• 7 lý do nên xem lễ trao giải Oscar 2017

• Oscar 2017 trước giờ G: Ai nên thắng, ai sẽ thắng

• Oscar 2017: 13 cú rớt đề cử đáng phân tích

• 5 bài học rút ra từ đề cử Oscar 2017

Cùng lúc đó, bộ phim Hollywood đẩy lên tuyến đầu của mùa giải thưởng 2017 là phim nhạc kịch đem lại sự dễ chịu La La Land, mang về 14 đề cử chạm kỷ lục, trong đó có đề cử Phim hay nhất. Ngay tên phim đã đại diện cho cuộc trốn chạy khỏi thế giới ưu phiền thay vì những thực tế được miêu tả trong những câu chuyện nặng nề hơn làm đối thủ ở các hạng mục giải lớn với phim này: các phim chính kịch Moonlight, Fences, Hidden Figures và Manchester by the Sea.

Việc La La Land chiếm ưu thế là một tia chớp khơi tranh luận và là một phần của vở kịch đang diễn ra bàn về vai trò của phim thoát ly thực tế trong giai đoạn đầu của thời đại Hollywood đối đầu Tổng thống Trump.

“Thú vị là trong một năm đặc biệt nhiều thị phi như năm nay ta có La La Land là phim dẫn đầu choáng ngợp so với các phim có chủ đề nghiêm túc hơn phản ánh cuộc sống con người… không có hát hò nhảy nhót,” Pete Hammond, viết về giải thưởng cho trang web Deadline.com, nói. “Có một cuộc chiến khi người ta nghĩ phim thắng Oscar, đặc biệt là giải lớn, phải là phim gì có sức nặng, và năm nay lại không phải năm để nói khẽ. Người khác nói lại rằng đây càng là lúc để trân trọng thứ gì mang lại cảm giác chạy trốn khỏi hàng đống tin tức càng ngày càng nặng nề.”

Sức nóng chính trị ở Los Angeles khi Trump bắt đầu nhậm chức đặt câu hỏi liệu La La Land có thể giữ được vị thế cho đến khi Oscar được trao ngày 26 tháng 2.

“Hollywood đã trở nên ngang ngạnh về chính trị hơn và đang nói chung một giọng, rất rõ ràng," Tom O’Neil nói, biên tập của trang web giải thưởng GoldDerby.com. “Điều này sẽ ảnh hưởng tới cách người ta sử dụng phiếu bình chọn Oscar của họ. Trong một năm Oscar bình thường, La La Land sẽ nhàn nhã thắng cuộc, nhưng nó có thể bị ảnh hưởng bởi thời tiết chính trị.”

Một trong những mối đe dọa lớn nhất cho chiến thắng của La La Land: Phim có tính thời sự hơn Moonlight (với Alex Hibbert đứng trước, và Mahershala Ali), một câu chuyện tuổi trưởng thành của người Mỹ gốc Phi về một cậu bé đồng tính lớn lên ở Miami

Trong khi không có phim chính trị rành rành nào có thể hưởng lợi từ cảm nhận chung, phần lớn trong số chín phim tranh giải Phim hay nhất mang lại một sự đối lập thô ráp và thực tế hơn câu chuyện của biên kịch/đạo diễn Damien Chazelle về hai nghệ sĩ (Ryan Gosling và Emma Stone) cân bằng tình yêu, cuộc sống và theo đuổi giấc mơ Hollywood.

Moonlight của biên kịch/đạo diễn Barry Jenkins (có tám đề cử) kể về một người Mỹ gốc Phi đồng tính nam chật vật trong khu Miami nghèo khó từ bé tới lớn. Manchester by the Sea (sáu đề cử) có đề cử Nam chính xuất sắc nhất Casey Affleck cho vai người thợ sửa chữa Lee Chandler đối mặt với cuộc sống tan vỡ và mất mát khôn nguôi.

Fences là câu chuyện của kịch gia August Wilson về một cặp đôi da đen (Denzel Washington và Viola Davis, đều được đề cử ở hạng mục diễn xuất) đối mặt với nạn phân biệt chủng tộc thời kỳ 1950 ở Mỹ. Hidden Figures tung hô công sức bị bỏ qua của các nhà toán học nữ Mỹ gốc Phi (do Taraji P. Henson, Janelle Monáe và Octavia Spencer thủ vai) giúp NASA đưa người lên quỹ đạo trong đỉnh cao của cuộc chạy đua vào không gian.

Randi (Michelle Williams) và Lee (Casey Affleck) khó khăn đối mặt với bi kịch từ quá khứ trong Manchester by the Sea

Hell or High Water nói về hai anh em chống lại lệnh tịch biên tài sản bằng việc cướp nhà băng và cảnh sát biệt kích Texas truy đuổi họ. Lion nói về câu chuyện có thực của một cậu bé người Ấn Độ được nhận làm con nuôi lớn lên ở Úc trước khi tìm lại ngôi nhà thời thơ ấu.

Trong khi La La Land được ca ngợi vì tính độc đáo và cách làm phim, bộ phim thiếu thông điệp xã hội và đi ngược lại rõ nét với tiếng nói chung của Hollywood, đã lớn dần với những phát biểu chẹn họng của người nổi tiếng suốt mùa giải thưởng tháng 1 trùng vào thời gian Trump nhậm chức tại Washington. Một khoảnh khắc đặc biệt rung chuyển diễn ra vào ngày 8 tháng 1 tại giải Quả cầu vàng, khi Meryl Streep dành tặng bài phát biểu nhận giải thành tựu trọn đời để phê phán Trump.

Lời đáp trên Twitter của Trump nói nữ diễn viên nổi tiếng này “được đánh giá quá cao” càng làm tăng thêm cuộc tranh cãi và khiến Streep có đà nhận đề cử Oscar cho Florence Foster Jenkins (‘Chuyện đó hẳn đã làm người bỏ phiếu và ủng hộ bà được thêm sức mạnh,’ Hammond nói).

Taraji P. Henson vào vai chính là một phụ nữ đối mặt với nạn phân biệt chủng tộc và giới tính tại NASA những năm 60 trong Hidden Figures

Các diễn viên dùng thời gian lên hình của họ tại giải Hiệp hội Diễn viên Điện ảnh ngày 29 tháng 1 vừa qua để phản đối lệnh cấm nhập cư của Trump, được thông qua hai ngày trước lễ trao giải. Các lời phát biểu chính trị bắt đầu từ thảm đỏ (ngôi sao của Florence Foster Jenkins Simon Helberg cầm tấm biển ghi ‘Đón chào người tị nạn’) và tiếp tục qua những lời phát biểu thách thức của những người thắng giải trên sân khấu.

Khi tới nơi, Dev Patel của phim Lion phản ánh khẩu khí chính trị đang tăng khi nói chuyện với USA Today về lệnh cấm khiến anh cảm thấy như vừa “bước vào một cơn ác mộng, nhưng là thật. Và nó đang xảy ra ở đây.” Sau khi Hidden Figures gây bất ngờ khi thắng giải Dàn diễn viên xuất sắc nhất (giải tương đương với Phim hay nhất của SAG), Spencer nói trong hậu trường cô tự hào là bộ phim đã “làm nên sự khác biệt” khi đại diện cho “những người phần lớn không được đại diện.”

Spencer chỉ ra một yếu tố khác khiến Hidden Figures là một thế lực Oscar đang lên: Bộ phim là một phim ăn khách được công nhận (với gần 107 triệu USD ở phòng vé) và còn đồng điệu với khán giả đang tìm cách trốn chạy bằng cái kết có hậu.

Jeff Bridges, trái, vai chính với Gil Birmingham là bộ đôi cảnh sát Texas truy đuổi hai kẻ cướp nhà băng hành động để cứu trang trại gia đình bị tịch biên trong Hell or High Water

“Chúng ta cần mang lại một chút sự trốn chạy hiện thực ta đang sống,” Spencer nói. “Việc bộ phim đang ăn khách tại phòng vé cho thấy mọi người đang lắng nghe thông điệp.”

Dave Karger, thông tín viên đặc biệt cho IMDb, nói tinh thần chính trị và một ngày phát hành toàn quốc 6 tháng 1 hợp thời dã cho Hidden Figures cú hích giải thưởng. Moonlight cũng đang tăng tầm vóc giải thưởng, anh nói, khẳng định kỳ vọng phim sẽ thắng giải Kịch bản chuyển thể và Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất cho Mahershala Ali, có một bài phát biểu hùng hồn chống lại lệnh cấm nhập cư của Trump khi nhận giải thưởng SAG.

Trong khi đó, con ngựa dẫn đầu La La Land đã gặp làn sóng chê bai khi có số đề cử thắng thế, mà các nhà phê bình cho là lạc lối với thời cuộc.

Thông điệp của La La Land là sự hy sinh phải có để thành công ở Hollywood, kể cả tình yêu đẹp nhất đời người

“Sự phê phán hiện giờ là thật – chưa đủ để thua, nhưng đủ để một số người tự hỏi, đặc biệt là bây giờ, vì sao Hollywood lại tự đi khen bản thân,” Karger nói, ông vẫn thấy cuộc đua Phim hay nhất là giữa La La Land và Moonlight. “Moonlight là con ngựa ô có thông điệp chính trị, và nó có thể có một đêm Oscar tuyệt vời. Câu hỏi là liệu nó có thể lật đổ phim đang nắm kỷ lục nhiều đề cử nhất cho một phim không.”

Lịch sử và lý trí vẫn đang đứng về phía La La Land, O’Neil nói. Hai phim đã được 14 đề cử, All About Eve và Titanic, đều nhận giải Phim hay nhất. Hơn nữa, đề cử của La La Land qua các lần bầu chọn cho thấy sự ủng hộ mạnh mẽ trong mọi nhánh bầu của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh.

Bộ phim cũng có thông điệp, hướng tới cộng đồng, O’Neil nói: “Nó là phim về Hollywood, sự hy sinh phải có để thành công ở đây, bao gồm cả tình yêu đẹp nhất đời người. Thông điệp đó rất được đồng cảm ở đây.”

Meryl Streep dành phát biểu nhận giải thành tựu trọn đời tại Quả cầu vàng 2017 để phê phán Trump

Nhìn xa hơn, Paul Dergarabedian, chuyên gia phân tích cao cấp cho comScore, dự đoán một dòng chảy các phim độc lập u ám về những chủ đề chính trị nghiêm túc. Nhưng ông dự báo các phim theo chủ nghĩa thoát ly thực tế vẫn tiếp tục có vai trò lớn, đặc biệt cho các hãng phim theo đuổi phim bom tấn. “Các hãng phim đảm bảo mọi người vào ra rạp trong hai tiếng. Màn ảnh rộng sẽ tiếp tục là nơi ẩn náu tránh chính trị.”

Cho các giải thưởng tương lai, Hammond cho rằng khó mà nói phim kiểu gì hợp tông.

“Khó nói tâm trạng ta sẽ ra sao một năm nữa và ta sẽ thấy gì ở Hollywood nổi lên dẫn đầu cuộc đua giải thưởng,” anh nói. “Chỉ có kẻ ngu mới dự đoán cuộc đua Oscar năm sau khi mới tháng 1.”

Nhưng Hammond chỉ ra vai trò của sự đa dạng trong lịch sử giải thưởng, như năm 2003, khi phim nhạc kịch Chicago thắng Phim hay nhất (đánh bại phim nạn diệt chủng Do Thái The Pianist). Năm 1952, Oscar có vẻ là cuộc chiến giữa hai kẻ nặng cân kịch tính A Place in the Sun và A Streetcar Named Desire. Nhưng phim nhạc kịch An American in Paris khiến mọi người bất ngờ khi nhận giải cao nhất.

Simon Helberg cầm tấm biển ghi ‘Đón chào người tị nạn’ khi đến dự lễ trao giải SAG

“Thật trùng hợp, An American in Paris là nguồn cảm hứng chính cho Damien Chazelle trong khi làm La La Land,” Hammond nói. “Nó là lời nhắc nhở mọi năm đều khác nhau. Ta không nhất thiết nhìn thấy một dàn phim đồng đều căng thẳng – chủ nghĩa trốn chạy thực tế sẽ luôn có chân trong giải trí và giải thưởng.”