Được biết đến chủ yếu là một nhà văn viết truyện khoa học viễn tưởng giật gân với tầm nhìn hoang tưởng và bị ảnh hưởng bởi ma túy, từ sau khi Dick qua đời năm 1982, danh tiếng văn chương của ông không những tăng cao mà các tác phẩm và truyện ngắn của ông cũng được giới làm phim ưa thích. Blade Runner, Total Recall, Minority Report, A Scanner Darkly, và hàng tá phim điện ảnh, chương trình truyền hình và trò chơi điện tử cũng được chuyển thể từ tác phẩm của ông.

Nhà văn Philip K. Dick [Ảnh: Warner Home Video]

Ra mắt ngày 4/3 là The Adjustment Bureau, với Matt Damon trong vai chính và dựa trên truyện ngắn Adjustment Team của Dick, nói về một nhân viên kinh doanh bất động sản phát hiện ra cuộc sống đang bị các thế lực lạ từ thế giới bên kia can thiệp (trong phim Damon là một nghị sĩ Mỹ cơ bản cũng khám phá ra điều tương tự).

Nói chung chứng hoang tưởng khá hiệu quả trên phim ảnh, và bệnh hoang tưởng xuyên suốt trong tác phẩm của ông ấy,” Gordon van Gelder, biên tập viên của Magazine of Fantasy and Science Fiction và điều hành viên giải thưởng thường niên Philip K. Dick dành cho tác phẩm khoa học viễn tưởng. “Tác phẩm gần đây của ông ấy cũng có nét bí ẩn khá đạt, và không quá mùi mẫn.”

Tiểu thuyết của Dick được ưa chuộng bởi nó tránh những yếu tố quen thuộc thường thấy trong phim viễn tưởng của Hollywood – người ngoài hành tinh xâm lăng, các cuộc chiến ngoài vũ trụ, du hành xuyên thời gian, vân vân… - và các nhân vật dẫn dắt nhiều hơn, với một nhóm người bị giam cầm trong khung cảnh và môi trường hạn hẹp.

The Adjustment Bureau: Nhân viên điều tra bắt giữ David Norris (Matt Damon đóng)
trong một phim dựa theo truyện của Dick [Ảnh: Warner Home Video]

Sách và truyện của ông tập trung vào những con người bình thường “khám phá rằng mọi sự đều không như vẻ bề ngoài,” nhà văn khoa học viễn tưởng đồng thời là giáo sư tiếng Anh tại Đại học North Carolina, John Kessel nói. “Đó là cách nhìn nhận thế giới của chúng ta ngày nay, thay vì vào thập niên 50 và 60 khi ông còn viết văn. Có thể đó là sự sụp đổ thực tế, những gì ta cho là thật thật ra chỉ là ảo tưởng.”

Hay, như George Nolfi, biên kịch, đạo diễn của The Adjustment Bureau diễn tả: “Ông ấy đem điều chúng ta cho là hiển nhiên và hỏi, ‘nếu... thì sao’.”

Tầm nhìn của Dick có thể thấy trong một số phim như Blade Runner, trong đó nhân vật của Harrison Ford, một thám tử khi đang săn lùng “kẻ nhân bản” nổi loạn – những người máy được cấu tạo gen – khám phá rằng cô gái anh yêu là sản phẩm nhân tạo; Total Recall, trong đó nhân vật của Arnold Schwarzenegger phát hiện ra trí nhớ của anh bị cấy ghép nhân tạo, và Screamers năm 1995 với hệ thống vũ khí tối tân biến hình thành người.

Harrison Ford và Sean Young trong Blade Runner [Ảnh: Warner Home Video]

Tập trung vào các công ty độc quyền, trạng thái tinh thần thay đổi và chính phủ chuyên chế, tầm nhìn này có vẻ như gây sửng sốt vào bấy giờ. “Chúng ta đang sống trong tương lai mà Dick đã tiên đoán,” van Gelder nói. “Ở thập niên 70, ông ấy bị coi là người cực đoan điên khùng, nhưng đó là vì ông ấy luôn hướng tới tương lai."

Một điểm mà Dick không được ngưỡng mộ đó là văn phong trau chuốt. Truyện của ông có vẻ viết chộp giựt, rõ ràng là viết vội để kịp cho các tạp chí khoa học viễn tưởng và thị trường sách báo giải trí giật gân (Dick qua đời ở tuổi 53, sau khi sáng tác 44 tiểu thuyết và hơn 120 truyện ngắn.)

“Anh ấy không phải là nhà văn có phong cách đáng ngưỡng mộ,” Anne R. Dick, người vợ thứ hai trong số năm bà vợ của ông, tác giả cuốn The Search for Philip K. Dick nhằm tưởng nhớ quãng thời gian hai người bên nhau. “Anh ấy sáng tác rất nhiều, và có nhiều ý tưởng đi trước. Sách của anh ấy không thật sự lộng lẫy, người châu Âu xem chúng thuộc chủ nghĩa siêu thực chống lại hiện đại, và tôi nghĩ đó mới là cách hay hơn để miêu tả chúng."

Tom Cruise trong Minority Report [Ảnh: Warner Home Video]

Niềm đam mê của ngành điện ảnh đối với các tác phẩm của Dick dần lớn mạnh. Blade Runner của đạo diễn Ridley Scott dựa theo Do Androids Dream of Electric Sheep? là thất bại về mặt thương mại khi ra mắt năm 1982, nhưng cũng từ đó mà nổi tiếng là sự kết hợp siêu việt và lăng xê cho cách thức thiết kế và dàn dựng phim trường. Tám năm sau, khi Total Recall, chuyển thể từ truyện We Can Remember It for You Wholesale, đã thu về 119 tỉ USD trong nước (cộng thêm một loạt phim truyền hình và trò chơi điện tử ngắn ngủi), cơn sốt Dick chính thức bắt đầu.

“Chúng tôi chắc là được các nhà biên kịch và đạo diễn say mê và yêu thích hơn là các hãng phim,” Kalen Egan của Electric Shepherd Productions, hãng phim thuộc dòng họ Dick, nói thêm là bất kỳ một năm nào cũng có ít nhất từ tám đến mười “cuộc thảo luận nghiêm túc” về bản quyền phim. Hầu hết những người này từng xem Blade Runner hồi còn trẻ và đó là một ảnh hưởng lớn. Nhiều cuộc bàn luận đều bắt đầu với “Tôi xem Blade Runner năm 12 tuổi.”

Arnold Schwarzenegger trong Total Recall [Ảnh: Warner Home Video]

Bản làm lại của Total Recall và một chương trình truyền hình dựa theo The Man in the High Castle, tiểu thuyết của Dick từng đoạt giải năm 1962 nói về nước Mỹ trong tương lai khi Phát xít chiến thắng Thế chiến thứ II; phim hoạt hình của Disney King of the Elves – dựa trên một truyện thần thoại cho giới trẻ trưởng thành, và gần đây đạo diễn Michael Gondrey (Eternal Sunshine of the Spotless Mind) tuyên bố ông đang chuyển thể Ubik, tiểu thuyết nói về một công ty ngăn chặn việc do thám bằng ngoại cảm.

Điều cốt yếu là với Hollywood, khi nhắc đến Dick, “Thành công nối tiếp thành công," Van Gelder nói.