Câu chuyện hậu tận thế, ra rạp ở Việt Nam từ ngày 20/4 với tựa Vùng đất câm lặng, được đẩy cao trào bằng một mối đe dọa chủ chốt: những sinh vật với khả năng thính giác tiến bộ tấn công khi chúng phát hiện tiếng động. Cuộc sống bị biệt lập trong rừng, hai vợ chồng và con cái họ đã sáng tạo ra một hình thức tồn tại rất trật tự để tránh xa hiểm họa: đi chân đất, giao tiếp bằng ngôn ngữ ký hiệu, và chơi Cờ tỉ phú bằng những mảnh bông.

John Krasinski, trái, và Noah Jupe trong A Quiet Place, nơi tiếng nói và những âm thanh khác thu hút sự chú ý của những sinh vật chết người

Khi các nhân vật phải giữ im lặng để bảo toàn mạng sống, thiết kế âm thanh có thể đi tới những sáng tạo cách tân. Những giây phút căng thẳng được tạo ra từ tiếng vỡ vụn nhẹ nhất của sàn nhà, bước chân trên cát hay cả tiếng tim đập. Sáng tạo với âm thanh, hay phần lớn là với sự vắng mặt của tiếng động, là ý tưởng đã hấp dẫn được đạo diễn, John Krasinski, anh cũng đóng trong bộ phim cùng vợ, Emily Blunt.

“Chúng ta sống trong một thế giới mà giờ đây bạn thấy đủ các thể loại phim, như phim Marvel, và có rất nhiều tiếng động, rất nhiều vụ nổ,” Krasinski nói trong một phỏng vấn ở New York. “Tôi yêu những bộ phim đó, nhưng có cái gì trong những tiếng ồn đó tấn công bạn, theo một cách nào đó. Chúng tôi nghĩ, sẽ thế nào nếu bạn giảm lại hết? Liệu có tạo được cảm giác bồn chồn như thế và căng thẳng rồi bứt rứt y như thế?”

Để giúp làm cho sự yên tĩnh trở nên đáng sợ, Krasinski làm việc cùng các nhà biên tập âm thanh Ethan Van Der Ryn và Erik Aadahl, những người có kinh nghiệm với âm thanh lớn (Godzilla) và lớn hơn (Transformers), nhưng cũng quan tâm tới việc giảm mọi tiếng động xuống vài bậc.

Các nhà làm phim làm việc để nhận đủ phản hồi, yếu tố thính giác của cốt truyện. “Chúng tôi đã nghĩ, thế này có nhiều quá không?” đạo diễn, diễn viên John Krasinski nói. “Liệu mọi người có thấy giống như trải nghiệm âm thanh chứ không phải trải nghiệm xem phim?” [Ảnh: Heather Sten thực hiện cho The New York Times]

Họ làm việc để tạo ra cái họ gọi là “phong bì âm thanh,” đặt khán giả vào vị trí của nhân vật để nghe những gì họ nghe và cách mà họ nghe.” Điều thú vị nhất là cô bé Regan, bị điếc và được diễn viên khiếm thính Millicent Simmonds thủ vai. Regan mang một chip cấy vào tai cho cô bé khả năng nghe cực kỳ tổi thiểu; cô có cảm nhận vật lý về sự hiện diện nhiều hơn là thính giác. Điều này, các nhà biên tập muốn nhái lại cảm giác ở trong một buồng tiêu âm (anechoic chamber), một căn phòng hút hết âm thanh tới múc tất cả những gì bạn nghe là tiếng ồn của chính cơ thể bạn. Phong bì âm thanh của Regan được tạo ra với một cảm nhận bóp nghẹt ngắt quãng theo nhịp đập nhẹ nhàng của trái tim. Nhưng khi cô bé tháo thiết bị trợ thính ra, chúng ta được trải nghiệm một giây phút hoàn toàn im lặng, một ý tưởng mà đạo diễn Krasinski tranh luận với các đồng nghiệp của anh.

“Chúng tôi đã nghĩ, thế này có nhiều quá không?” đạo diễn, diễn viên John Krasinski nói. “Liệu mọi người có thấy giống trải nghiệm âm thanh chứ không phải trải nghiệm xem phim?” Nhưng rồi anh nhớ tới cuộc trò chuyện với một chuyên viên thị trường về một bộ phim khác mà người này nghĩ rằng quan niệm nhầm lẫn lớn nhất về khán giả đó là cho rằng họ ngu ngốc. “Tôi quyết định làm một bước nhảy vọt. Tôi nghĩ, nếu tôi lo người ta sẽ không hiểu, thì có khi tôi đang làm đúng.”

John Krasinski và diễn viên khiếm thính Millicent Simmonds trong một cảnh phim

Chắc chắn A Quiet Place không phải là một bộ sưu tập khổng lồ hệ sinh thái âm thanh tiên tiến. Nó có những yếu tố mà 'fan' phim kinh dị biết rõ, như những tiếng nhảy lên sợ hãi và thi thoảng xóc lên từ nhạc nền của Marco Beltrami. Nhưng bộ phim đúng là có chút khác biệt.

Lấy ví dụ, khi các sinh vật đến, chúng giao tiếp bằng cách tạo ra âm thanh. “Bởi những sinh vật này mù, chúng tôi lấy cảm hứng từ ý tưởng sử dụng định vị âm thanh như loài dơi,” Van Der Ryn nói qua điện thoại. “Vậy là chúng có những tín hiệu siêu âm tiếng nói gửi ra ngoài không trung và nghe tiếng vọng lại từ không gian xung quanh.”

Tiếng vọng lại, giống như kiểu ở một buổi hòa nhạc khi mic đặt quá gần ampli, được đan xen vào câu chuyện kể. Sự khó chịu do nó gây ra là điều những nhà biên tập âm thanh thường phải tránh, nên nó trở thành một thách thức cụ thể đi kèm.

Đạo diễn Krasinski và vợ anh, Emily Blunt, trên trường quay

“Chúng tôi có khoảng 100 phiên bản khác nhau của sự vọng lại,” đạo diễn Krasinski nói. “Những âm thanh vọng lại ban đầu mà họ tạo ra sẽ làm cho bạn muốn ói. Thế nên là cả một quá trình chỉnh sửA.” Sau khi xuyên suốt từng phần riêng biệt của âm thanh với Krasinski, các biên tập tạo ra một loại âm vọng hòa lẫn có chỉnh sửa không đến mức muốn bệnh, nhưng vẫn sẽ làm khán giả nhăn nhó, thử xem họ có thể xoay xở được gì.

“Chúng tôi có rất nhiều không gian nặng nề trong bộ phim nói về sự yên ắng và câm lặng, mà chúng tôi cảm thấy có đòn bẩy để bật lên như vầy,” Aadahl nói.

Vậy thì thực sự trên trường quay có yên ắng không? Những giây phút im lặng thường xuyên của bộ phim suy cho cùng chỉ ra cách xử lý khi quay, mặc dầu không phải ngay từ đầu. Trước khi sản xuất, đạo diễn Krasinski không để nhiều người đọc kịch bản, anh viết chung với Bryan Woods và Scott Beck. Cả êkíp nghe rằng đó là một bộ phim câm và đoán hoặc nhạc phim sẽ được đặt vào hầu hết mọi thứ, hay tất cả âm thanh sẽ được thêm vào trong giai đoạn hậu kỳ.

“Thế nên họ chính là êkíp ồn ào nhất mà tôi từng nghe suốt bốn năm ngày,” Krasinski nói.

Đạo diễn Krasinski và êkíp làm phim trên trường quay

“Nhưng rồi chúng tôi cùng nhau hiểu rằng phim cần yên lặng đến thế nào,” anh nói tiếp. “Kiểu là, không, bạn không thể di chuyển bởi chúng ta cần tông điệu trong căn phòng, chúng ta cần thở qua hàng cây, chúng ta cần hàng ngô, chúng ta cần nông trại. Không phải kiểu như, được, tôi sẽ cho “nông trại” vào sau. Mà thay vì êkíp gấu ó về chuyện không thể sống bình thường trên trường quay, họ thực sự giữ yên lặng. Họ nghĩ, chúng tôi đang làm điều gì đó rất đặc biệt ở đây.”