêm hơn 36 triệu người thuê bao mới vào năm 2020 để vượt mức 200 triệu thuê bao trên toàn thế giới. Amazon mua lại MGM chỉ là ví dụ gần đây nhất về việc thâu tóm hiện đang được dốc toàn lực. Ông Lớn Công Nghệ độc quyền trong ngành giải trí là một tin xấu đối với tất cả chúng ta — từ người sáng tạo đến người biểu diễn cho đến người tiêu dùng.

Đó là một sự phát triển đáng lo ngại vì sự hợp nhất nghệ thuật ở Hoa Kỳ về cơ bản sẽ làm xói mòn chất lượng đầu ra văn hóa có sẵn cho chúng ta. Các nhà điều hành của Big Tech hiếm khi có bất kỳ kinh nghiệm nghệ thuật nào. Đây không phải là những người nên quyết định chúng ta được nghe những câu chuyện nào. Big Tech đã thâm nhập vào ngành công nghiệp điện ảnh và họ đang áp dụng các thuật toán công thức để tìm xem mua nội dung nào, rồi quảng bá cho chúng ta.

Khi chúng ta thấy nội dung nào đó được xếp hạng số 1, chúng ta cho rằng nó hay và nhiều khả năng chúng ta sẽ xem nó hơn. Khi làm như vậy, chúng ta đang củng cố vị trí của nó, do đó, gợi ý rằng nhiều nội dung cùng loại hơn nên được mua và sau đó được quảng bá cho chúng ta, và chu kỳ cứ thế mà chạy. Không có chỗ cho những câu chuyện không phù hợp với những thuật toán đó. Và chất lượng bị ảnh hưởng. Như Barry Diller, từng là chủ tịch và CEO của hai hãng phim ở Hollywood, đã nhận xét, “Các dịch vụ phát trực tuyến này đã và đang tạo ra thứ mà họ gọi là ‘phim’. Chúng không phải là phim. Chúng là một quy trình thuật toán kỳ lạ nào đó tạo ra những thứ kéo dài hơn 100 phút.”

“Phim ảnh chạm đến trái tim chúng ta và đánh thức tầm nhìn của chúng ta, thay đổi cách chúng ta nhìn mọi thứ. Chúng đưa ta đến nơi khác, chúng mở những cánh cửa và mở tâm trí ta. Phim là ký ức cuộc đời chúng ta, chúng ta cần phải giữ cho chúng sống sót” — Martin Scorsese

Tất cả những điều này có ý nghĩa gì đối với tương lai của nghệ thuật kể chuyện? Điều đó có nghĩa là chúng ta phải là người đồng sáng tạo nếu chúng ta muốn đảm bảo rằng chúng ta tiếp tục nghe được những câu chuyện sâu rộng mà trải nghiệm của con người tạo ra. Chúng ta cần biết rằng Hollywood không còn là trung tâm của vũ trụ điện ảnh và những câu chuyện đáng xem không bắt đầu và kết thúc trên danh sách 10 dịch vụ phát trực tuyến phổ biến nhất. Chúng ta cần nhớ rằng tất cả chúng ta đều khác nhau và đó là lý do tại sao cách kể chuyện phải khác. Chúng ta cần tìm ra những câu chuyện thách thức chúng ta, truyền cảm hứng cho ta, khiến ta cảm động hoặc dạy chúng ta — và chúng ta cần tôn vinh sự đa dạng trong cách kể chuyện.