• Oscar 2018 trước giờ G: Nên chờ đợi gì và đừng trông mong gì?

• Oscar 2018 trước giờ G: Ai nên thắng - Ai sẽ thắng

Guillermo del Toro (giữa) cùng nữ diễn viên Sally Hawkins (trái) và nam diễn viên Richard Jenkins của The Shape of Water khi ông nhận giải đạo diễn xuất sắc của DGA

Vâng, hãy nghĩ chuyện này như hẹn hò trực tuyến. Đó là cách nói ẩn dụ mà người dẫn chương trình lễ trao giải thưởng của Hiệp hội Đạo diễn (DGA) Judd Apatow sử dụng vào tối thứ bảy 4/2, đùa rằng ảnh chân dung DGA của Guillermo del Toro trông giống một bức ảnh trang cá nhân từ eHarmony. Lúc đầu del Toro không hiểu câu nói đùa đó (tuy nhiên lát sau, khi vị đạo diễn người Mexico này biết ra eHarmony là gì, ông cười lặng lẽ), nhưng ông vẫn có được nụ cười chung cuộc, thắng giải thưởng hàng đầu của DGA cho đạo diễn The Shape of Water. Giải thưởng này không chỉ khiến del Toro trở thành ứng viên hàng đầu cho danh hiệu Oscar Đạo diễn xuất sắc nhất, mà còn đặt Shape vượt lên trên đám đông của hạng mục Phim hay nhất.

Ngay lúc này, trong khoảng thời gian dài lơ lửng (gần sáu tuần) từ lúc công bố đề cử vào ngày 23/1 đến lễ trao giải thực sự, Oscar đang rà soát những người được đề cử xem họ phù hợp với hình ảnh bản thân mà Viện Hàn lâm muốn trưng bày với thế giới đến mức nào. Đối với các ứng viên, đó là chu kỳ dường như vô tận của các buổi lễ trao giải, trình chiếu, các bữa tiệc, và gặp gỡ báo chí. Và suốt cả thời gian đó, họ sẽ vận động để chinh phục trái tim của các nhà bầu chọn, dù họ biết hay không.

Dàn diễn viên Three Billboards Outside Ebbing, Missouri đoạt giải của SAG 2018

Là một tổ chức đã trải qua rất nhiều sự bẽ mặt trong vài năm qua, dù là về cơ cấu dân số trong các đề cử hay vụ nhầm lẫn khủng khiếp các phong bì Phim hay nhất năm ngoái, Viện Hàn lâm thực sự đang tìm kiếm từ những người chiến thắng tiềm năng một điều. Tất cả những gì Viện Hàn lâm đòi hỏi ở họ là: Đừng làm chúng tôi xấu hổ.

Phức tạp hơn ta tưởng. Phim nào sẽ khiến cho Viện Hàn lâm đỡ xấu hổ hơn: tình yêu giữa hai loài khác nhau kỳ ảo điên rồ của del Toro, hay đối thủ chính của nó, Three Billboards Outside Ebbing, Missouri nông thôn bạo lực? Tôn vinh Get Out, bộ phim chính trị đương thời thuộc một thể loại tai tiếng (kinh dị), thì có bất tiện không? Hay là Lady Bird, một nghiên cứu nhân vật được khắc họa tốt dường như không có tuyên bố đao to búa lớn nào? Hay The Post hay Dunkirk, cả hai đều là những phim chính kịch lịch sử được làm tuyệt vời nhưng có thể hơi cũ kỹ?

Dunkirk thắng giải ACE Eddie 2018, do các nhà biên tập phim trao

Cho đến nay, thứ hạng và hồ sơ của Viện Hàn lâm có vẻ chuộng Shape hơn. Phim đã thắng ba trong số các giải thưởng hiệp hội quan trọng của Hollywood, một số thành viên trong các hiệp hội đó cũng thuộc về các chuyên ban của Viện Hàn lâm. Ngoài DGA, Shape cũng đã giành được những giải thưởng hàng đầu từ Hiệp hội các nhà sản xuất (thường là một dự đoán rất chắc chắn cho danh hiệu Phim hay nhất) và Hiệp hội đạo diễn nghệ thuật (trao cho bộ phim cơ hội tốt lấy giải Oscar Thiết kế phim). Three Billboards đã thắng hai giải thưởng hiệp hội, từ Casting Society of America (than ơi, không có danh hiệu Oscar tương ứng) và Hiệp hội diễn viên điện ảnh - SAG (một giải thưởng rất quan trọng, mà Shape thậm chí không được đề cử; cách đây 22 năm Braveheart đã đoạt Oscar Phim hay nhất mà không được đề cử dàn diễn viên của SAG).

Tuần trước cũng đã chứng kiến Dunkirk thắng giải ACE Eddie, do các nhà biên tập phim trao, luôn là một chỉ báo quan trọng cho thấy sự ủng hộ của Viện Hàn lâm. (Trong 37 năm qua, chỉ có một phim - Birdman - đã thắng giải Phim hay nhất mà không được đề cử của các nhà biên tập phim). Và Coco đã đoạt giải Annie, giải thưởng do các nhà làm phim hoạt hình trao, trở thành phim hoạt hình để chiến thắng tại giải Oscar.

Coco đoạt giải Annie do các nhà làm phim hoạt hình trao

Tất cả những điều này đều hữu ích cho việc tiếp cận những hạng mục hàng đầu của Giải thưởng Viện Hàn lâm. Bất kỳ chiến thắng nào cũng sẽ là thành tích đối với sở thích của các nhà bầu chọn Viện Hàn lâm. Nhưng phẩm chất xứng đáng thôi thì không đủ. Viện Hàn lâm còn muốn đảm bảo rằng, khi những người chiến thắng có khoảnh khắc vinh quang của mình trên sân khấu trước hàng trăm triệu người xem, họ là người mà Viện Hàn lâm sẽ không cảm thấy xấu hổ vì có liên quan.

Chí ít là những người được đề cử tránh làm cho Viện Hàn lâm xấu hổ bởi cư xử tồi tệ. Ví dụ khét tiếng là Russell Crowe, vai diễn của anh trong A Beautiful Mind năm 2001 dường như đã được định cho danh hiệu Nam diễn viên chính xuất sắc. Nhưng sau đó anh bị bắt vì tấn công một đạo diễn truyền hình tại giải BAFTA (British Academy Awards), mà anh kết tội đã cắt ngắn bài diễn văn nhận giải của anh. Oscar có muốn dính líu với sự thô lỗ như vậy không? Rõ ràng là không, kể từ khi Denzel Washington mang về nhà tượng vàng cho Training Day (thay vì Russell Crowe).

Những câu chuyện cảnh giác như thế là lý do tại sao bữa tiệc trưa thường niên của các ứng viên, một sự kiện dường như không quan trọng, thực ra lại là cơ hội vận động tốt nhất của các ứng viên trước những nhà bầu chọn của Viện Hàn lâm và đồng nghiệp. Thật vậy, trước đây bữa tiệc trưa này là một sự kiện không trang trọng, không chính thức. Giờ không vậy nữa. Nay, có rất nhiều phóng viên ở đó, có thảm đỏ, và thậm chí ‘live stream’ trên Facebook, để tất cả chúng ta có thể xem những người như Willem Dafoe, Laura Dern, và Kobe Bryant (được đề cử là nhà sản xuất và người dẫn chuyện của bộ phim hoạt hình ngắn Dear Basketball) trao đổi những lời ngưỡng mộ lẫn nhau giữa ê hề cá mú Chilê.

Ảnh kỷ yếu Oscar 2018 những người được đề cử dự bữa tiệc trưa ngày 5/2

Tổ chức hôm 5/2, nghe nói bữa tiệc trưa năm nay vẫn kiểu dân chủ như lúc nào cũng thế. Khoảng 175 trong tổng số 205 người được đề cử tham dự sự kiện tại Beverly Hilton, nơi mà nhiều người trong số họ đã dự lễ trao giải Quả cầu vàng cách đây chưa đầy một tháng. Các đạo diễn phim ngắn và các nhà thiết kế âm thanh đã cùng ngồi ăn với những nhân vật như Steven Spielberg và Meryl Streep. Ai nấy được cho là lịch thiệp và ủng hộ lẫn nhau, và tất cả đều ăn mặc đẹp để đứng hàng mấy phút dài chụp “ảnh kỷ yếu” những ứng viên hàng năm. Dường như là một sự kiện vui vẻ và không cạnh tranh, nhưng theo cách nào đó tất cả các ứng cử viên vẫn đang vận động. Họ đang thử vai như những diễn viên chứng minh mình lịch sự, làm theo hướng dẫn, nói năng tử tế với người khác, và đưa ra một câu chuyện cá nhân hấp dẫn sẽ cộng hưởng với người lạ.

Không phải ai cũng xuất hiện để vận động; Daniel Day-Lewis, người không cần phải gây ấn tượng với bất cứ ai sau ba lần chiến thắng, đã vắng mặt. Washington hai lần đoạt giải Oscar cũng vậy, dù sao năm nay cũng không có nhiều cơ hội. (Gary Oldman vẫn là ứng viên hàng đầu danh hiệu Nam diễn viên chính xuất sắc nhất). Một lần nữa, Streep, không có cơ hội cũng không cần gây ấn tượng với bất cứ ai, vẫn đến, trong khi người có khả năng chiến thắng Frances McDormand thì không. Liệu việc không xuất hiện có làm tổn hại cơ hội của cô ấy không? Tại thời điểm này, có lẽ không, nhưng ngôi sao Three Billboards đã bỏ lỡ một cơ hội để chứng tỏ bản thân.

Vai diễn của Christopher Plummer trong phim All The Money in the World đem về cho nam diễn viên 88 tuổi đề cử Oscar Nam diễn viên phụ xuất sắc.

Ba ứng viên lớn tuổi nhất cũng không đến. Một lần nữa, Christopher Plummer (88 tuổi, đề cử diễn xuất cao tuổi nhất từ trước đến nay) và biên kịch Call Me by Your Name James Ivory (90 tuổi, người cao tuổi nhất được đề cử trong bất kỳ hạng mục nào của Oscar) đã chứng minh được giá trị của họ đối với Viện Hàn lâm từ lâu.

Đạo diễn huyền thoại người Pháp Agnès Varda 89 tuổi (được đề cử cho phim tài liệu Faces Places) cũng không đến, nhưng đồng đạo diễn của bà, nghệ sĩ thị giác JR, đã bù đắp sự vắng mặt của bà bằng việc đưa đến hai hình nhân Varda bằng bìa cứng kích cỡ người thật, đặt tại các vị trí chiến lược ở bữa tiệc trưa. Một vài trong số các ứng viên đã chụp hình cùng với một trong những Vardas ảo đó. Quả là một màn thế thân thông minh, chắc chắn sẽ làm cho các nhà bầu chọn nhớ tới Varda và bộ phim của bà khi họ xem trong vòng bỏ phiếu hạng mục Phim tài liệu xuất sắc. Có thể bộ phim không đem về cho bà giải thưởng, nhưng mọi người dường như đã xem Varda là một người bạn cùng ăn trưa tuyệt vời, và thậm chí bà còn không phải rời khỏi nước Pháp.

Khi Patton Oswalt hướng dẫn những người chiến thắng tương lai giữ phát biểu nhận giải ngắn gọn trên sân khấu. Ông kêu gọi họ không cảm ơn các đại diện và quản lý của họ, không chỉ vì sự ngắn gọn, mà còn để tránh những phiền phức tiềm ẩn.

Từ trái qua: Meryl Streep, Greta Gerwig chụp ảnh với 'standee' của Agnes Varda cùng nghệ sĩ thị giác JR tại tiệc trưa chiêu đãi những người được đề cử Oscar 2018

Sẽ có những cơ hội khác cho các ứng cử viên gây ấn tượng với các nhà bầu chọn của Viện Hàn lâm, hay ít nhất là không làm họ mất mặt, từ bây giờ đến lúc bỏ phiếu Oscar (các thành viên có thời gian từ 20 đến 27 tháng 2 để bầu chọn). Có tới chín lễ trao giải khác trong thời gian đó, bao gồm giải thưởng của Hiệp hội biên kịch (ngày 11/2) và BAFTA (18/2), người đoạt các giải này sẽ giúp làm rõ cơ hội Oscar trong các hạng mục. Đây là một mạch nhừ tử cho các ứng cử viên, nhưng họ sẽ phải cười và chịu đựng với vẻ đĩnh đạc. Bằng không, có nguy cơ họ sẽ bị hất sang trái.